CôngThương - Mặc dù có vị trí không thuận lợi nhưng nhiều địa phương cũng đang triển khai lập dự án để xin mở cảng. Việc mở thêm các cảng này sẽ làm tổng mức đầu tư cảng biển tăng lên, một số cảng phải làm đê chắn sóng, phải nạo vét luồng hàng hải, thường xuyên duy tu bảo dưỡng, làm mới hệ thống giao thông đường bộ… và quan ngại nhất là phá vỡ qui hoạch, ô nhiễm nghiêm trọng đến môi trường biển.

Hiện nay, hoạt động khai thác hệ thống cảng biển tác động không nhỏ đến môi trường. Việc cung cấp dầu mỡ, nhiên liệu, sửa chữa nhỏ cho tàu và vứt bừa bãi các loại chất thải dính dầu mỡ… là nguyên nhân chính gây nên ô nhiễm vùng nước cảng biển. Đặc biệt, đổ thải hoặc rò rỉ các hóa chất ra biển cũng gây ảnh hưởng nghiêm trọng và lâu dài cho môi trường biển và khó có thể khắc phục được hậu quả.

Để công tác bảo vệ môi trường biển được chú trọng trong quy hoạch phát triển, khai thác hệ thống cảng biển, theo các chuyên gia, ngay từ giai đoạn lập dự án cần chọn địa điểm xây dựng cảng hợp lý về địa lý và điều kiện tự nhiên thuận lợi, tránh chi phí đầu tư cao và gây khó khăn trong công tác quản lý, bảo vệ môi trường; quan tâm đến công tác nạo vét, duy tu luồng lạch; chú ý đến khả năng tù đọng nước; thực hiện nghiêm túc đánh giá tác động môi trường.

Trong giai đoạn xây dựng cảng biển nên thực thi đánh giá tác động môi trường, kế hoạch quản lý và các biện pháp giảm thiểu môi trường; có chương trình giám sát và quản lý thi công cảng. Khi bước vào giai đoạn vận hành, phải thu gom và xử lý chất thải rắn, lỏng và chất thải công nghiệp; xây dựng và thực hiện kế hoạch phòng chống sự cố (tràn dầu, tràn hóa chất, cháy nổ, an toàn lao động); sẵn sàng phối hợp ứng phó sự cố tràn dầu; định kỳ lập báo cáo môi trường khu vực cảng.

Tất cả các cảng biển cần phải có hệ thống tiếp nhận và xử lý các chất thải từ tàu. Bên cạnh đó, cần quan tâm tới vấn đề phát triển đồng bộ giữa cảng biển với mạng cơ sở hạ tầng sau cảng, giữa kết cấu hạ tầng cảng biển với hạ tầng công cộng kết nối với cảng biển, đảm bảo sự kết nối liên hoàn giữa cảng biển với mạng giao thông quốc gia và đầu mối logistic ở khu vực để tránh đầu tư quá nhiều cảng biển với mật độ dày như hiện nay.

Việc phát triển hệ thống cảng biển là cần thiết đối với một nước có vị trí địa lý và ưu thế về kinh tế biển như Việt Nam, nhưng phải theo một quy hoạch tổng thể và thống nhất trên quy mô cả nước. Phát triển hợp lý giữa các cảng tổng hợp quốc gia, cảng chuyên dùng, cảng địa phương, đảm bảo tính thống nhất trong toàn hệ thống. Chú trọng phát triển các cảng nước sâu có vị trí địa lý thuận lợi, tạo những cửa mở lớn vươn ra biển, có sức hấp dẫn ảnh hưởng tới địa bàn các nước lân cận trong khu vực.

Tuy nhiên, việc phát triển hệ thống cảng biển phải quan tâm đến công tác bảo vệ môi trường. Các công việc từ chọn địa điểm, thực hiện đầu tư xây dựng, nạo vét, duy tu bảo dưỡng và khai thác cảng cần phải được thực hiện đúng qui hoạch, qui trình và phải kiểm soát được ô nhiễm môi trường.

Minh Dương