Bác Hồ về thăm và nói chuyện với công nhân Mỏ Apatit Lào Cai năm 1958

60 năm gian khổ hào hùng

Nhìn lại lịch sử 60 năm của mỏ, các thế hệ công dân Apatit luôn tự hào bởi đây là một trong những đứa con đầu lòng của nền công nghiệp Việt Nam. Đất mỏ Apatit được biết đến như một mảnh đất anh hùng, với những thăng trầm qua 3 cuộc chiến tranh chống Pháp, Mỹ và chiến tranh biên giới. Nhiều người biết đến vùng mỏ Apatit Lào Cai, thế nhưng khởi nguồn như thế nào thì không phải ai cũng biết. Câu chuyện về mỏ Apatit được bắt đầu từ năm 1924, một người dân địa phương tên Trần Văn Nỏ, khi kê đá nướng củ mài, phốt pho trong quặng Apatit bị cháy sáng. Tiếng đồn đến tai người Pháp. Đến năm 1940, thực dân Pháp bắt đầu tiến hành khai thác. Điều kiện ăn ở của công nhân lúc bấy giờ vô cùng cực khổ, công việc nặng nhọc lại bị cai ký đánh đập tàn nhẫn. Ốm đau bệnh tật đã làm nhiều người bỏ mạng ở mảnh đất Cam Đường. Không chịu áp bức nô lệ, công nhân khu mỏ đã vùng dậy đấu tranh. Tháng 8/1945, công nhân mỏ tình nguyện tham gia các đội du kích dưới sự chỉ đạo của mặt trận Việt Minh để đánh Pháp, đuổi Nhật. Sau chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, tháng 5/1955, mỏ được Chính phủ, Bộ Công Thương Việt Nam chính thức cho khảo sát, thăm dò, thiết kế để đưa vào khai thác.

Ngày 23/9/1958, Mỏ Apatit Lào Cai vinh dự được đón Bác Hồ đến thăm. Bác động viên, khen ngợi cán bộ, công nhân đã nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, nhanh chóng khôi phục mỏ, đi vào sản xuất và ổn định đời sống. Ghi nhớ và thi đua làm theo lời Bác, năm 1958, mỏ đã hoàn thành vượt mức kế hoạch 10%, được Bác gửi thư khen: “Thân ái gởi công nhân và cán bộ Mỏ Apatit Lào Cai. Bác vui lòng khen các cô, các chú đã làm đúng lời hứa, đã thi đua hoàn thành vượt mức kế hoạch 10%. Mong các cô, các chú tiếp tục cố gắng hơn nữa để hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch năm nay. Bác hỏi thăm các đồng chí chuyên gia, chúc các cô, các chú đoàn kết chặt chẽ và tiến bộ nhiều”.

Cũng từ đó, ngày 23/9 hàng năm được lấy làm ngày truyền thống Mỏ Apatít Lào Cai. Từ năm 1967 - 1968, do ảnh hưởng chiến tranh phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ, hưởng ứng lời kêu gọi của Tổ quốc, Mỏ Apatít Lào Cai đã cử 2 đoàn Apatít 1, Apatít 2 gồm 301 đồng chí lên đường vào Nam chiến đấu. Nhiều người con của đất mỏ đã hy sinh anh dũng cho sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất tổ quốc. Tháng 2/1979, cuộc chiến tranh biên giới bùng nổ. Mỏ Apatít Lào Cai chịu hậu quả rất nặng nề, cơ sở hạ tầng, nhà máy, công sở, thiết bị hầu như bị tàn phá.

Đi qua 3 cuộc chiến, gượng dậy sau tất cả đau thương và tổn thất nặng nề, những người con của đất mỏ lại bắt tay gây dựng lại từ đầu. Tháng 7/2004, Công ty Apatít Việt Nam đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định chuyển đổi thành Công ty TNHH MTV Apatít Việt Nam. Việc chuyển đổi này đánh dấu mốc quan trọng, đem lại sự đổi mới vượt bậc của công ty. Những nỗ lực trong suốt thời gian dài đã được đền đáp xứng đáng với “quả ngọt” là tháng 3/2009, công ty vinh dự được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới. Đây chính là đơn vị Anh hùng lao động đầu tiên trên đất Lào Cai.

Tổng giám đốc Nguyễn Quang Huy (đầu tiên bên trái) nhận Danh hiệu Top Doanh thu và Lợi nhuận cao nhất Tập đoàn Hóa chất Việt Nam

Giai đoạn tăng trưởng vàng

2005 - 2015 là giai đoạn phát triển mạnh nhất của Công ty TNHH MTV Apatít Việt Nam. Ông Nguyễn Quang Huy - Tổng giám đốc công ty - cho biết: Tập thể lãnh đạo công ty đã phát động cuộc vận động đổi mới toàn diện, tập trung vào 2 lĩnh vực then chốt là đổi mới tổ chức sản xuất và cơ chế quản lý.

Công ty đã tiến hành sắp xếp lại bộ máy gọn nhẹ, xây dựng cơ chế quản lý, nền sản xuất công khai, minh bạch trên nguyên tắc làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng ít, xóa bỏ dần tình trạng bình quân chủ nghĩa trong thu nhập.

Bên cạnh đó, công ty đã khơi dậy các phong trào thi đua, phong trào phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật nhằm tháo gỡ khó khăn trong sản xuất và xây dựng cơ bản...

Với chủ trương như vậy, công ty đã có những bước phát triển vượt bậc, năm sau luôn cao hơn năm trước. Cụ thể, tốc độ tăng trưởng bình quân của công ty trong 10 năm là trên 17%. Doanh thu hàng năm đang hướng tới mục tiêu 4.000 tỷ đồng/năm. Năm 2005, doanh thu đạt 377 tỷ đồng, năm 2014 đạt 3.517 tỷ đồng, tăng 9,4 lần. Lợi nhuận năm 2005 đạt 8 tỷ đồng, năm 2014 đạt 439 tỷ đồng, tăng 55 lần. Thu nhập của CB CNV bình quân năm 2005 đạt 2 triệu đồng/người/tháng, năm 2014 đạt trên 10 triệu đồng/người/tháng, tăng 5 lần. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu bình quân đạt trên 30%. Đây cũng là năm thứ 4 liên tiếp Công ty Apatít Việt Nam đứng trong Top 100 (xếp thứ 87) trong số 1.000 doanh nghiệp của cả nước có số thu nộp ngân sách nhà nước đạt cao nhất. Đặc biệt, liên tiếp trong nhiều năm qua, Apatit Việt Nam vinh dự đứng vào Top Doanh thu và lợi nhuận cao nhất của Tập đoàn Hóa chất Việt Nam.

Những con số “biết nói” trên đã khẳng định một Apatit đang ngày càng chuyển mình, một Apatit đang “thay da, đổi thịt” từng ngày. Đi lên từ trong chiến tranh, trong gian khổ, trong hy sinh thầm lặng, 60 năm qua, với những thành tích của mình, Apatit vinh dự đã đóng góp công sức cho sự phát triển kinh tế nông nghiệp Việt Nam, đúng như câu slogan của đất mỏ: “Vinaapaco- khởi nguồn cho màu xanh đất nước”.

Tri ân thế hệ đi trước

Đến với Lào Cai, ai cũng từng bước chân tới tượng đài công nhân sừng sững được công ty xây dựng để tri ân các thế hệ người lao động, những người đã ngã xuống cho đất mỏ trong suốt 60 năm qua. Bí thư Đảng ủy - Chủ tịch Hội đồng thành viên công ty Nguyễn Ngọc Bích - nhấn mạnh: “Để có được một Công ty Apatit phát triển như hôm nay, chúng ta ghi nhớ và biết ơn các thế hệ cán bộ lãnh đạo và công nhân viên đã từng công tác, làm việc, phấn đấu hy sinh một phần, thậm chí cả cuộc đời mình cho sự phát triển vùng mỏ”.

Như một cách để tri ân với những thế hệ đi trước, Apatit Việt Nam đã và đang nỗ lực viết tiếp những trang sử mới hào hùng. Tổng giám đốc Nguyễn Quang Huy cho hay, năm 2015 là giai đoạn công ty đang đứng trước thềm của kế hoạch 5 năm tiếp theo (2016 - 2020) với nhiều nhiệm vụ to lớn: Tăng trưởng nhiệm kỳ bình quân 14%/năm; tổng doanh thu tăng bình quân 10% năm; lợi nhuận bình quân đạt trên 250 tỷ đồng/năm; bảo đảm thu nhập bình quân trên 10 triệu đồng/người/tháng...

Với lịch sử vẻ vang, hào hùng 60 năm qua, Apatit Việt Nam sẽ tiếp tục tạo nên những mốc son mới. Tinh thần “Vinh quang thuộc về các thế hệ công nhân Mỏ Apatit Lào Cai” vẫn thúc giục mỗi người vươn lên xây dựng vùng mỏ ngày càng phát triển bền vững, như khối tượng đài vươn lên giữa mây xanh nắng vàng, hiên ngang, hào sảng giữa đất trời Tây Bắc.