Ngày 3/7, tại TP. Cần Thơ, Ủy ban Dân tộc tổ chức “Hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2023 và nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm giai đoạn 2024-2025 khu vực phía Nam.

Ông Hầu A Lềnh - Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cùng bà Trần Thị Hoa Ry - Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội và ông Trần Việt Trường - Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ chủ trì hội nghị (Ảnh: Hồng Thắm)

Cần quyết liệt giải ngân vốn đầu tư phát triển kinh tế xã hội

Hội nghị được tổ chức để rà soát, đánh giá kịp thời tiến độ, kết quả thực hiện dự án, tiểu dự án của Chương trình mục tiêu quốc gia tại các địa phương, chia sẻ, đề ra giải pháp cụ thể nhằm đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo hoàn thành mục tiêu, chỉ tiêu của Chương trình cho giai đoạn 2021-2025. Qua đó, làm cơ sở trong việc tham mưu, điều chỉnh nội dung, nguồn lực, địa bàn và xác định giải pháp đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo hoàn thành 100% mục tiêu, chỉ tiêu của Chương trình đã được phê duyệt.

Ông Hầu A Lềnh - Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, Phó Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025, khẳng định: Việc phê duyệt và triển khai Chương trình là một quyết sách đánh dấu mốc lịch sử của Đảng và Nhà nước ta, là lần đầu tiên Việt Nam có một Chương trình mục tiêu quốc gia dành riêng cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Ông Hầu A Lềnh - Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, phát biểu tại hội nghị (Ảnh: Hồng Thắm)

Đến nay, việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tại các địa phương khối lượng công việc còn lại rất lớn. Do đó, cần có giải pháp quyết liệt, quyết tâm để các dự án cần được triển khai đồng bộ đến tận thôn, bản, người dân. Trong đó, Trung ương tập trung vào việc thể chế hóa, ban hành văn bản hướng dẫn, tăng cường kiểm tra, tháo gỡ khó khăn cho địa phương, thậm chí có cơ chế đặc thù đẩy nhanh tiến độ giải ngân.

Theo Bộ trưởng - Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, tuy tổng số đối tượng, nguồn vốn dành cho Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi ở khu vực phía Nam chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với khu vực khác trong cả nước. Song theo báo cáo, tỷ lệ giải ngân lại không cao, thậm chí có địa phương còn chưa giải ngân. Do đó, các địa phương thực hiện quyết liệt kết quả giải ngân mới đạt được như mong muốn.

Nhiều chỉ tiêu hoàn thành, vượt mục tiêu kế hoạch

Theo báo cáo của Ủy ban Dân tộc, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi khu vực phía Nam có 308 xã, chiếm 8,97% xã của cả nước tại 13 tỉnh, thành phố (gồm: Trà Vinh, Vĩnh Long, An Giang, Kiên Giang, TP Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Bình Phước, Tây Ninh, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu). Trong đó có 356 thôn đặc biệt khó khăn, chiếm 2,69% thôn đặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền núi của cả nước.

Dân số của cả khu vực khoảng 17.342.195 người, trong đó có 1.724.068 người dân tộc thiểu số, chiếm khoảng 9,94%. Đa số người dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng không có nhiều điều kiện thuận lợi về phát triển sản xuất nông nghiệp và đối diện nguy cơ cao của tác động biến đổi khí hậu như xâm nhập mặn, hạn hán.

Đại diện Lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương, UBND các tỉnh, thành phố, sở, ngành liên quan của 13 tỉnh, thành phố khu vực phía Nam có đông đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tham dự hội nghị

Giai đoạn 2021-2023, tổng nguồn vốn đã phân bổ của Chương trình cho khu vực các tỉnh phía Nam hơn 2.277 tỷ đồng cũng chiếm hơn 5,4% tổng nguồn lực của cả Chương trình. Trong đó, có 10 địa phương thực hiện Chương trình bằng nguồn ngân sách Trung ương và 3 địa phương (Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Nai và TP. Cần Thơ) thực hiện bằng nguồn ngân sách tự cân đối.

Tính đến ngày 31/5/2023, 13 tỉnh, thành khu vực phía Nam đã giải ngân nguồn vốn giai đoạn 2021-2023 được hơn 700 tỷ đồng, đạt gần 26%. Trong đó vốn ngân sách Trung ương giải ngân đạt 22,32%; các tỉnh, thành phố sử dụng ngân sách địa phương tự cân đối giải ngân đạt 44,09%. Một số địa phương có tỷ lệ giải ngân cao so với bình quân khu vực và bình quân cả nước như: Hậu Giang, Kiên Giang, Cà Mau, Sóc Trăng, Bình Phước, Tây Ninh.

Đáng chú ý, các nội dung thành phần của Chương trình đi sâu và bao phủ hầu hết các mặt của đời sống kinh tế - xã hội với kỳ vọng ưu tiên giải quyết những vấn đề cấp thiết nhất hiện nay của đồng bào dân tộc thiểu số như: Đất ở, nhà ở, nước sạch, đất sản xuất, dịch vụ xã hội cơ bản, cơ sở hạ tầng thiết yếu, giáo dục, đào tạo nghề...

Cùng với đó, Chương trình đã hướng tới những vấn đề mang tính chiến lược trong phát triển bền vững đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi như: Chăm sóc sức khỏe cộng đồng, phát triển nguồn nhân lực, bình đẳng giới, thông tin tuyên truyền, đào tạo, tuyển dụng và sử dụng cán bộ…

Đại biểu chia sẻ kinh nghiệm trong công tác tổ chức chỉ đạo, điều hành và thực hiện nhiệm vụ, mục tiêu của Chương trình tại hội nghị (Ảnh: Hồng Thắm)

Theo đánh giá của Ủy Ban dân tộc, mặc dù Chương trình mới đưa vào tổ chức tại địa phương chỉ khoảng 1 năm, song một số chỉ tiêu tính đến ngày 31/12/2023 hoàn thành, vượt kế hoạch được giao như: Tỷ lệ xã, thôn có đường ô tô đến trung tâm xã được trải nhựa hoặc bê tông, cứng hóa; tỷ lệ hộ dân được sử dụng điện lưới, nguồn điện khác phù hợp và sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh.

Ngoài ra, một số chỉ tiêu về con người ở khu vực phía Nam đã đạt và vượt so với khu vực khác như: Tỷ lệ lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề, tỷ lệ học sinh mẫu giáo 5 tuổi, tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên đọc thông, viết thạo tiếng phổ thông, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể nhẹ cân, thấp còi.

Việc hoàn thành sớm một số chỉ tiêu vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, xóa đói, giảm nghèo cho người dân, đồng thời giúp địa phương dành nguồn lực cho mục tiêu khác khó khăn hơn, đòi hỏi mức độ tập trung và thời gian thực hiện dài hơn.

Tại hội nghị Ban tổ chức lắng nghe các ý kiến trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm của các cấp chính quyền địa phương, ý kiến từ cộng đồng trong công tác tổ chức chỉ đạo, điều hành và thực hiện nhiệm vụ, mục tiêu của Chương trình. Cũng như định hướng triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026-2030 và thảo luận việc lồng ghép mục tiêu của Chương trình giai đoạn 2021-2030.