Trong thời gian tới, một loạt cơ chế, chính sách liên quan đến việc nhập khẩu xăng, dầu sắp có hiệu lực. Cộng thêm các Nghị định, Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã được áp dụng trong thời gian qua đã tạo một số tác động lên thị trường. Theo dự báo, những điều này sẽ khiến thị trường xăng dầu trong nước có nhiều biến động trong bối cảnh nhu cầu tăng cao vào dịp cuối năm và Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024.

Từ ngày 1/1/2024, Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) sẽ có hiệu lực với thuế suất nhập khẩu các mặt hàng xăng sẽ từ 5% giảm về 0%. Trước đó, theo Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Hàn Quốc, thuế nhập khẩu xăng, dầu từ quốc gia này cũng là 0%. Nghị định 80/2023/NĐ-CP của Chính phủ cũng có những điểm mới, cho phép các đại lý kinh doanh xăng dầu được lấy hàng từ 3 nguồn khác nhau.

Tại Việt Nam, hai nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn đáp ứng được khoảng 70% nhu cầu trong nước; còn lại chủ yếu nhập khẩu từ Hàn Quốc và 2 nước ASEAN là Singapore, Malaysia là các quốc gia áp dụng các Hiệp định thương mại với thuế nhập khẩu xăng dầu bằng 0%. Với các chính sách về thuế, cơ chế nhập khẩu được áp dụng mới đây, các đầu mối nhập khẩu xăng dầu có xu hướng nhận hàng từ các nhà máy trong nước chậm lại để chờ thời cơ có lợi nhuận tốt hơn từ việc nhập khẩu xăng, dầu.

Nhà máy lọc dầu Dung Quất đang vận hành ở công suất tối ưu

Tuy nhiên, với bối cảnh thế giới nhiều biến động từ các cuộc xung đột và biến động địa chính trị sẽ khiến giá dầu trên thị trường quốc tế diễn biến phức tạp, khó lường. Điều này có thể khiến gián đoạn việc nhập khẩu xăng, dầu, gây ra tình trạng thiếu hụt cục bộ như thời điểm cuối năm 2022.

Ông Bùi Ngọc Dương - Tổng giám đốc BSR cho biết, để chuẩn bị cho kịch bản này, BSR thực hiện hàng loạt biện pháp để vận chuyển tối đa có thể lượng hàng cho các khách hàng nhằm hạ tồn kho của nhà máy, kịp thời cung ứng đến thị trường trong bối cảnh nhu cầu tăng cao dịp cuối năm. BSR đã triển khai điều hành linh hoạt trong công tác tiêu thụ sản phẩm, bám sát diễn biến thị trường, khối lượng hàng tồn kho và tiến độ nhận hàng của khách hàng để ứng phó kịp thời khi thị trường phát sinh tình huống bất lợi.

Trước đó, BSR đã thường xuyên theo dõi, tiến hành phân tích dự báo giá dầu mỏ, cung và cầu của thị trường trong nước để xây dựng các kịch bản kinh doanh và có các giải pháp ứng phó phù hợp nhằm kiểm soát hiệu quả các rủi ro (nếu có) và nâng cao hiệu quả SXKD. Đẩy mạnh triển khai công tác marketing, phát triển thị trường, đặc biệt quảng bá các sản phẩm mới gắn với thương hiệu BSR.

BSR cũng đã đa dạng hóa nguồn nguyên liệu, tối đa tiêu thụ dầu thô, nguyên liệu trung gian trong nước để tăng lợi ích của chuỗi liên kết trong ngành. Từ đó từng bước hình thành và phát huy hiệu quả của các chuỗi liên kết giá trị từ khâu đầu - dịch vụ vận chuyển - chế biến - bao tiêu và phân phối sản phẩm; tiếp tục tìm kiếm các đối tác cung cấp dầu thô và tiêu thụ sản phẩm để không ngừng mở rộng mạng lưới và có quan hệ tốt với các nhà cung cấp và khách hàng tiềm năng, giúp BSR ổn định nguồn cung dầu thô và đầu ra sản phẩm.

NMLD Dung Quất xuất bán sản phẩm bằng đường biển

Trong 6 tháng cuối năm 2023, BSR ký hợp đồng term (hợp đồng dài hạn) với khối lượng khoảng 632.100 - 698.600 m3/tháng và cấp hàng liên tục trong năm 2023. Tiếp theo, phù hợp với kế hoạch sản xuất của Nhà máy và tình hình thị trường, BSR điều chỉnh lượng term quý IV/2023 với khối lượng khoảng 642.300 - 724.100 m3/tháng để phục vụ nhu cầu cuối năm.

Đối với nhiên liệu máy bay (Jet A1), khối lượng xuất bán Jet A1 khoảng 55.000-60.000 m3/tháng. Dịp cuối năm và Tết Nguyên đán, nhu cầu nhiên liệu hàng không sẽ tăng đột biến, BSR tối ưu sản xuất Jet A1 và cấp tối đa để tăng hiệu quả. Bên cạnh đó, BSR đã áp dụng giãn thời hạn thanh toán thêm 15 ngày so với thời hạn của hợp đồng cho năm 2023 để đồng hành và hợp tác lâu dài với khách hàng trong bối cảnh ngành hàng không chưa bình phục hoàn toàn.

Với vị trí kết nối giữa phần thượng nguồn khai thác và phần hạ nguồn phân phối, tiêu thụ sản phẩm ngành công nghiệp dầu khí trong chuỗi giá trị, BSR luôn nhận thấy vai trò và trách nhiệm to lớn của mình. Đặc biệt là vấn đề an ninh năng lượng quốc gia và đã thực hiện tốt trong nhiều năm qua. Trong thời điểm thị trường xăng dầu biến động, vai trò của NMLD Dung Quất trong đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia lại càng được thể hiện. Ví dụ vào thời điểm cuối năm 2022, khi thị trường xăng dầu Việt Nam có nhiều biến động, thì vai trò của NMLD Dung Quất lại càng quan trọng hơn.

Sản phẩm hạt nhựa PP của NMLD Dung Quất

Trên lý thuyết, Việt Nam tự chủ được khoảng 70% nguồn cung xăng dầu cho thị trường trong nước từ 2 nhà máy là Lọc dầu Dung Quất và Lọc hóa dầu Nghi Sơn, phần còn lại là nhập khẩu. Trong thực tế NMLD Dung Quất luôn hoạt động ổn định công suất cao, có những thời điểm ở mức 112% nhằm góp phần ổn định nhu cầu thị trường xăng dầu trong nước. Để thực hiện nhiệm vụ đó, nguồn nguyên liệu đầu vào cũng phải tăng tương ứng với công suất nhà máy. BSR đã nỗ lực bổ sung thêm nguồn dầu thô cũng như nguyên liệu trung gian để có thể tăng công suất vận hành Nhà máy trong giai đoạn này.

Dự báo sắp tới tình hình thế giới, khu vực và trong nước sẽ tiếp tục có nhiều thời cơ, thuận lợi đan xen khó khăn, thách thức, NMLD Dung Quất cần được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù để có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ, vai trò của mình trong việc góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Đó là đảm bảo tối đa nguồn cung dầu thô trong nước dài hạn. Mặc dù BSR đã ký được các hợp đồng dài hạn đối với dầu thô Bạch Hổ, Đại Hùng; tuy nhiên, sản lượng dầu thô dài hạn và ổn định chỉ chiếm khoảng 36%, 64%; còn lại BSR phải tự thu xếp thông qua đấu thầu. Do đó, nguồn cung dầu thô cho NMLD Dung Quất vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt với diễn biến bất ổn của thị trường trong thời gian qua khi các nguồn cung bên ngoài khủng hoảng, hạn chế.

NMLD Dung Quất đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia

Việc tiếp theo, lộ trình giảm thuế tại các Hiệp định thương mại tự do, sang năm 2024 thuế nhập khẩu đối với sản phẩm xăng dầu đã được điều chỉnh về mức 0%. Tuy nhiên, mức thuế suất thuế nhập khẩu hiện nay đối với các nguyên liệu trung gian đã làm hạn chế cơ hội để đưa các nguyên liệu này vào phối trộn tại Nhà máy (trong khi nguồn dầu thô nhập khẩu của Nhà máy có mức thuế nhập khẩu là 0%). Nhằm đa dạng hóa và bổ sung thêm nguồn nguyên liệu gia tăng sản xuất, góp phần đảm bảo nguồn cung xăng dầu cho thị trường trong nước, mức thuế nhập khẩu đối với các nguyên liệu phối trộn cho NMLD Dung Quất nên được xem xét điều chỉnh giảm nhằm linh hoạt khả năng sản xuất xăng dầu của Nhà máy.

Với vai trò là đơn vị chủ lực trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, BSR đã chủ động thực hiện nhiều giải pháp để duy trì và đảm bảo nguồn cung năng lượng, đặc biệt là nguồn cung xăng dầu cho thị trường nội địa, chủ động thích ứng với sự thay đổi và biến động vĩ mô bằng cách không ngừng tối ưu các quy trình hoạt động và linh hoạt trong kinh doanh để đảm bảo nguồn cung cho thị trường và góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.