Công nghiệp Bình Định còn thiếu tính đột phá

Chiều 9/8, phát biểu kết luận buổi làm việc với tỉnh Bình Định, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đánh giá cao những kết quả kinh tế - xã hội, trong đó có ngành Công Thương của tỉnh trong thời gian qua và 7 tháng đầu năm 2024.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên kết luận buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Bình Định

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, Bình Định có vị trí, hạ tầng giao thông kết nối thuận lợi với đủ các loại hình giao thông; có quỹ đất dành cho phát triển công nghiệp lớn; bờ biển dài; nhiều tài nguyên khoáng sản, tỉnh có nhiều lợi thế phát triển về kinh tế biển, công nghiệp chế biến nông, thuỷ sản; phát triển năng lượng tái tạo và thương mại, dịch vụ logicstics, du lịch biển...

Bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, cũng còn những hạn chế, tồn tại. Trong đó, một hạn chế lớn là sản xuất công nghiệp tuy có tăng cao về tốc độ nhưng quy mô còn nhỏ, chiếm tỷ trọng chưa cao trong cơ cấu kinh tế của tỉnh. Trong cơ chế kinh tế thị trường, Bình Định có đủ các loại hình vận tải nhưng rõ ràng chưa phát huy hết tiềm năng lợi thế; chưa thu hút được các dự án quy mô lớn, công nghệ hiện đại, có tính động lực, phát triển theo chuỗi để dẫn dắt các ngành kinh tế khác; chủ yếu vẫn là sản xuất công nghiệp địa phương trong các ngành chế biến lâm sản (gỗ), dệt may, sản xuất vật liệu xây dựng.

Về thương mại, hệ thống phân phối, hạ tầng thương mại phát triển chưa đồng bộ, quy mô còn hạn chế. Kim ngạch xuất khẩu còn nhỏ, chỉ chiếm chưa đến 0,5% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước; cơ cấu mặt hàng xuất khẩu chủ yếu là hàng thô, sơ chế, giá trị gia tăng thấp.

Thiếu nhân lực chất lượng cao tại chỗ; lao động công nghiệp tại địa phương đa số vẫn là lao động phổ thông, trình độ và tay nghề thấp. “Sáng nay, tôi có thăm một doanh nghiệp tại địa phương thì chủ yếu người lao động được doanh nghiệp đào tạo chứ không qua trường lớp. Doanh nghiệp báo cáo lương 5,5 – 5,9 triệu/tháng, nhưng tôi hỏi một số người lao động thì lương mới chỉ 4,5 – 4,6 triệu/tháng, dù có 5,9 triệu/tháng cũng vẫn thấp”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Phát triển kinh tế biển chưa tương xứng với tiềm năng, chưa tạo động lực chính cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. “Nếu gắn du lịch với thương mại, du lịch với thương mại đêm thì kinh tế tỉnh sẽ tăng tốt hơn”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Bí thư Tỉnh ủy Bình Định Hồ Quốc Dũng phát biểu tại buổi làm việc

Tỉnh Bình Định cần chú trọng phát triển công nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn và bền vững

Để ngành Công Thương tăng tỷ trọng đóng góp trong kinh tế tỉnh Bình Định, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị tỉnh Bình Định làm tốt hơn nữa công tác quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội, nhất là các chính sách mới có hiệu lực thi hành, đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo thuận lợi đầu tư.

Bên cạnh đó, rà soát Quy hoạch tỉnh Bình Định nếu có điểm chưa phù hợp với Quy hoạch vùng, quy hoạch quốc gia cần khẩn trương trình Chính phủ phê duyệt điều chỉnh, bổ sung nhằm bảo đảm phù hợp. Khẩn trương triển khai thực hiện các Quy hoạch ngành quốc gia thuộc lĩnh vực năng lượng, khoáng sản trên địa bàn (đến năm 2030, trên địa bàn tỉnh được quy hoạch 175 MW điện gió trong bờ và gần bờ; 73MW thủy điện nhỏ; 15MW điện rác; 38 MW điện mặt trời mái nhà; 13 dự án lưới điện; 03 dự án Kho dự trữ xăng dầu; 02 điểm mỏ khoáng sản).

Đáng lưu ý, tỉnh Bình Định có độ che phủ rừng tới 58%, rất thuận lợi để phát triển thị trường tín chỉ carbon, để doanh nghiệp trên địa bàn có cơ sở cấp tín chỉ xanh cho sản xuất và xuất khẩu. “Đối với vấn đề này, tôi đề nghị tỉnh triển khai càng nhanh càng tốt. Thị trường tín chỉ carbon do Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì. Còn cấp chứng chỉ xanh cho sản xuất và xuất khẩu do Bộ Công Thương chủ trì. Nếu tỉnh đề nghị các doanh nghiệp xuất khẩu trên địa bàn chuyển đổi sang sản xuất xanh, để từ 1/1/2025, các nhà nhập khẩu EU và Hoa Kỳ đưa ra quy định này sẽ đáp ứng được và tỉnh lại có nguồn thu cho ngân sách”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói và thông tin thêm, Việt Nam là 1 trong 15 quốc gia có cam kết hỗ trợ chuyển đổi năng lượng, đây là cơ hội để phát triển thị trường tín chỉ carbon.

Đặc biệt, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên lưu ý tỉnh Bình Định phải đẩy mạnh cơ cấu lại ngành công nghiệp theo hướng hiện đại, quy mô lớn, công nghiệp xanh, tuần hoàn, phát triển bền vững nhằm xây dựng Bình Định trở thành một trong những trung tâm công nghiệp chế biến chế tạo, công nghệ cao, trung tâm khoa học, đổi mới sáng tạo của vùng và cả nước theo tinh thần Nghị quyết 26 của Bộ Chính trị khoá XIII về phát triển vùng. “Bình Định đi sau, quy mô công nghiệp nhỏ thì hãy cố gắng phát triển công nghiệp xanh, công nghiệp tuần hoàn, công nghiệp bền vững để tạo sự khác biệt và đi lên”, Bộ trưởng gợi ý.

Chú trọng rà soát, hoàn thiện các cơ chế chính sách của địa phương, bảo đảm đồng bộ, khả thi. Huy động các nguồn lực xã hội cho phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, đặc biệt là hạ tầng các khu, cụm công nghiệp. “Sáng nay, tôi có đi khảo sát hoạt động một doanh nghiệp trong Cụm công nghiệp Cát Trinh. Là doanh nghiệp hoạt động cả dệt, nhuộm và may nhưng xử lý môi trường rất tốt. Nếu như doanh nghiệp sản xuất nào gây ô nhiễm cũng có ý thức được như doanh nghiệp dệt may Delta Galil này thì rất tốt. Kết quả này có được cũng có sự “táo bạo” của lãnh đạo tỉnh thời điểm cấp phép cho dự án hoạt động khi có liên quan đến tẩy, nhuộm, hấp”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Tập trung phát triển các ngành công nghiệp chủ lực, có tính nền tảng (như công nghiệp cơ khí, chế tạo, chế biến, hóa chất...). Chú trọng thu hút đầu tư phát triển năng lượng tái tạo (như điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối và hydrogen/amoniac xanh…), công nghiệp hỗ trợ liên quan nhằm khai thác tốt các tiềm năng, thế mạnh của địa phương.

Chủ động triển khai Luật Đất đai (sửa đổi) để phát triển quỹ đất sạch để thu hút các dự án lớn có tính động lực cho kinh tế tỉnh. “Các nhà đầu tư lớn đến đầu tư mà tỉnh có quỹ đất sạch thì đây là một điều kiện hấp dẫn rất lớn”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhận định.

Tiếp tục đẩy mạnh phát triển ngành công nghiệp chế biến gỗ (ngành công nghiệp mũi nhọn của tỉnh) theo hướng bền vững, hiệu quả, phát triển theo chuỗi giá trị (từ nguồn nguyên liệu đến chế biến và tiêu thụ trong và ngoài nước), bảo đảm thực hiện nghiêm các yêu cầu về bảo vệ môi trường và nguồn gốc gỗ hợp pháp.

Bộ trưởng lưu ý tỉnh Bình Định với vị trí là một trong những trung tâm sản xuất và xuất khẩu sản phẩm gỗ hàng đầu cả nước, tỉnh cần lưu ý đến quy định chống phá rừng của châu Âu (EUDR) sẽ được áp dụng từ tháng 01/2025 đối với nhà nhập khẩu lớn và từ tháng 6/2025 đối với doanh nghiệp nhỏ. “Ngay cả sản phẩm thủy sản cũng vậy. Nếu không gỡ được “thẻ vàng” EU sẽ rất khó khăn cho xuất khẩu thủy sản”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Cùng với đó, tỉnh Bình Định cần chú trọng phát triển dịch vụ logistics, phát huy lợi thế kinh tế biển, khai thác vị trí thuận lợi cũng như thế mạnh hạ tầng giao thông vận tải đa phương thức, phục vụ kết nối liên vùng và quốc tế. Đây cũng là điều kiện tốt để phát triển thương mại điện tử, kinh tế đêm, xuất khẩu tại chỗ.

Tập trung thực hiện Quy hoạch xây dựng trung tâm logistics mới có công suất khoảng 500.000 TEU tại Phù Cát. “Điều này đã có trong Quy hoạch tỉnh. Đề nghị Cục Xuất nhập khẩu đưa các đối tác logistics đến tìm hiểu tại tỉnh”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị.

Chú trọng phát triển thương mại, trong đó có thương mại điện tử ở cả thị trường nội địa và thương mại điện tử xuyên biên giới; tận dụng hiệu quả các FTA mà Việt Nam là thành viên.

Toàn cảnh buổi làm việc

Liên quan đến các kiến nghị của tỉnh Bình Định, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, Bộ Công Thương hoàn toàn ủng hộ tỉnh Bình Định đối với kiến nghị về dự án ngoài khơi của Tập đoàn PNE. Hiện Bộ đang xây dựng đề án thí điểm cho phát triển điện gió ngoài khơi. Nhưng vì điện gió ngoài khơi gắn với an ninh quốc phòng quốc gia nên ban đầu dự kiến chỉ những tập đoàn kinh tế trong nước.

“Vì vậy, đề nghị Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo ủng hộ cho tỉnh Bình Định theo hướng gợi ý để liên doanh, liên kết với một trong các tập đoàn kinh tế Nhà nước Việt Nam. Một mặt vẫn đề xuất Chính phủ cho thí điểm một tập đoàn nước ngoài vào đây xem có được không. Tôi cho rằng việc liên kết là an toàn nhất. Vì chúng ta chưa bao giờ làm dự án điện gió ngoài khơi, lại liên quan đến quốc phòng nên cứ liên kết, nếu tốt thì sẽ làm”, Bộ trưởng nói và đề nghị đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Hồ Quốc Dũng cùng phối hợp với Bộ để kiến nghị Chính phủ.

Về kiến nghị cấp chứng nhận xuất xứ (cấp C/O), Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói: "Ngay trong tuần sau, tôi sẽ trực tiếp ủy quyền cho Sở Công Thương Bình Định chịu trách nhiệm trực tiếp. Còn cơ sở vật chất, nhân lực thì tỉnh Bình Định tự quyết".

Về phát triển thương mại điện tử, xây dựng thương hiệu sản phẩm quốc gia cho địa phương nhất là nông sản, đề nghị Cục Xúc tiến thương mại; Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số hỗ trợ cho tỉnh Bình Định.

Đất khoáng sản dự trữ chưa được khai thác còn liên quan đến Bộ Tài nguyên và Môi trường nhưng Bộ Công Thương ủng hộ tỉnh Bình Định cái nào chưa làm được thì đưa vào mục dự trữ khoáng sản để địa phương có dư địa phát triển.