Đây là nhận định trong báo cáo "Triển vọng Phát triển châu Á 2019" của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) công bố ngày 3/4. Quan điểm về tăng trưởng GDP Việt Nam vẫn được giữ nguyên so với dự báo trước đó vào tháng 8 năm ngoái.

GDP tiếp tục duy trì mức khá cao

Ông Eric Sidgwick - Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam - nhận định, nền kinh tế Việt Nam đã đạt mức cao trong năm 2018, do xuất khẩu và nhu cầu nội địa gia tăng mạnh mẽ. Tăng trưởng sẽ tiếp tục được thể hiện một cách toàn diện ở các lĩnh vực dựa trên những nền tảng vững như công nghiệp chế biến chế tạo định hướng xuất khẩu, luồng vốn FDI và nhu cầu nội địa cao.

Động lực tăng trưởng dự kiến sẽ được tiếp tục nhờ những cải cách đang diễn ra để cải thiện môi trường kinh doanh và khuyến khích đầu tư tư nhân.

Tăng trưởng sẽ tiếp tục được thể hiện một cách toàn diện ở các lĩnh vực, dựa trên cơ sở tiêu dùng cá nhân mạnh mẽ; sự tiếp tục mở rộng của các ngành công nghiệp chế biến chế tạo, dịch vụ, nông nghiệp; và khả năng tiếp cận thị trường lớn hơn cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam thông qua rất nhiều hiệp định thương mại tự do, gồm cả Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) được phê chuẩn gần đây.

ADB cũng dự báo lạm phát trung bình của Việt Nam sẽ ở mức 3,5% năm nay. Tốc độ này sẽ lên 3,8% trong năm 2020. Bởi theo ADB, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ công bố sẽ không tăng lãi suất chính sách trong năm 2019 sẽ giúp giảm áp lực đối với đồng Việt Nam và tình hình lạm phát, tương tự như tác động của giá dầu thế giới giảm. Tuy nhiên, việc tăng giá dịch vụ giáo dục, y tế và giá điện có thể làm tăng áp lực lạm phát, giống như việc tăng lương tối thiểu.

Đối với tăng giá điện và xăng dầu gần đây, ông Eric Sidgwick cho rằng, đây là các chi phí được điều chỉnh thường xuyên nhằm giảm áp lực ngân sách. Việc tăng giá là cần thiết, tích cực bởi nếu không tăng giá, xã hội vẫn phải chịu chi phí, người tiêu dùng và doanh nghiệp không trả chi phí này mà Chính phủ phải trợ giá. Quan trọng là xác định thời điểm điều chỉnh

“Việc điều chỉnh giá này sẽ có tác động đến lạm phát, tuy không lớn nhưng ADB vẫn sẽ theo dõi sát sao để đánh giá ảnh hưởng liên quan” - ông Eric Sidgwick nhấn mạnh.

Báo cáo cũng chỉ ra, thặng dự tài khoản vãng lai dự kiến sẽ thu hẹp xuống mức tương đương 2,5% GDP trong năm nay, và tiếp tục xuống 2,0% trong năm 2020 khi hoạt động xuất khẩu giảm sút do nhu cầu thế giới giảm, nhưng tốc độ giảm nhập khẩu sẽ chậm hơn vì đầu tư và tiêu dùng nội địa vẫn cao.

Tình hình kiều hối cũng có thể bị ảnh hưởng bởi tăng trưởng kinh tế toàn cầu yếu đi. “Nếu tình trạng căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ tiếp tục kéo dài, Việt Nam có thể có lợi khi hoạt động thương mại và sản xuất chuyển dịch từ Trung Quốc sang các nước láng giềng trong khu vực, làm GDP tăng thêm đến 2,0% trong trung hạn đến dài hạn, vượt ra ngoài khuôn khổ dự báo” - ông Nguyễn Minh Cường - chuyên gia kinh tế quốc gia ADB - nhận định.

Tăng cường hội nhập doanh nghiệp tư nhân vào chuỗi giá trị toàn cầu

Báo cáo của ADB cũng nhận định rủi ro bên ngoài chính với Việt Nam là sự giảm tốc nhanh hơn dự báo của các nền kinh tế lớn, bao gồm Liên minh châu Âu, Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc - các đối tác thương mại chính của Việt Nam. Bởi Việt Nam là một trong những quốc gia phụ thuộc vào thương mại nhiều nhất trong khu vực, với tổng kim ngạch thương mại đạt gấp đôi quy mô GDP.

Bên cạnh đó, ở trong nước, sự chậm trễ trong tiến trình cải cách các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) có thể là lực cản đối với tiềm năng tăng trưởng. Cụ thể, kết quả cổ phần hoá DNNN trong năm 2018 kém hơn nhiều so với mục tiêu mà Chính phủ đề ra là cổ phần hóa ít nhất 85 doanh nghiệp.

Nhận định về các thách thức chính sách của Việt Nam, ADB cho rằng, quá trình hội nhập của Việt Nam vào chuỗi giá trị toàn cầu được thúc đẩy chủ yếu bởi các doanh nghiệp nước ngoài. Việc này có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng trong dài hạn.

ADB khuyến nghị, Việt Nam có các chính sách cải thiện khả năng tiếp cận tài chính và nâng cao năng lực cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, gồm cả kỹ năng của người lao động, để nhóm này áp dụng tốt hơn công nghệ mới và đạt giá trị gia tăng cao trong chuỗi giá trị toàn cầu.

“Nếu không cải thiện được khả năng tiếp cận vốn và kỹ năng, doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ tiếp tục tụt hậu trên con đường hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu” - ông Nguyễn Minh Cường nhấn mạnh.