Tham gia buổi làm việc còn có lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Công Thương và lãnh đạo UBND tỉnh và các Sở, ban ngành hai tỉnh Bến Tre và Trà Vinh.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chủ trì buổi làm việc với tỉnh Bến Tre và Trà Vinh về Dự án nhà máy sản xuất hydro xanh tại Việt Nam

Triển vọng phát triển hydro xanh

Báo cáo tại buổi làm việc, đại diện hai tỉnh Trà Vinh và Bến Tre cho biết, 2 địa phương này có đường bờ biển dài khoảng 65km. Cả hai tỉnh có nguồn năng lượng tái tạo dồi dào: Số giờ nắng trung bình đạt gần 1.600 giờ/năm; tốc độ gió trung bình đạt khoảng 7m/s. Theo đó, đây là điều kiện tốt và thuận lợi để quyết định lựa chọn hai tỉnh này để phát triển các dự án sản xuất hydro xanh đầu tiên tại Việt Nam.

Hydro là hóa chất quan trọng, được sử dụng phổ biến trong ngành công nghiệp luyện kim, lọc dầu, chất bán dẫn, mỹ phẩm, đồng thời cũng là nguyên liệu cơ bản để sản xuất các hóa chất khác phục vụ nhiều ngành công nghiệp. Gần đây, hydro được nghiên cứu, sử dụng là một nguồn năng lượng, được đánh giá là nhiên liệu lý tưởng thay thế nhiên liệu hóa thạch trong các hệ thống năng lượng trong tương lai gần, là chìa khóa cho chiến lược chuyển đổi năng lượng của thế giới theo xu hướng bền vững và thân thiện với môi trường, giảm dần sự phụ thuộc vào nguyên liệu hoá thạch cũng như cắt giảm tác động của khí thải cacbon.

Ông Nguyễn Xuân Sinh - Phó Cục trưởng Cục Hóa chất phát biểu tại buổi làm việc

Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 có định hướng: “Nghiên cứu công nghệ, xây dựng một số đề án thử nghiệm sản xuất và khuyến khích sử dụng năng lượng hydro phù hợp với xu thế chung của thế giới”. Việc sản xuất hydro xanh từ năng lượng tái tạo đã được định hướng phát triển theo Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2040 ban hành kèm theo Quyết định số 726/QĐ-TTg ngày 16/6/2022 của Thủ tướng Chính phủ.

Ông Hoàng Tiến Dũng- Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo đóng góp ý kiến tại buổi làm việc

Hiện nay, Bộ Công Thương đang hoàn thiện dự thảo Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch năng lượng quốc gia) để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt, trong đó có đề xuất quy hoạch các dự án năng lượng mới (bao gồm sản xuất năng lượng hydro) tại khu vực phía Nam (địa điểm cụ thể phụ thuộc vào nhu cầu thị trường và được xác định ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư dự án).

Việt Nam là quốc gia có nhiều tiềm năng, lợi thế để sản xuất hydro xanh. Việc triển khai các dự án sản xuất hydro xanh tại Việt Nam sẽ góp phần nâng vị thế và uy tín của Việt Nam trong khu vực và thế giới, tiềm năng xuất khẩu sản phẩm là rất lớn khi các nước phát triển đang thực hiện nhiều nỗ lực chuyển đổi để hướng tới phát thải ròng về 0.

Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Trần Ngọc Tam phát biểu tại buổi làm việc

Tuy nhiên, việc đầu tư xây dựng các dự án sản xuất hydro xanh cũng như các biện pháp đảm bảo an toàn trong lưu trữ, bảo quản, vận chuyển hydro quy mô lớn không chỉ là vấn đề mới đối với Việt Nam mà còn đối với các cả nước trên thế giới.

Nhiều đề xuất, khuyến nghị

Tại buổi làm việc, các đại biểu đã nêu ra một số vấn đề chính như: Cần có cơ chế thí điểm cho các dự án sản xuất hydro xanh; cần có phương án đảm bảo nguồn điện tái tạo ổn định phục vụ cho sản xuất; cần nghiên cứu chuyển đổi công nghệ trong các hộ tiêu thụ năng lượng để có thể sử dụng hydro là nguồn năng lượng đầu vào, từ đó hướng đến mục tiêu tự chủ về sản xuất và tiêu thụ hydro; Nhà đầu tư cần nghiên cứu các quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và các tiêu chuẩn quốc tế liên quan để thiết kế, xây dựng Dự án, đảm bảo quá trình triển khai Dự án tuân thủ các quy định pháp luật, đảm bảo an toàn, phòng cháy chữa cháy, môi trường...

Ông Lê Văn Hẳn - Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh nêu ý kiến tại buổi làm việc

Nói về nội dung này, ông Nguyễn Xuân Sinh - Phó Cục trưởng Cục Hóa chất (Bộ Công Thương) cho biết: Hydro là hóa chất dễ cháy nổ, cần có các giải pháp để đảm bảo an toàn trong sản xuất và vận chuyển. Tuy nhiên, hiện nay, lĩnh vực bảo quản và vận chuyển hydro khối lượng lớn không chỉ mới tại Việt Nam mà còn trên cả thế giới, do đó hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn quy định trong lĩnh vực này hiện chưa được đầy đủ.

Từ thực tế trên, Cục Hóa chất cũng đưa ra đề xuất: Thứ nhất, đối với lãnh đạo hai địa phương Bến Tre và Trà Vinh, hiện nay chưa có quy định cụ thể về tiêu chí lựa chọn dự án thí điểm, các hình thức ưu đãi đặc biệt đối với dự án thí điểm. Do đó, đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Bến Tre và tỉnh Trà Vinh có đề xuất kiến nghị cụ thể về chủ trương và cơ chế đối với hai dự án. Bộ Công Thương sẽ tích cực phối hợp trong quá trình thực hiện.

Thứ hai là kiến nghị các cơ quan chuyên môn 2 tỉnh hướng dẫn nhà đầu tư thực hiện các quy định của pháp luật về hoạt đồng đầu tư, xây dựng. Bên cạnh đó, đối với nhà đầu tư, lãnh đạo Cục Hóa chất cũng khuyến nghị, thực tế tại Việt Nam, lĩnh vực sản xuất hydro xanh còn tương đối mới mẻ và đang trong giai đoạn nghiên cứu, phát triển. Chính vì thế, các quy định về công nghệ, kỹ thuật,… trong lĩnh vực này còn hạn chế. Đề nghị Nhà đầu tư nghiên cứu các quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và các tiêu chuẩn quốc tế liên quan để thiết kế, xây dựng Dự án.

Nhà đầu tư cần nghiên cứu kỹ lưỡng, xây dựng giải pháp cụ thể về nguồn cung cấp nguyên, nhiên liệu đầu vào và phương án tiêu thụ sản phẩm để đảm bảo tính khả thi của Dự án. Ngoài việc xây dựng các nhà máy điện phục vụ riêng cho từng nhà máy, đề nghị Chủ đầu tư xem xét tận dụng nguồn điện năng của các nhà máy điện tái tạo còn dư công suất trong khu vực để sử dụng có hiệu quả nhất nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Hướng tới tổ hợp sản xuất hydro xanh và pin năng lượng sạch

Kết luận tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, cùng với xu thế của thế giới, Việt Nam là quốc gia có nhiều tiềm năng, lợi thế để sản xuất hydro xanh, đặc biệt là hai tỉnh Trà Vinh và Bến tre. Việc triển khai các dự án sản xuất hydro xanh tại Việt Nam sẽ góp phần nâng vị thế và uy tín của Việt Nam trong khu vực và thế giới, tiềm năng xuất khẩu sản phẩm là rất lớn khi các nước phát triển đang thực hiện nhiều nỗ lực chuyển đổi để hướng tới phát thải ròng về 0.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên kết luận cuộc họp

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi thế sẵn có, Bộ trưởng cũng chỉ ra một số những vấn đề cần lưu ý trong việc triển khai sản xuất nguồn năng lượng này. Theo Bộ trưởng, đây là lĩnh vực mới và chưa có quy định rõ ràng nên còn rất nhiều rào cản. Ngoài ra, việc sản xuất hydro theo phương pháp điện phân tiêu thụ rất nhiều điện năng, do đó cần đảm bảo nguồn điện năng lượng tái tạo ổn định phục vụ sản xuất. Để tiêu thụ sản phẩm hydro trong nước cũng đòi hỏi cần chuyển đổi về công nghệ tại các hộ tiêu thụ năng lượng để có thể sử dụng hydro là nguồn năng lượng đầu vào. "Bên cạnh đó, hydro là hóa chất dễ cháy nổ, cần có các giải pháp để đảm bảo an toàn trong sản xuất và vận chuyển. Tuy nhiên, hiện nay, lĩnh vực bảo quản và vận chuyển hydro khối lượng lớn không chỉ mới tại Việt Nam mà còn trên cả thế giới, do đó hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn quy định trong lĩnh vực này hiện chưa được đầy đủ"- Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu cụ thể.

Từ các đề xuất và kiến nghị của hai tỉnh Bến Tre và Trà Vinh, cùng các ý kiến của các đơn vị chuyên môn của Bộ Công Thương, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã đưa ra một số ý kiến chỉ đạo:

Đối với 2 tỉnh Bến Tre và Trà Vinh, hiện nay, Việt Nam chưa có quy định cụ thể về tiêu chí lựa chọn dự án thí điểm, các hình thức ưu đãi đặc biệt đối với dự án thí điểm, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị 2 tỉnh cần có một báo cáo đặc biệt đề xuất với Chính phủ về dự án này, theo đó không chỉ sản xuất hydro xanh và cần bổ sung theo hướng tổ hợp sản xuất hydro xanh và pin năng lượng sạch. Ngoài ra, 2 địa phương cần khẩn trương nghiên cứu quy hoạch điện VIII, quy hoạch tổng thể năng lượng quốc gia, quy hoạch điện lực ngành để tích hợp vào quy hoạch của tỉnh mình. Phối hợp với các đơn vị tư vấn để đánh giá tiềm năng về nắng và gió ở 2 địa phương, từ đó làm căn cứ xây dựng kế hoạch đầu tư có hiệu quả. Đối với những dự án tiên phong cần có những cơ chế chính sách hỗ trợ của nhà nước và địa phương, đồng thời, địa phương cần hỗ trợ các nhà đầu tư về hạ tầng và quy hoạch, nguồn nhân lực…

Riêng đối với các nhà đầu tư, Bộ trưởng yêu cầu cần nghiên cứu kỹ lưỡng, xây dựng giải pháp cụ thể về nguồn cung cấp nguyên, nhiên liệu đầu vào và phương án vận chuyển, tiêu thụ sản phẩm để đảm bảo tính khả thi của Dự án. Trong quá trình thực hiện, đề nghị Nhà đầu tư tuân thủ quy định của pháp luật về đầu tư, xây dựng, an toàn hóa chất, phòng cháy chữa cháy và bảo vệ môi trường.

Bộ trưởng cũng giao nhiệm vụ cho các đơn vị thuộc Bộ, cụ thể, Bộ trưởng giao Cục Hóa chất, Cục Điện lực và năng lượng tái tạọ phối hợp với các cơ quan chuyên môn của 2 tỉnh trong việc thực hiện các quy định về hoạt động đầu tư, xây dựng các Dự án.

Đồng thời, Cục Điện lực và năng lượng tái tạọ, Cục Điều tiết điện lực, Vụ Pháp chế rà soát quy định tại Quy hoạch điện VIII và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan báo cáo Lãnh đạo Bộ về chủ trương xây dựng các nhà máy điện không đấu nối lưới điện quốc gia, việc xây dựng các trạm biến áp công suất lớn phục vụ nhà máy sản xuất hydro mà chưa nằm trong Quy hoạch.

Vụ Dầu khí và Than sớm hoàn thiện dự thảo Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 để trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt, làm căn cứ, định hướng cho việc đầu tư các dự án sản xuất hydro xanh phục vụ mục đích năng lượng.