Thời gian qua, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Bá Hoan khẳng định, các hoạt động tri ân các anh hùng liệt sỹ, gia đình người có công với cách mạng luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo và tham gia thường xuyên từ các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước hàng năm, trong đó cao điểm là các hoạt động vào dịp tháng 7 - tháng "Đền ơn đáp nghĩa", "Uống nước, nhớ nguồn" của cả nước.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng gặp mặt thân mật 75 đại biểu người có công tiêu biểu nhân dịp kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh, liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2022)

Này 29/8/1994, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã tham mưu trình Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội khoá IX đã thông qua Pháp lệnh ưu đãi người hoạt động cách mạng, liệt sĩ và gia đình liệt sỹ, thương binh, bệnh binh, người hoạt động kháng chiến, người có công giúp đỡ cách mạng (nay gọi là Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng).

Từ đó đến nay, Pháp lệnh đã trải qua 7 lần sửa đổi vào các năm 1998, 2000, 2002, 2005, 2007, 2012 và 2020, cùng với đó là hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật do Chính phủ, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và các bộ ngành liên quan ban hành một cách đồng bộ để triển khai thực hiện Pháp lệnh nhằm kịp thời thể chế hóa chủ trương, đường lối chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về công tác người có công với cách mạng, là nền tảng pháp lý cho các cấp chính quyền tổ chức triển khai chăm lo đời sống vật chất, tinh thần người có công và thân nhân người có công với cách mạng.

Gần đây nhất, Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi) năm 2020 được thông qua ngày 9/12/2020, gồm 7 chương và 58 điều, trong đó bổ sung 2 chương mới: "Công trình ghi công liệt sỹ, mộ liệt sỹ" và "Nguồn lực thực hiện"; bổ sung 10 điều mới và sửa đổi nội dung 41 điều trên cơ sở kế thừa các quy định đã thực hiện ổn định trong thực tiễn thời gian qua.

Pháp lệnh mở rộng việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công với cách mạng và bổ sung đối tượng người có công và thân nhân như người bị địch bắt tù đày do trực tiếp hoạt động cách mạng, trực tiếp chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế sau năm 1975; mở rộng đối tượng người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc; bổ sung đối tượng hưởng ưu đãi là vợ hoặc chồng liệt sỹ lấy chồng hoặc vợ khác mà nuôi con liệt sĩ đến tuổi trưởng thành hoặc chăm sóc cha mẹ đẻ liệt sỹ khi còn sống hoặc vì hoạt động cách mạng mà không có điều kiện chăm sóc cha mẹ đẻ liệt sĩ khi còn sống.

Bên cạnh đó, Pháp lệnh cũng chuẩn hóa các điều kiện, tiêu chuẩn xem xét công nhận người có công với cách mạng theo đúng nguyên tắc chặt chẽ, thật sự xứng đáng, tôn vinh đúng đối tượng. Các điều kiện, tiêu chuẩn đối với 12 diện đối tượng người có công với cách mạng đã được rà soát kỹ từ thực tiễn.

Chế độ ưu đãi đối với người có công và thân nhân được tập hợp để quy định một cách thống nhất, rõ ràng, cụ thể hơn. Quy định rõ nguyên tắc hưởng trợ cấp, phụ cấp ưu đãi người có công với cách mạng; quy định chế độ trợ cấp mai táng; bổ sung chế độ bảo hiểm y tế và trợ cấp tuất hàng tháng đối với vợ hoặc chồng liệt sỹ tái giá; quy định mức trợ cấp hàng tháng với Bà mẹ Việt Nam anh hùng bằng 3 lần mức chuẩn, không phụ thuộc vào số con liệt sỹ.

Từ năm 2012 đến nay, đã có 69 văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có 3 pháp lệnh của Quốc hội, 1 chỉ thị của Bộ Chính trị, 1 chỉ thị của Ban Bí thư, 2 nghị quyết của Chính phủ, 11 nghị định của Chính phủ, 10 quyết định của Chủ tịch nước, 2 chỉ thị và 10 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 29 thông tư và thông tư liên tịch của các bộ, ngành về công tác chăm sóc, nâng cao đời sống người có công, thân nhân người có công với cách mạng đã được ban hành và tổ chức thực hiện.

“Các văn bản quy phạm pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng đã thể chế hóa tương đối đầy đủ các chủ trương của Đảng đối với người có công với cách mạng và thân nhân; các chế độ ưu đãi được tập hợp quy định thống nhất, rõ ràng, cụ thể theo từng đối tượng; tạo khung khổ pháp lý thuận lợi để các cơ quan, tổ chức, gia đình, cá nhân tham gia tích cực vào các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, chăm lo người có công, tạo sự đồng thuận trong xã hội và tạo điều kiện thuận lợi để người có công xây dựng cuộc sống, tiếp tục khẳng định vai trò trong cộng đồng và xã hội”- Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Bá Hoan nhấn mạnh.

Cùng với các chính sách, chế độ ưu đãi nêu trên, nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng tại các cơ sở nuôi dưỡng, điều dưỡng người có công với cách mạng, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt quy hoạch mạng lưới các cơ sở xã hội nuôi dưỡng, điều dưỡng người có công với cách mạng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Mục tiêu của quy hoạch này hướng đến việc hình thành một hệ thống cơ sở có đủ quy mô, năng lực đáp ứng yêu cầu nuôi dưỡng, điều dưỡng người có công; đảm bảo người có công được tiếp cận, thụ hưởng các dịch vụ chăm sóc toàn diện cả về thể chất và tinh thần.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Nguyễn Bá Hoan cho hay, ngành lao động, thương binh và xã hội đã tập trung xác nhận, giải quyết hồ sơ tồn đọng đề nghị xác nhận người có công. Theo đó, thực hiện Chỉ thị số 14-CT/TW ngày 19/7/2017 của Ban Bí thư khóa XII, đến năm 2020 toàn quốc đã giải quyết cơ bản hồ sơ tồn đọng theo Quyết định số 408/QĐ-LĐTBXH ngày 20/3/2017 của Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội về Quy trình giải quyết hồ sơ tồn đọng đề nghị xác nhận người có công, bảo đảm công khai minh bạch.

Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị cùng sự giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, đặc biệt là ý kiến của các vị lão thành cách mạng, lãnh đạo địa phương qua các thời kỳ, cả nước đã xem xét giải quyết trên gần 7.000 hồ sơ tồn đọng và trình Thủ tướng Chính phủ công nhận và cấp bằng Tổ quốc ghi công đối với hơn 2.400 liệt sỹ, hơn 2.700 thương binh, người hưởng chính sách như thương binh. Những hồ sơ không đủ điều kiện trả về địa phương cũng được trả lời thấu tình, đạt lý.

“Có thể nói, chính sách chăm sóc người có công được thực hiện toàn diện và luôn là chính sách được triển khai tốt nhất trong các chính sách xã hội. Đặc biệt là việc quyết liệt giải quyết hồ sơ tồn đọng, công tác xác nhận người có công được tổ chức thực hiện đảm bảo không bỏ sót những người có đóng góp cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và thực hiện nghĩa vụ quốc tế”- Thứ trưởng Nguyễn Bá Hoan đánh giá.

Hiện nay, cả nước có trên 1,2 triệu người có công với cách mạng được hưởng trợ cấp và hơn 280 nghìn thân nhân người có công đang hưởng trợ cấp tiền tuất hàng tháng. Từ năm 2020 đến nay, do tác động của đại dịch Covid-19 đời sống nhân dân gặp rất nhiều khó khăn, tuy nhiên công tác chăm sóc người có công với cách mạng vẫn được Đảng và Nhà nước ưu tiên quan tâm cả về vật chất lẫn tinh thần, do đó đời sống của người có công và thân nhân của họ vẫn được bảo đảm ổn định. Mức chuẩn trợ cấp, phụ cấp ưu đãi người có công luôn được điều chỉnh tăng phù hợp với lộ trình điều chỉnh tăng mức tiền lương cơ sở.

Đúng vào dịp kỷ niệm 76 năm Ngày Thương binh, liệt sỹ, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 55/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 75/2021/NĐ-CP quy định mức hưởng trợ cấp, phụ cấp và các chế độ ưu đãi người có công với cách mạng. Với Nghị định 55/NĐ-CP, mức chuẩn trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng tăng từ 1.624.000 đồng lên 2.055.000 đồng, làm căn cứ để tính mức hưởng trợ cấp, phụ cấp và các chế độ ưu đãi đối với người có công với cách mạng và thân nhân người có công với cách mạng.

Chỉ tính trong giai đoạn 2012-2022, ngân sách nhà nước đã dành hơn 357 nghìn tỷ đồng để thực hiện chế độ đối với người có công và thân nhân, gia đình người có công; cả nước đã vận động được trên 13.000 tỷ đồng để hỗ trợ hộ gia đình người có công xây dựng mới trên 84.000 căn nhà và sửa chữa trên 69.000 căn nhà tình nghĩa; tặng gần 126.000 sổ tiết kiệm cho gia đình chính sách với tổng số tiền trên 1.000 tỷ đồng và hỗ trợ một số trường hợp đặc biệt khó khăn; 2.998 Bà mẹ Việt Nam anh hùng còn sống được các tổ chức, đoàn thể nhận chăm sóc, phụng dưỡng suốt đời.