Theo quy định mới tại Nghị quyết 20/NQ-CP ngày 28/2 của Chính phủ về việc áp dụng chế độ cấp giấy phép xuất khẩu đối với mặt hàng khẩu trang y tế trong giai đoạn phòng chống dịch COVID-19. Do dịch cúm Covid -19 trên thế giới chưa được khống chế khiến mặt hàng khẩu trang trở nên đắt giá và khan hiếm. Lợi dụng tình trạng này, nhiều đối tượng đã gom hàng để buôn lậu qua biên giới, nhất là khu vực biên giới Tây Nam.

Tại TP. Hồ Chí Minh chiều tối ngày 3/3, Cục QLTT cùng với Công an TP. Hồ Chí Minh đã kiểm tra kho hàng số 4 đường Lương Thế Vinh, phường Tân Thới Hòa, quận Tân Phú, phát hiện lô hàng 371 thùng khẩu trang y tế (973.950 chiếc) không có hóa đơn chứng từ và vi phạm về nhãn và nguồn gốc hàng hóa. Theo Cục QLTT TP. Hồ Chí Minh, số khẩu trang y tế này được thu gom từ nhiều nguồn, sau đó dùng xe khách chuyển qua Campuchia.

Tại địa bàn tỉnh Tây Ninh, khẩu trang y tế đang thẩm lậu qua Campuchia với số lượng lớn trong những ngày gần đây. Đại diện Cục Hải quan tỉnh Tây Ninh cho biết, đơn vị này đã hoàn tất hồ sơ 3 vụ xuất lậu 137.450 chiếc khẩu trang y tế trái phép qua Campuchia. Cụ thể, ngày 2/3, tại Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài, Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Mộc Bài phát hiện 2 xe buýt tuyến TP. Hồ Chí Minh - Phnom Penh (Campuchia) vận chuyển 30 thùng (132.450 chiếc) khẩu trang y tế không có hóa đơn, chứng từ. Cùng ngày 2/3, tại địa bàn ấp Tân Tiến, xã Tân Lập, huyện Tân Biên, Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Xa Mát và Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Xa Mát đã phát hiện ông Bong Ly, người Campuchia vận chuyển 100 hộp khẩu trang vải (5.000 chiếc) trái phép qua Campuchia.

Tại Kiên Giang chiều ngày 3/3, Chi cục Hải quan cửa khẩu Hà Tiên đã phát hiện một người Campuchia vận chuyển trái phép 192 hộp khẩu trang y tế (9.600 chiếc) không khai báo qua Campuchia. Tại An Giang tối ngày 3/3, Chi cục Hải quan cửa khẩu Vĩnh Xương đã bắt giữ 320 hộp khẩu trang y tế (16.000 chiếc) tập kết tại khu vực biên giới Vĩnh Xương để vận chuyển trái phép qua Campuchia. Đại diện Chi cục Hải quan cửa khẩu Vĩnh Xương cho biết, đây là vụ vận buôn lậu khẩu trang qua biên giới Tây Nam thứ hai do đơn vị này phát hiện. Trước đó, ngày 22/2, 500 hộp khẩu trang y tế (25.000 chiếc) và 70 kg tân dược các loại do Thái Thành Phong, ngụ tại Phú Tân, An Giang vận chuyển trái phép sang Campuchia (đối tượng đã bị bắt giữ).

Theo nhận định của các cơ quan chống buôn lậu ở khu vực biên giới Tây Nam, mặt hàng khẩu trang ở thị trường trong nước hiện nay vẫn khan hiếm, nếu xuất qua biên giới giá trị từng chiếc khẩu trang còn cao hơn nhiều lần, đây là nguyên nhân khiến cho hoạt động buôn lậu mặt hàng này tăng mạnh. Nhiều ý kiến dự đoán rằng, khẩu trang do Việt Nam sản xuất chuyển lậu qua Campuchia, sau đó sẽ chuyển tiếp đi Trung Quốc, vì mặt hàng này đang rất khan hiếm ở thị trường này.

Ngay như tại địa bàn TP. Hồ Chí Minh, tính từ đầu tháng 2 đến nay, cơ quan chức năng đã phát hiện hơn 100 vụ sản xuất, tàng trữ khẩu trang trái phép, thu giữ hơn 1 triệc chiếc. Số hàng hóa bị tạm giữ này đều không rõ nguồn gốc, không có chứng từ, hóa đơn; sản xuất chưa được cấp phép, sản phẩm không đạt chất lượng, nâng giá bán cao quá mức. Trong các vụ sản xuất, kinh doanh khẩu trang đã bị lập biên bản thu giữ, các cơ quan chức năng điều tra và phát hiện nhiều đường dây sản xuất, thu gom khẩu trang để xuất khẩu, trong đó chủ yếu là qua biên giới Tây Nam.

Tại thị trường khu vực miềm Nam, khẩu trang vừa khan hiếm vừa đắt giá. Mặc dù giá khẩu trang y tế bán đắt hơn bình thường 3 - 5 lần nhưng người tiêu dùng khó mà mua được ở các điểm kinh doanh thông thường như cửa hàng thuốc, thiết bị y tế, trung tâm thương mại, siêu thị, ngoại trừ các loại khẩu trang vải. Một lượng khẩu trang y tế đã bị tuồn trái phép qua biên giới Tây Nam chính là thủ phạm làm cho cơn sốt thiếu khẩu trang ở trong nước tăng thêm nhiệt. Chính vì vậy, việc chặn đứng những lô hàng khẩu trang xuất lậu trái phép qua biên giới Tây Nam cần được điều tra, xử lý quyết liệt.