Báo cáo của Công ty Nielsen - một công ty đo lường và phân tích dữ liệu toàn cầu vừa công bố chiều ngày 22/7 cho hay, với thời gian cách ly xã hội dưới 3 tháng và khá ngắn so với các thị trường khác, Việt Nam là một trong những quốc gia bước ra khỏi đại dịch Covid-19 theo mô hình “phục hồi”. Trong mô hình này, phần lớn hành vi của người tiêu dùng có xu hướng khôi phục lại như trước đó, tuy nhiên, vẫn có những sự thay đổi về mức độ ưu tiên hoặc vĩnh viễn trong các động lực thúc đẩy mua sắm. Từ đó, các giỏ hàng tiêu dùng nhanh của người tiêu dùng sẽ trải qua quá trình tái cân bằng và điều chỉnh liên tục.

Người tiêu dùng Việt Nam có xu hướng chuộng hàng nội địa

Báo cáo cũng đưa ra 3 yếu tố ảnh hưởng đến một danh mục sản phẩm lý tưởng để giúp tối ưu hóa tiềm năng bán hàng của doanh nghiệp. Đầu tiên là sự thay đổi trong hành vi của người tiêu dùng với những nhu cầu mới nổi lên như: Y tế, sức khỏe, chuộng hàng nội địa. Kế đến là khả năng chi tiêu, khi ví tiền của người tiêu dùng giữ nguyên thậm chí là bị thu hẹp lại, thì họ cần phải thay đổi sự ưu tiên, tìm kiếm những sản phẩm có giá trị thiết yếu, điều này tạo cơ hội cho việc thay đổi kích cỡ sản phẩm, bao bì. Người tiêu dùng có xu hướng mua sản phẩm to hơn cho hàng thiết yếu và gói nhỏ cho nhóm ít cần thiết. Sau cùng là do hạn chế về chuỗi cung ứng, trong đại dịch, số lượng hàng SKUs (đơn vị phân loại hàng hóa tồn kho) bán ra trên thị trường giảm 13% so với trước đại dịch, từ 5700 SKUs xuống còn 4800 SKUs. Đây cũng là cơ hội tái cơ cấu và tối ưu danh mục làm sao cho hiệu quả hơn.

Do đó, ngay từ bây giờ, các doanh nghiệp ngành hàng tiêu dùng nhanh, nhà bán lẻ cũng như nhà sản xuất cần lên kế hoạch thích nghi với những thay đổi trong hành vi tiêu dùng đồng thời tận dụng cơ hội để đổi mới.

Cũng theo Nielsen, có 3 động lực chính yếu giúp thúc đẩy tăng trưởng và tối đa hóa tiềm năng doanh số. Đầu tiên, về kênh phân phối, dịch Covid-19 đã tạo nên sự chuyển biến trong kênh bán hàng hiện đại (Modern Trade) và kênh thương mại điện tử (E-Commerce). Tuy nhiên, tại Việt Nam, kênh bán hàng truyền thống vẫn chiếm ưu thế trên thị trường, với 85% thị phần ngành tiêu dùng đến từ kênh này.

Theo ông Richard Thomas - Giám đốc bộ phận Giải pháp kinh doanh hiệu quả của Nielsen Việt Nam - kênh bán hàng truyền thống vẫn là kênh quan trọng và không thể lơ là. Vì vậy, việc xác định những cửa hàng trọng yếu để tái cấu trúc sự đầu tư là cách để có thể tối đa hóa doanh thu cho doanh nghiệp. Thêm vào đó, đã có một sự thay đổi đáng kể lên đến 20 - 30% về Top những cửa hàng mang lại hiệu suất cao nhất (còn gọi là Cửa hàng Vàng) từ ngay trước Covid-19, nên việc cập nhật những thông tin mới nhất để điều chỉnh chiến lược kinh doanh cũng là việc vô cùng quan trọng.

Về giá cả và khuyến mãi, Việt Nam là thị trường rất nhạy cảm về giá, theo nghiên cứu năm 2019 của Nielsen, 80% người tiêu dùng được hỏi cho biết, họ có nhận thức rõ ràng khi giá cả thay đổi. Thị trường Việt Nam cũng là một thị trường bị ảnh hưởng rất nhiều bởi khuyến mãi. 56% doanh thu được tạo ra từ chương trình khuyến mãi, tuy nhiên, dù bị ảnh hưởng nhiều nhưng hiệu quả được tạo ra từ hình thức này chỉ có 29%, một con số rất thấp so với mặt bằng chung của toàn cầu là 50%.

“Với tình trạng nhiều người bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch bệnh hiện nay, có chiến lược đúng đắn về giá cả và khuyến mãi là vô cùng cấp thiết. Nhiều doanh nghiệp đã lãng phí quá nhiều chi phí cho việc khuyến mãi, và hiện giờ là một cơ hội lớn để tái tiết kiệm tiền cho doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp ích cho một chiến lược lâu dài của doanh nghiệp”, ông Richard cho biết thêm.

Tối ưu hóa danh mục sản phẩm là vấn đề thứ ba được Nielsen khuyến nghị. Lý do được đưa ra là do người tiêu dùng Việt Nam luôn rất cởi mở với các sản phẩm mới, với 49% người tiêu dùng cho biết họ sẵn sàng thử chúng.

Bên cạnh việc tối ưu hóa danh mục sản phẩm, trong thời điểm này, doanh nghiệp có rất nhiều cơ hội để đổi mới các sản phẩm với lợi ích đặc trưng; khám phá các kích cỡ bao bì mới với những mức giá khác nhau phù hợp với đa dạng các nhu cầu; chuyển đổi phân bổ nguồn hàng trong các kênh khi mà kênh ăn uống ngoài đang được tái cân bằng; và tối ưu hóa danh mục SKUs đang có trong thị trường ngách.

“Và cho dù là cách thức nào đi chăng nữa, hãy luôn nghĩ về tiềm năng tăng trưởng trong thời điểm hiện tại. Tất cả những điều đó không những có tác động rất lớn đến cách mà doanh nghiệp đổi mới các dịch vụ và sản phẩm mà còn cả cách giao tiếp với người tiêu dùng bao gồm việc tiếp thị, đóng gói sản phẩm và trưng bày trên quầy kệ”, ông Nguyễn Anh Dũng - Giám đốc cấp cao, bộ phận Đo lường bán lẻ, Nielsen Việt Nam - khuyến nghị.