Dịch bệnh ảnh hưởng việc làm của hàng chục triệu lao động

Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, với sự quan tâm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, thời gian qua, các chính sách xã hội, an sinh xã hội của chúng ta được triển khai tương đối đồng bộ và có hiệu quả. Nhìn chung, đời sống nhân dân, an sinh xã hội được đảm bảo.

Tuy nhiên, đợt dịch bệnh Covid-19 bùng phát lần thứ tư (từ ngày 27/4 đến nay) diễn biến phức tạp, số ca nhiễm tăng mạnh, tạo áp lực lớn đến phát triển kinh tế và đời sống xã hội. 6 tháng đầu năm 2021, tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động là 2,52%, trong đó, khu vực dịch vụ ảnh hưởng nặng nề do dịch bệnh.

Dịch bệnh Covid-19 đã tấn công vào các khu công nghiệp, khu chế xuất - nơi chiếm tỷ lệ lớn lực lượng lao động (Ảnh: Cấn Dũng)

Doanh thu một số ngành đã suy giảm năm 2020, nay tiếp tục suy giảm sâu hơn. Khu vực lữ hành giảm sâu 54,8%, doanh nghiệp dịch vụ, lưu trú giảm tiếp 2,7%; khu vực vận tải giảm 0,7%. Bên cạnh đó, 70.000 doanh nghiệp rút khỏi thị trường.

Ông Đào Ngọc Dung - Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết, dịch bệnh đã tấn công vào “thành trì” rất quan trọng của chúng ta, đó là khu công nghiệp, khu chế xuất nơi có đóng góp nhiều cho kinh tế, thu ngân sách, nơi chiếm tỷ lệ lớn lực lượng lao động, xấp xỉ 4 triệu người, như TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai và một số tỉnh như Long An, Hải Phòng, Bắc Giang, Hà Nội có tỷ lệ lớn lực lượng lao động trực tiếp.

Một số khu công nghiệp, doanh nghiệp đã tạm thời phải dừng hoạt động như Bắc Giang phải đóng cửa 4 khu công nghiệp, với 322 doanh nghiệp, 150.000 người lao động tạm ngừng việc; Bắc Ninh 42.000 người. Tại thành phố Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Vĩnh Phúc và nhiều địa phương cũng đã phải phong tỏa, giãn cách toàn bộ hoặc từng khu vực, phải đóng cửa ở hầu hết các dịch vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, làm ảnh hưởng lớn đến đời sống, việc làm của hàng chục triệu lao động.

Thực hiện mục tiêu kép với phương châm đề cao tính chủ động, linh hoạt, sáng tạo của các địa phương với mục tiêu hàng đầu là chăm lo, bảo vệ sức khỏe và tính mạng của người dân, duy trì ổn định các hoạt động sản xuất, kinh doanh, không để đứt chuỗi cung ứng sản xuất kinh, doanh và lao động.

“Nhà nước và các cơ sở công nghiệp đã và đang chấp nhận hy sinh một phần tăng trưởng kinh tế để đảm bảo an toàn sức khỏe, tính mạng của người dân. Các doanh nghiệp, khu công nghiệp, chế xuất và người lao động đã và đang vượt qua nhiều khó khăn, chấp nhận 3 tại chỗ, sản xuất tại chỗ, ăn ở tại chỗ, cách ly tại chỗ... để đảm bảo sản xuất, kinh doanh cũng như sức khỏe và an toàn tính mạng” - ông Đào Ngọc Dung nhấn mạnh.

Nhiều chính sách hỗ trợ người lao động

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, trong điều kiện khó khăn, Đảng và Nhà nước đã quan tâm chỉ đạo, ban hành rất nhiều chính sách nhằm hỗ trợ cho người lao động, cho doanh nghiệp và người sử dụng lao động, như giảm giá điện, nước, gia hạn nộp thuế giá trị gia tăng, giảm một số khoản phí, lệ phí, hỗ trợ khẩn cấp người dân, người lao động và chủ sử dụng lao động. Đến nay, theo báo cáo và giám sát của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, chúng ta đã hỗ trợ 168,8 nghìn tỷ đồng cho các lực lượng trên.

Riêng Nghị quyết 42/NQ-CP triển khai gói 62.000 tỷ đồng năm 2020 là gói hỗ trợ được thực hiện trong thời điểm chưa có tiền lệ, triển khai trong thời gian gấp, tuy chưa được như mong muốn nhưng qua ngân sách nhà nước và các chính sách chúng ta đã hỗ trợ xấp xỉ 39.000 tỷ đồng cho 14,4 triệu người thụ hưởng, trong đó riêng về ngân sách, tiền mặt hỗ trợ trực tiếp là 13.000 tỷ đồng. Chính phủ đã giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm tổng kết nghị quyết và đề xuất ra các chủ trương, chính sách tiếp theo.

Riêng đợt dịch lần thứ tư, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp các ngành chủ động đề xuất cấp có thẩm quyền và Chính phủ phối hợp chặt chẽ với Đảng đoàn Quốc hội kịp thời ban hành Nghị quyết số 68/NQ-CP của Chính phủ và Quyết định số 23/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về một số chính sách hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động.

Qua triển khai đến nay cho thấy, việc ban hành 12 chính sách trong Nghị quyết 68 và Quyết định 23 là kịp thời, đúng và trúng đối tượng, nhìn chung thông thoáng về hồ sơ, về thủ tục, rút ngắn về thời gian. Nhìn chung cho thấy giảm 2/3 thủ tục và rút ngắn 2/3 thời gian như Nghị quyết 42/NQ-CP. “Thậm chí có những chính sách không cần yêu cầu người lao động, người sử dụng lao động cung cấp hồ sơ bởi đã cập nhật trên cơ sở dữ liệu chúng ta đã có” - ông Đào Ngọc Dung nói.

Hiện 63/63 địa phương đã ban hành kế hoạch, chủ trương và đang triển khai nghị quyết, nhiều địa phương đạt kết quả cao. Nhóm chính sách hỗ trợ từ Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bảo hiểm bệnh nghề nghiệp đã hoàn thành rà soát, hỗ trợ cho 375.000 đơn vị sử dụng lao động, với kinh phí là 4.300 tỷ đồng, hỗ trợ cho 11 triệu người lao động được thụ hưởng. Chính sách thứ nhất đã hoàn thành.

Chúng ta đã hỗ trợ kịp thời tiền ăn cho tất cả những người điều trị F0 và cách ly F1, 52.081 người lao động bị tạm hoãn hợp đồng lao động, nghỉ không hưởng lương tại 5.922 doanh nghiệp đã được hưởng chính sách, 5.500 hộ sản xuất kinh doanh được nhận tiền hỗ trợ. Ngân hàng nhà nước đã triển khai tái cấp vốn.

Đặc biệt, chính sách hỗ trợ người lao động không có giao kết hợp đồng lao động, còn gọi là lao động tự do, đây là đối tượng bị ảnh hưởng sớm nhất, sâu nhất nhưng cũng khó triển khai nhất. Do đó, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ vừa qua đặc biệt quan tâm chỉ đạo, đề cao tính linh hoạt, sáng tạo và phân quyền mạnh cho các địa phương xem xét, quyết định vấn đề này.

Đến nay, chính sách này được triển khai nhanh, có hiệu quả, nhất là các địa phương phải giãn cách xã hội. Tất cả lực lượng lao động bán vé số dạo từ Đà Nẵng đến Cà Mau với 100.000 người đã được các địa phương xem xét đã và đang triển khai hỗ trợ. TP. Hồ Chí Minh và nhiều địa phương đã ban hành và thường xuyên cập nhật, bổ sung đối tượng lao động tự do để được hưởng chính sách.

Chính phủ cũng đã chỉ đạo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Văn phòng Chính phủ cập nhật từng ngày, từng trường hợp, từng kết quả được hỗ trợ toàn quốc trên Cổng Thông tin dịch vụ quốc gia do Văn phòng Chính phủ đảm nhận và công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng như giám sát của cơ quan theo phân công của Chính phủ.

“Nhìn tổng quát cho thấy các chính sách ban hành thời gian qua, nhất là gói Nghị quyết số 68/NQ-CP của Chính phủ và Quyết định số 23/QĐ-TTg đang được triển khai đúng hướng, thiết thực, đúng đối tượng, dễ triển khai. Đối tượng thụ hưởng đang dễ dàng tiếp cận chính sách hơn” - Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định.