Phát biểu khai mạc phiên họp, Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội Việt Nam Tòng Thị Phóng - nhấn mạnh, 2020 là một năm đầy biến động, đại dịch Covid-19 bùng phát và lan rộng đã gây ra những tổn thất vô cùng to lớn về sinh mạng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt đời sống kinh tế, xã hội đối với các quốc gia ASEAN và trên toàn thế giới. Dự báo tăng trưởng năm 2020 của hầu hết các nền kinh tế, trong đó có các nước ASEAN sụt giảm nghiêm trọng. Không chỉ phải đối phó với tác động của đại dịch Covid-19, khu vực Đông Nam Á còn phải đối mặt với những nguy cơ mất ổn định do các nhân tố an ninh truyền thống và phi truyền thống gây ra.

Trong bối cảnh đó, theo Phó Chủ tịch Tòng Thị Phóng, ASEAN và AIPA là minh chứng cho tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, kề vai sát cánh, giúp đỡ nhau cùng vượt qua khó khăn. Việc tổ chức Đại hội đồng AIPA 41 lần này đã thể hiện nỗ lực của các nghị viện thành viên AIPA, Ban Thư ký AIPA cũng như sự ủng hộ của các nghị viện bạn bè, nghị viện các nước Quan sát viên của AIPA.

Tại phiên họp, Trưởng đoàn các nghị viện thành viên AIPA, gồm: Brunei, Campuchia, Inđônêxia, Lào, Malaixia, Myanmar, Philippin, Singapore, Thái Lan, Việt Nam đều đánh giá cao chủ đề của Đại hội đồng AIPA 41 phù hợp với mối quan tâm chung của các nước trong khu vực và nhu cầu xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, thống nhất, với vai trò trung tâm ở khu vực; đồng thời thúc đẩy năng lực của ASEAN trong việc nắm bắt cơ hội, xử lý hiệu quả những thách thức. Các Nghị viện đã đóng vai trò rất quan trọng trong thúc đẩy hoạt động của các thể chế đa phương và hiện thực hóa mục tiêu biến ASEAN trở thành thể chế dựa trên luật lệ và hướng đến người dân.

Chủ tịch Hạ viện Myanmar, Trưởng đoàn đại biểu Hạ viện Myanmar tại AIPA 41 T.Khun Myatt - cho hay, chủ đề của Đại hội đồng AIPA 41 nhấn mạnh và hướng đến tầm quan trọng của tinh thần đoàn kết của ASEAN để vượt qua các thách thức, nhằm đạt được một tương lai bền vững chung. Ngay từ khi thành lập, ASEAN đã phải đối mặt với rất nhiều thách thức, khó khăn và năm nay cũng không phải một ngoại lệ. Đại dịch Covid -19 ập đến, trở thành thách thức lớn hơn rất nhiều so với những khó khăn chúng ta phải đối mặt trong quá khứ.

Theo Chủ tịch Hạ viện Myanmar, hiện tại đây là thử thách chưa từng có, và là mối đe dọa lớn đối với sinh kế của mỗi người dân và nền kinh tế của mỗi quốc gia. Trong bối cảnh đó, ASEAN đã thể hiện sự đoàn kết và khả năng tự cường trong việc vượt qua những cơn bão tố trong quá khứ. “Tôi tin tưởng chắc chắn rằng, đoàn kết cùng nhau, chúng ta sẽ vượt qua đại dịch Covid-19. Myanmar đánh giá cao tất cả các quốc gia thành viên đã có các biện pháp kịp thời để kiểm soát đại dịch, thông qua những hướng dẫn của WHO, cũng như hướng dẫn của Bộ Y tế của các nước” - Chủ tịch Hạ viện Myanmar nói.

Còn Chủ tịch Hạ viện Thái Lan, Trưởng đoàn đại biểu Hạ viện Thái Lan tại AIPA 41 Chuan Leekpai - nhận định, khi ASEAN đang phải đương đầu với những khó khăn do tình trạng địa chính trị và chiến lược không chắc chắn, có thể tác động bất lợi tới tính trung tâm của ASEAN – một cơ sở quan trọng cho vai trò của tổ chức này trong các vấn đề khu vực và thế giới. Trong bối cảnh như vậy, các nghị viện phải tái khẳng định mối liên kết trực tiếp với người dân. Phản ánh tầm nhìn lấy người dân làm trung tâm của ASEAN, các nghị viện thành viên phải luôn luôn sâu sát và đại diện cho quyền lợi của người dân, đặc biệt là những đối tượng dễ bị tổn thương.

Ở cấp độ khu vực, ông Chuan Leekpai - cho rằng, AIPA nên tập hợp những tri thức và kinh nghiệm của các nghị viện thành viên, bao gồm tri thức về một lối sống mới và không lường trước được ở tình hình hiện tại và thời kỳ hậu Covid - 19. Đồng thời, các nghị viện thành viên ở các nước khác nhau có thể trực tiếp liên hệ với nhau và hỗ trợ các nghị viện vận hành một cách đồng bộ và hiệu quả hơn. Cuối cùng là, việc xây dựng Cộng đồng ASEAN có thể được tăng cường về cơ bản thông qua sự phối hợp hài hòa giữa các hệ thống luật pháp của các quốc gia thành viên. Để ASEAN thực sự trở thành một cộng đồng chung, hiệp hội này cần phải thiết lập được các tiêu chuẩn pháp lý chung trên toàn khu vực.

Ngoài những chia sẻ kinh nghiệm chống Covid-19 thành công, đại diện các đoàn Nghị viện AIPA cũng nhấn mạnh, AIPA sẽ hỗ trợ ASEAN phản ứng hiệu quả và vượt qua thách thức; nhấn mạnh các thành viên cần tiếp tục thúc đẩy hợp tác giữa các bên liên quan thông qua việc khuyến khích trao đổi kinh nghiệm một cách kịp thời nhằm khắc phục hiệu quả những tác động Covid-19, điều quan trọng đánh giá giá đúng những thách thức thời hậu Covid-19 và đưa ra những biện pháp kịp thời để bảo vệ lợi ích của người dân, đặc biệt là những bộ phận yếu thế nhất.

Phó Chủ tịch Tòng Thị Phóng nêu rõ, Quốc hội Việt Nam hoan nghênh những sáng kiến của ASEAN trong năm 2020 nhằm duy trì môi trường hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, thúc đẩy liên kết, kết nối khu vực, nâng cao khả năng thích ứng, tận dụng các cơ hội của Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư, thúc đẩy ý thức cộng đồng và bản sắc ASEAN, đẩy mạnh quan hệ đối tác vì hòa bình, phát triển bền vững, nâng cao năng lực thích ứng và hiệu quả hoạt động của ASEAN. Đặc biệt ủng hộ những nỗ lực hợp tác của ASEAN ứng phó với đại dịch COVID-19 trong kiểm soát lây lan, chăm sóc, điều trị và khắc phục hậu quả đại dịch.

Thay mặt Đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam, Phó Chủ tịch Tòng Thị Phóng - nhấn mạnh, là một thành viên có trách nhiệm, Quốc hội Việt Nam đã tích cực, chủ động tiến hành nhiều hoạt động trong năm Chủ tịch AIPA 2020. Với trách nhiệm cao nhất, Quốc hội Việt Nam khẳng định sẽ tiếp tục đóng góp vào phát triển quan hệ đoàn kết, hữu nghị, hợp tác trong ASEAN và AIPA, đồng thời kết nối AIPA với Tổng thư ký IPU và các tổ chức Nghị viện trên thế giới, hướng tới mục tiêu cùng xây dựng một Cộng đồng ASEAN vững mạnh, đoàn kết và tự cường.

Hướng tới mục tiêu trên, Phó Chủ tịch Tòng Thị Phóng nêu một số đề xuất, cụ thể: AIPA tiếp tục quyết tâm củng cố môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng Cộng đồng ASEAN dựa trên luật lệ, thống nhất trong đa dạng, nêu cao pháp quyền, lấy người dân làm trung tâm, đoàn kết, thống nhất, thông qua đẩy mạnh hợp tác pháp luật, tăng cường giám sát, ủng hộ Chính phủ các nước ASEAN trong ứng phó với những tình huống khẩn cấp như đại dịch COVID-19; Thúc đẩy thực hiện các sáng kiến xây dựng Cộng đồng kinh tế tự chủ tự cường, ủng hộ ASEAN chủ động ứng phó, kiểm soát hiệu quả đại dịch đi đôi với khôi phục nền kinh tế; Thúc đẩy phê chuẩn các thỏa thuận kinh tế khu vực, nhất là sớm ký kết Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực trong năm 2020 và mở rộng phát triển quan hệ với các đối tác bên ngoài ASEAN.

Kêu gọi phát huy vai trò và sự tham gia mạnh mẽ hơn của các nghị sỹ trẻ AIPA, tăng cường giao lưu, đoàn kết, cũng như sự tham gia bình đẳng của phụ nữ trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN; tăng cường các giải pháp bảo đảm để phụ nữ được tiếp cận việc làm bền vững và tăng thu nhập, vượt qua những khó khăn do đại dịch COVID-19 gây ra. Ủng hộ sự đổi mới và phát triển của AIPA và quan hệ đối tác giữa AIPA và ASEAN cũng như các cơ chế hợp tác khu vực và quốc tế khác vì lợi ích của người dân mỗi quốc gia và cả Cộng đồng ASEAN.AIPA và các Nghị viện thành viên AIPA cần đoàn kết vượt qua thách thức, chung tay ủng hộ Cộng đồng Văn hóa Xã hội AIPA trong việc ứng phó với đại dịch COVID-19 trên mọi lĩnh vực như: bao phủ y tế toàn dân, mạng lưới ứng phó các tình huống khẩn cấp về y tế, bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học, quản lý rác thải. Một trong những việc cần làm ngay là hợp tác để phát triển vắc-xin ngừa Covid-19 và bảo đảm quyền tiếp cận vắc-xin của người dân.