Nhân chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc Lý Cường từ ngày 12-14/10/2024, Bộ Công Thươngđược giao chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các bộ, cơ quan, địa phương liên quan tổ chức Khu triển lãm sản phẩm nông nghiệp đặc sắc của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc vào ngày 13/10/2024 tại Hà Nội.

Khu triển lãm có sự tham gia của 16 doanh nghiệp Việt Nam, giới thiệu trên 50 nhóm sản phẩm chất lượng cao từ 3 miền đất nước. Qua khảo sát, đánh giá, cho thấy những sản phẩm này rất phù hợp với nhu cầu, thị hiếu và yêu cầu về vệ sinh an toàn thực phẩm của thị trường Trung Quốc. Trong số này, có nhiều mặt hàng được người tiêu dùng Trung Quốc đặc biệt ưa chuộng như cà phê, chè, sầu riêng, chuối, sản phẩm sữa, yến sào…

Bên cạnh đó, Khu triển lãm cũng giới thiệu những sản phẩm có nhiều tiềm năng cung ứng tốt cho thị trường Trung Quốc, mới được mở cửa thị trường như: Dừa tươi, sầu riêng cấp đông.

Ngoài ra, còn nhiều sản phẩm có triển vọng cung ứng mà thị trường Trung Quốc chắc chắn có nhu cầu cao như các loại trái cây.

Các doanh nghiệp Việt Nam tham gia Khu triển lãm là những doanh nghiệp năng động trong ngành nông sản, thực phẩm: Công ty CP Tập đoàn PAN, Tập đoàn TH (Công ty CP chuỗi thực phẩm TH), Công ty TNHH Nhà nước MTV Yến Sào Khánh Hoà, Công ty CP Thực phẩm Dinh dưỡng Nutifood Bình Dương, Công ty CP Dinh dưỡng AVANEST Việt Nam, Công ty CP Phong Hải Lào Cai, Tập đoàn Trung Nguyen Legend, Công ty CP Ameii Việt Nam, Công ty CP Nông nghiệp Quốc tế Hoa Việt, Công ty CP Dinh dưỡng Nutricare, Công ty CP Thành Thành Công - Biên Hòa, Công ty CP Tập đoàn Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu, Công ty CP Phân bón Vĩnh Phát, Công ty CP Tập đoàn Visimex, Công ty CP Xuất nhập khẩu nông sản thực phẩm Việt Nam, Công ty CP Banana Brothers Farm, Công ty Cổ phần nông nghiệp quốc tế Hoa Việt.

Những năm qua, quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc đang phát triển rất tốt đẹp, đem lại lợi ích thiết thực cho cả hai bên; trong đó hợp tác kinh tế, thương mại giữa 2 nước ngày càng phát triển sâu, rộng và đạt được nhiều kết quả quan trọng, tích cực, bất chấp sự suy giảm của kinh tế thế giới. Minh chứng là, Trung Quốc liên tục duy trì là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam và Việt Nam hiện cũng là đối tác thương mại lớn nhất trong ASEAN và thứ 6 thế giới của Trung Quốc.

Một trong những ưu tiên quan trọng trong hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư giữa Việt Nam và Trung Quốc đó là hai bên tiếp tục nỗ lực duy trì xu thế phát triển ổn định, cân bằng, bền vững; tích cực thúc đẩy, sớm hoàn tất các thủ tục để đưa thêm các mặt hàng Việt Nam có thế mạnh xuất khẩu sang Trung Quốc, nhất là sản phẩm nông, thủy sản.

Thời gian qua, Trung Quốc luôn được xác định là thị trường xuất khẩu nông - lâm- thủy sản lớn và quan trọng hàng đầu của Việt Nam. 9 tháng năm 2024, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản sang Trung Quốc đạt 9,26 tỷ USD, trong đó kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt 3,4 tỷ USD, tăng 36% so với cùng kỳ năm 2023. Với kết quả này, Trung Quốc tiếp tục là thị trường xuất khẩu của rau quả Việt Nam trong 9 tháng qua.

Đến nay, Việt Nam đã có nhiều mặt hàng nông sản xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc là: Sầu riêng, tổ yến, khoai lang, thanh long, nhãn, chôm chôm, xoài, mít, dưa hấu, chuối, thạch đen, măng cụt, vải và chanh dây.

Sầu riêng, thanh long... của Việt Nam rất được người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng, lượng nhập khẩu mặt hàng này từ Việt Nam chiếm khoảng 1/5 tổng lượng nông sản nhập khẩu từ ASEAN.

Thời gian qua, Bộ Công Thương cũng đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong công tác đàm phán với Trung Quốc mở cửa thêm thị trường xuất khẩu cho các mặt hàng rau quả khác của Việt Nam như: Bưởi da xanh, dừa tươi, bơ, dứa, vú sữa, chanh, dưa lưới... Đề xuất nâng cao hiệu quả và điều tiết tốt tốc độ thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu tại khu vực cửa khẩu thuộc biên giới giữa Việt Nam - Trung Quốc, đặc biệt là đối với các mặt hàng nông sản, thủy sản có tính chất thời vụ; chuyển nhanh, chuyển mạnh sang xuất khẩu chính ngạch.

Với những nỗ lực trên, nhân chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến Trung Quốc vào tháng 8/2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký 3 nghị định thư, mở đường cho việc xuất khẩu dừa tươi, sầu riêng đông lạnh và cá sấu sang thị trường Trung Quốc.

Việc ký kết các Nghị định thư cho phép xuất khẩu chính ngạch nông sản đã tạo sức bật cho nhiều loại nông sản của Việt Nam tại thị trường này. Sầu riêng là một ví dụ. Sau khi có Nghị định thư về xuất khẩu chính ngạch sầu riêng sang Trung Quốc, giá trị xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam sang thị trường này trong 2 năm trở lại đây đã lớn hơn rất nhiều so với các năm trước cộng lại.

Năm 2022, xuất khẩu sầu riêng đạt 420 triệu USD, năm 2023 đạt 2,3 tỷ USD, tăng gấp 5 lần so với năm 2022 và tăng gấp 10 lần so với năm 2021, trong đó trên 90% xuất sang Trung Quốc. Rõ ràng, nhờ Nghị định thư mà xuất khẩu sầu riêng đạt kết quả ấn tượng như vậy.

Tuy nhiên, những kết quả đạt được thời gian qua chưa tương xứng với tiềm năng, nhu cầu và thế mạnh của mỗi Bên. Hiện nay, ngoài 14 loại nông sản đi theo đường chính ngạch, hầu hết mặt hàng còn lại xuất qua kênh buôn bán biên giới (tiểu ngạch); trong khi nhu cầu tiêu thụ trái cây của thị trường Trung Quốc rất lớn và khả năng cung ứng trái cây đặc sản, chất lượng cao của Việt Nam rất dồi dào; cùng với đó là lợi thế về các Hiệp định thương mại song phương và đa phương mà hai nước cùng là thành viên. Việt Nam cũng là quốc gia có hơn 1.450 km đường biên giới (đường thủy, đường bộ) với Trung Quốc, nên chi phí logistics thấp, cạnh tranh hơn so với các nước. Vì vậy, hiện còn dư địa rất lớn cho các doanh nghiệp kinh doanh trái cây của hai nước khai thác, phát huy.

Việc tổ chức Khu triển lãm sản phẩm nông nghiệp đặc sắc của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc là cơ hội tốt để các nhà sản xuất, cung ứng của Việt Nam giới thiệu, quảng bá thương hiệu, hình ảnh sản nông sản sản đặc sắc, cũng như gặp gỡ, tìm kiếm khách hàng, tăng cường hoạt động giao thương, tạo dựng mối quan hệ hợp tác bền vững với các đối tác tiềm năng về nhập khẩu trái cây tại Trung Quốc.