Ông Lê Bá Anh - Cục phó Cục Chất lượng, chế biến và phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) - cho biết, số lô hàng cá tra xuất khẩu bị cảnh báo trong 7 tháng đầu năm đã giảm 89% so với cùng kỳ, chỉ có 7 lô hàng bị cảnh báo (ở Brazil và Nga) về chỉ tiêu chất lượng (nhiệt độ bảo quản, nhãn), vi sinh (TPC, Coliform).

Chế biến cá tra xuất khẩu

Mặc dù đã giảm mạnh số lô hàng cá tra xuất khẩu bị cảnh báo, tuy nhiên, theo ông Lê Bá Anh, vẫn còn những tồn tại hạn chế trong công đoạn nuôi cần phải khắc phục như: công tác quản lý điều kiện nuôi trồng và điều kiện đảm an toàn thực phẩm đối với cơ sở nuôi, cơ sở sản xuất giống còn nhiều hạn chế.

Bên cạnh đó, ở công đoạn chế biến một số cơ sở duy trì điều kiện vệ sinh nhà xưởng, trang thiết bị chưa tốt. Tình trạng lạm dụng phụ gia, mạ băng dẫn đến giảm uy tín sản phẩm tại một số thị trường nhập khẩu (Brazil, EU)…

Theo số liệu của Hải quan Hoa Kỳ, từ tháng 4 - 5/2023, lượng xuất khẩu cá tra vào quốc gia này đã có sự cải thiện, đạt 7,1 - 7,7 triệu USD, xu hướng thị trường đã có phần cải thiện so với các tháng trước.

Dự kiến tháng 8 này, Đoàn thanh tra của Cơ quan kiểm dịch và An toàn thực phẩm Hoa Kỳ - FSIS (Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ) sẽ đến một số địa phương, doanh nghiệp đang thực hiện xuất khẩu cá tra sang Hoa Kỳ để đánh giá hệ thống kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm.

Ông Trần Thanh Nam - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - đánh giá, đây là điều kiện, thời cơ để các doanh nghiệp cá tra xây dựng vùng nuôi và quy trình sản xuất tốt hơn, phát huy lợi thế “độc tôn” của cá tra Việt Nam.

Do dó, ông Trần Thanh Nam đề nghị các doanh nghiệp và địa phương cần có sự chuẩn bị tốt. Thực hiện rà soát lại công tác đảm bảo an toàn thực phẩm thời gian qua, đảm bảo đáp ứng yêu cầu của đoàn thanh tra. Đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra nghiêm túc theo đúng tiêu chuẩn quốc tế.

Về tình hình xuất khẩu cá tra, theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, 6 tháng đầu năm 2023 xuất khẩu cá tra chỉ đạt 873 triệu USD, giảm 39% so với cùng kỳ năm 2022. Giá cá tra xuất khẩu sang các thị trường vẫn đi ngang hoặc có chiều hướng giảm.

Cụ thể, trong tháng 6/2023, giá trung bình sang thị trường Hoa Kỳ chỉ đạt 3,5 USD/kg, giảm 21% so với cùng kỳ và giảm 4% so với tháng 5-2023. Tương tự, tại thị trường Trung Quốc giá trung bình cũng chỉ đạt 2,2 USD/kg, giảm 13% so với cùng kỳ và giảm 5% so với tháng 5.

Cơ cấu sản phẩm cá tra xuất khẩu của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm tập trung chủ yếu vào nhóm hàng: Cá tra tươi, đông lạnh, khô chiếm 11 - 14%; Cá tra phi lê đông lạnh chiếm 85 - 86%; Cá tra chế biến ở mức 1 - 3%.

Hiện, đơn đặt hàng còn chậm tại những thị trường xuất khẩu trọng điểm của cá tra Việt Nam là Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Bên cạnh những thông tin không mấy tích cực, bà Tô Tường Lan - Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam - cho biết, trong quý II/2023, tình hình xuất khẩu cá tra đã ghi nhận một số tín hiệu tích cực. Điển hình, xuất khẩu cá tra sang thị trường Anh tăng gần 3%, nhất là Ảrập Xêút chậm mốc gần 52%, đây là lần đầu tiên quốc gia Tây Á này lọt vào nhóm 10 thị trường xuất khẩu lớn của cá tra Việt Nam với mức tăng trưởng vượt bậc trong bối cảnh khó khăn chung của thị trường. Điều này cho thấy, các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra đã nỗ lực để thúc đẩy tiêu thụ, mở rộng thị trường.

Dự báo cuối năm 2023, kim ngạch xuất khẩu cá tra sẽ hồi phục tại các thị trường do lạm phát tại Hoa Kỳ đang dần hạ nhiệt, tạo điều kiện kích thích người tiêu dùng; thời điểm cuối quý II, đầu quý III là kỳ tích trữ kho của các nhà bán lẻ tại Hoa Kỳ để phục vụ cho mùa cao điểm lễ hội cuối năm.

Bên cạnh đó, số lượng cá tra tồn kho ở nhiều nước đang giảm dần. Giá thức ăn cho cá tra đang giảm dần cũng tạo điều kiện, giúp nông dân đẩy mạnh thả nuôi vào các tháng cuối năm.

Dù vậy, bà Tô Tường Lan cho hay, trong dự báo tích cực nhất thì kim ngạch xuất khẩu cá tra Việt Nam trong năm nay vẫn sẽ giảm 15% và kim ngạch xuất khẩu mang về chỉ ở mức xấp xỉ khoảng 2 tỷ USD.