Hội nghị do Bộ Công Thương tổ chức nhằm đẩy nhanh việc thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII). Đồng thời triển khai hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đề ra trong kế hoạch.

Xác định nhiều nội dung quan trọng

Theo ông Tô Xuân Bảo, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương, Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII xác định cụ thể tiến độ đưa vào vận hành các dự án nguồn điện quan trọng, ưu tiên của ngành điện giai đoạn tới năm 2025 và giai đoạn 2026-2030 để làm cơ sở triển khai và điều hành phát triển nguồn điện (gồm có dự án điện khí trong nước, khí LNG, thủy điện vừa và lớn, thủy điện tích năng...). Đồng thời, Kế hoạch xác định được giai đoạn vận hành cũng như hình thức đầu tư các dự án (nhà nước hoặc xã hội hóa) lưới điện truyền tải, đảm bảo đồng bộ với phát triển nguồn điện cũng như cải thiện, nâng cao chất lượng, độ tin cậy của lưới điện truyền tải.

Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị triển khai kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII ngày 3/4

Kế hoạch cũng đã xác định danh mục các dự án nguồn điện năng lượng tái tạo (thủy điện nhỏ, điện gió, điện sinh khối và điện sản xuất từ rác) phù hợp với quy mô công suất tính toán, phân bổ cho các địa phương. Bên cạnh đó, xác định rõ 2 trung tâm công nghiệp, dịch vụ năng lượng tái tạo liên vùng. Trung tâm 1 tại khu vực Hải Phòng, Quảng Ninh, Thái Bình và khu vực lân cận (quy mô khoảng 2.000 MW) và Trung tâm 2 tại Ninh Thuận, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh và mở rộng lân cận trong tương lai.

Đáng chú ý, với nguồn điện gió ngoài khơi - do quy hoạch không gian biển chưa được phê duyệt, Bộ Công Thương đang nghiên cứu, xử lý những khó khăn, vướng mắc và báo cáo các cấp có thẩm quyền để xem xét, xác định cụ thể các dự án trong thời gian tới. Trong khi đó, việc phát triển điện mặt trời mái nhà sẽ được phát triển theo đúng quy mô phân bổ cho từng địa phương. Với các dự án điện mặt trời được phê duyệt quy hoạch, được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư và giao chủ đầu tư, Bộ Công Thương đã báo cáo Thường trực Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về những khó khăn, vướng mắc khi xem xét, đánh giá tính pháp lý các dự án, đảm bảo không được phép hợp thức hóa các sai phạm. Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ làm việc trực tiếp với các địa phương có dự án để làm rõ tính pháp lý và đề nghị các địa phương có cam kết để tạo điều kiện cho việc tiếp tục triển khai các dự án, tránh gây lãng phí, thiếu công bằng đối với các nhà đầu tư nghiêm túc.

Tuy nhiên, theo ông Bảo, trong quá trình xây dựng Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII cũng gặp một số khó khăn, vướng mắc. Cụ thể, danh mục các dự án nguồn điện năng lượng tái tạo được phê duyệt tại Quyết định số 262/QĐ-TTg mới chỉ đáp ứng được 46/63 địa phương. Một số địa phương gửi văn bản chậm sau ngày Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu. Bên cạnh đó, nhiều địa phương chưa tuân thủ nghiêm túc các chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà trong việc đề xuất các dự án phù hợp với quy mô công suất phân bổ.

Một số địa phương đề xuất danh mục dự án năng lượng tái tạo gấp nhiều lần so với quy mô công suất phân bổ, không đưa theo thứ tự ưu tiên phát triển dự án trong thời kỳ quy hoạch nên đã gây nhiều khó khăn cho Bộ Công Thương trong quá trình thẩm tra, sàng lọc và xây dựng danh mục dự án. Ngoài ra, nhiều địa phương cung cấp thông tin về các tiêu chí của dự án không rõ ràng, không đảm bảo tính pháp lý để đánh giá nên nhiều dự án mặc dù đã đủ thông tin về 9 tiêu chí nhưng chưa được đề xuất đưa vào danh mục phê duyệt lần này. Bộ Công Thương đề nghị các địa phương tiếp tục rà soát, bổ sung thông tin đầy đủ theo yêu cầu để làm cơ sở đánh giá, thẩm tra dự án.

Địa phương nhất trí, doanh nghiệp đồng tình

Chia sẻ tại hội nghị, lãnh đạo một số địa phương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cho biết cơ bản nhất trí với Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII. Theo đó, lãnh đạo UBND tỉnh Sóc Trăng cho biết tỉnh đồng ý, thống nhất với Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII. Trên cơ sở Kế hoạch được phê duyệt, Sóc Trăng đã có kế hoạch tổ chức triển khai để thực hiện Quy hoạch điện VIII sao cho đạt hiệu quả nhất. Tương tự, đại diện các tỉnh Ninh Thuận, Lạng Sơn, Lai Châu… cũng bày tỏ sự đồng tình, nhất trí và cam kết triển khai hiệu quả các nội dung đã được đề ra trong kế hoạch.

Hội nghị kết nối trực tuyến đến nhiều điểm cầu

Về phía doanh nghiệp, ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, ngay sau khi Quy hoạch điện VIII được phê duyệt, EVN đã chủ động xây dựng kế hoạch và chỉ đạo các đơn vị triển khai các nhiệm vụ được giao. Căn cứ Quyết định 262/QĐ-TTg ngày 1/4/2024 của Thủ tướng Chính phủ (Quyết định 262), EVN tiếp tục tổ chức rà soát, hoàn thiện Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII của EVN để chỉ đạo triển khai hiệu quả, đáp ứng các mục tiêu kế hoạch đề ra.

Cụ thể, với các dự án nguồn điện, EVN đã chỉ đạo các đơn vị đẩy nhanh tiến độ các dự án nguồn điện trọng điểm như: Thuỷ điện Ialy mở rộng, Thuỷ điện Hòa Bình mở rộng và Nhiệt điện Quảng Trạch I… EVN cũng đang phối hợp với địa phương để hoàn thành công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng cho toàn bộ diện tích đất cơ sở hạ tầng dùng chung và các nhà máy của EVN. Ngoài ra, EVN đã giao đơn vị nghiên cứu, rà soát, bổ sung và hoàn thiện hồ sơ các dự án nhà máy thủy điện mở rộng để triển khai các bước tiếp theo (gồm Tuyên Quang mở rộng, Sê San 3 mở rộng và Sê San 4 mở rộng, Sơn La mở rộng, Lai Châu mở rộng, Huội Quảng mở rộng, Bản Chát mở rộng).

Đối với dự án lưới điện, ngay sau khi Quy hoạch điện VIII được phê duyệt, EVN đã chủ động giao các đơn vị sớm triển khai thủ tục đầu tư các dự án lưới điện trọng điểm đáp ứng nhu cầu nâng cao năng lực truyền tải, giải tỏa công suất các nguồn điện, nhập khẩu điện và đảm bảo cung cấp điện. Hiện, EVN đang tập trung nguồn lực để triển khai thi công Đường dây 500 kV mạch 3 từ Quảng Trạch đến Phố Nối với mục tiêu hoàn thành vào cuối tháng 6/2024 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương…

Về phía Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), ông Phạm Tuấn Anh, Thành viên Hội đồng thành viên PVN khẳng định: Tập đoàn sẽ quán triệt thực hiện nghiêm túc Quy hoạch điện VIII theo đúng chức năng và nhiệm vụ được giao.

Nhiều kiến nghị có trách nhiệm

Để triển khai hiệu quả Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII, ông Phạm Tuấn Anh kiến nghị hai nội dung quan trọng. Thứ nhất, phải đảm bảo thực hiện có hiệu quả các dự án điện khí, đề nghị các cấp có thẩm quyền sớm ban hành các quy định về hợp đồng mua bán khí sang mua bán điện; đồng thời cần đồng bộ các quy định liên quan khác về việc lập kế hoạch quy hoạch điện để đảm bảo hiệu quả đầu tư và thúc đẩy phát triển các dự án điện khí trong nước. Thứ hai, về năng lượng tái tạo trong quy hoạch đến năm 2030 Việt Nam phấn đấu đến 6.000 MW. Hiện nay, cơ chế chính sách về phát triển điện gió ngoài khơi cũng khá rõ, liên quan đến gần 20 luật, tuy nhiên chưa đầy đủ và còn thiếu một số nội dung rất cơ bản.

Ông Nguyễn Anh Tuấn - Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam phát biểu tại hội nghị

Với nhiệm vụ giữ vai trò chính trong việc đảm bảo cung cấp điện ổn định cho phát triển kinh tế xã hội, ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng Giám đốc EVN kiến nghị Bộ Công Thương sớm trình Chính phủ ban hành cơ chế phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, trong đó ưu tiên và thúc đẩy phát triển tại khu vực miền Bắc để đảm bảo cung ứng điện trong các năm tiếp theo; sớm ban hành cơ chế phát triển điện mặt trời tự sản tự tiêu. Đồng thời giao EVN triển khai các thủ tục đầu tư dự án lắp đặt thiết bị BESS tại khu vực miền Bắc. Bộ Công Thương phối hợp với các Bộ, ngành kiến nghị Thủ tướng Chính phủ các giải pháp tháo gỡ vướng mắc các dự án điện gió ngoài khơi và giao EVN triển khai các thủ tục đầu tư dự án điện gió ngoài khơi Bắc bộ.

EVN cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ về các cơ chế giao EVN và các doanh nghiệp nhà nước làm chủ đầu tư các dự án nguồn điện và lưới điện trọng điểm trong Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII để đảm bảo cung ứng điện cho phát triển kinh tế - xã hội. Bên cạnh đó, EVN kiến nghị các địa phương sớm tổ chức lựa chọn chủ đầu tư các dự án nguồn điện để triển khai đầu tư, sớm đưa vào vận hành đáp ứng tiến độ theo Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII, nhất là với nguồn điện lớn.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn - Đoàn Thanh Sơn kiến nghị Bộ Công Thương sớm đề xuất các cấp có thẩm quyền để ban hành các cơ chế chính sách phối hợp với các địa phương thực hiện lựa chọn nhà đầu tư. Đồng thời sớm ban hành quy chế đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư làm cơ sở đề xuất chủ trương dự án. Bên cạnh đó, đề nghị Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam chỉ đạo nghiên cứu triển khai thực hiện, đảm bảo các dự án lưới điện truyền tải, hạ tầng đồng bộ với các nguồn điện trong khu vực và các tỉnh, thành phố, ban hành đơn giá nguồn điện.

Đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia

Khẳng định Quy hoạch điện VIII có vai trò rất quan trọng trong việc phát triển ngành điện nói riêng và ngành năng lượng nói chung, nhất là trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng đang diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi toàn cầu, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu phải đẩy nhanh tiến độ triển khai Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu chỉ đạo tại hội nghị. - Ảnh: Cấn Dũng

Theo Bộ trưởng, Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII có ý nghĩa rất quan trọng, không chỉ mở ra không gian cho sự phát triển ngành năng lượng Việt Nam, nhất là ngành năng lượng tái tạo, mà còn mở ra một dư địa lớn để phát triển kinh tế - xã hội cho đất nước, từng địa phương.

“Có thể nói Kế hoạch này có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Nếu triển khai đồng bộ, hiệu quả Quy hoạch điện VIII thì tốc độ phát triển của từng địa phương và đất nước rất tốt. Đồng thời sẽ góp phần hiện thực hóa cam kết trung hòa carbon vào năm 2050 của Việt Nam tại COP26”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Để thực hiện thành công kế hoạch, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các Bộ, ngành Trung ương tùy theo chức năng nhiệm vụ được giao khẩn trương phối hợp nghiên cứu đề xuất các thẩm có thẩm quyền ban hành quy định về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án điện khí, điện gió ngoài khơi, các dự án sản xuất hydrogen/amoniac sử dụng điện gió ngoài khơi, dự án xuất khẩu điện gió ngoài khơi. Nghiên cứu, đề xuất xây dựng, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách có liên quan, nhất là chính sách liên quan tới các cơ chế tài chính, cơ chế giá điện, cơ chế khuyến khích để hỗ trợ thực hiện.

Xây dựng các chương trình quốc gia về khoa học và công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành năng lượng mới, năng lượng tái tạo nhằm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, phát triển công nghệ sản xuất, nội địa hóa thiết bị của ngành.

Các địa phương cần khẩn trương rà soát, cập nhật, điều chỉnh quy hoạch tỉnh, bảo đảm thống nhất, đồng bộ với Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII và các quy hoạch ngành quốc gia. Đồng thời, rà soát, cập nhật các quy hoạch, kế hoạch chuyên ngành của địa phương (quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng), sẵn sàng “đón lõng”, tiếp nhận các dự án đầu tư.

Các địa phương khẩn trương thực hiện việc lựa chọn chủ đầu tư các dự án điện theo quy định của pháp luật về đầu tư, nhất là các dự án điện quy mô lớn, điện nền và dự án truyền tải (bởi đến nay các địa phương đã có đầy đủ các điều kiện để thực hiện việc này). Đồng thời bố trí quỹ đất cho phát triển các công trình điện theo quy định của pháp luật về đất đai; chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các chủ đầu tư thực hiện việc giải phóng mặt bằng, bồi thường, di dân, tái định cư cho các dự án nguồn điện, lưới điện theo quy định.

Bộ trưởng cũng đề nghị các tỉnh, thành phố chưa gửi, hoặc gửi muộn văn bản đề xuất phát triển danh mục các dự án năng lượng tái tạo khẩn trương rà soát, hoàn thiện các dữ liệu đề xuất các dự án nguồn điện, gửi về Bộ Công Thương để tổng hợp, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong đó cần bám sát các tiêu chí theo hướng dẫn của Bộ Công Thương tại Văn bản số 2152/BCT-ĐL ngày 02/4/2024, bảo đảm phù hợp với quy mô công suất đã được phân bổ và thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tuyệt đối không hợp thức hóa các sai phạm.

Đặc biệt, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các Tập đoàn, Tổng công ty, doanh nghiệp năng lượng và các hiệp hội ngành nghề cần phải tham mưu, tham gia ý kiến cơ chế chính sách cho phù hợp. Riêng Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng công ty Truyền tải điện quốc gia tập trung mọi nguồn lực để triển khai công trình Đường dây 500 kV mạch 3 từ Quảng Trạch (Quảng Bình) ra Phố Nối (Hưng Yên) bảo đảm tiến độ theo kế hoạch trong tháng 6/2024. Ngay từ bây giờ phải phải nghiên cứu cho đúng cơ cấu giá thành truyền tải trong cơ cấu giá thành điện năng.

Tập đoàn kinh tế Nhà nước và cả các tập đoàn kinh tế tư nhân đủ mạnh cũng cần phải nghiên cứu dựa trên quy hoạch, kế hoạch để đề xuất các dự án đầu tư, kể cả dự án nguồn và truyền tải. Đặc biệt là các dự án năng lượng mới như điện gió ngoài khơi, điện khí... Bộ Công Thương sẽ tập hợp trình Chính phủ quyết định.

Với các cơ quan, đơn vị chức năng thuộc Bộ Công Thương, Bộ trưởng yêu cầu phải phối hợp với Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo truyền thông tốt công tác thông tin, phổ biến sâu rộng về vai trò, tầm quan trọng và các nội dung cốt lõi của Kế hoạch tới các cấp, các ngành, để xác định rõ trách nhiệm của mỗi cấp, mỗi ngành.

Chủ động phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương liên quan tổ chức thực hiện Kế hoạch hiệu quả tuân thủ theo đúng quy định của Luật Quy hoạch và pháp luật có liên quan, đảm bảo cung cấp đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội.

Tập trung nghiên cứu, tham mưu cho cấp có thẩm quyền kịp thời sửa đổi, bổ sung và ban hành mới các quy định, cơ chế chính sách liên quan. Sớm công bố giá các các loại hình điện năng, cơ chế phát triển điện mặt trời áp mái....

Theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các dự án nguồn điện trong Kế hoạch thực hiện, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ Công Thương, kịp thời tham mưu cho lãnh đạo Bộ giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết.

Đối với các dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư hoặc đã quyết định đầu tư nhưng nếu đang trong quá trình thanh tra, kiểm tra, điều tra, kiểm toán, thi hành bản án (nếu có) thì chỉ được tiếp tục triển khai thực hiện sau khi đã thực hiện đầy đủ theo các kết luận thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra và thi hành án (nếu có) và phải được cấp thẩm quyền chấp thuận theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, tiếp tục rà soát về phát triển điện gió ngoài khơi phục vụ xuất khẩu, sản xuất hydrogen, amoniac xanh, phù hợp với định hướng phát triển nêu tại Quy hoạch điện VIII. Nghiên cứu phát triển điện mặt trời tập trung tại các hồ chứa thủy điện để vừa đảm bảo tạo nguồn điện nền, vừa tận dụng hệ thống lưới điện truyền tải; nghiên cứu mở rộng các nhà máy thủy điện hiện hữu, thủy điện trên các hồ chứa thủy lợi... để giảm phụ tải đỉnh trong các giờ cao điểm.

"Từ nay ít nhất 1 tháng 1 lần, Bộ Công Thương sẽ giao ban với các địa phương để giải quyết những khó khăn, vướng mắc", Bộ trưởng nêu rõ.