Các trận động đất tại tỉnh Kon Tum có thể là động đất kích thích gây ra do hồ chứa

Ngày 11/5, trao đổi với phóng viên Vuasanca , ông Nguyễn Xuân Anh - Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu đã thông tin kết quả ban đầu về nguyên nhân các trận động đất tại tỉnh Kon Tum trong thời gian qua.

Chấn tâm động đất của trận động đất mạnh 2,9 độ richter ngày 10/5 tại huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum (ảnh: Viện Vật lý Địa cầu)

Theo đó, từ ngày 19 - 29/4, Đoàn kỹ thuật gồm các chuyên gia, nhà khoa học do Viện Vật lý địa cầu và Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam thành lập (dưới sự chỉ đạo của Bộ Khoa học & Công nghệ) đã tổ chức đi khảo sát thực địa, đánh giá hoạt động động đất tại khu vực huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum và lân cận.

Ngày 28/4/2022, tại tỉnh Kon Tum, Đoàn công tác liên ngành đã có buổi làm việc với các đại diện các sở ban/ngành tỉnh Kon Tum (Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Khoa học công nghệ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Xây dựng, Sở Công Thương...) và các chủ đầu tư thủy điện (Thượng Kon Tum, Đăk Đrinh) để thảo luận về bước đầu nguyên nhân và đề xuất một số giải pháp triển khai thực hiện trong thời gian tới.

Qua khảo sát cho thấy, các trận động đất xảy ra từ tháng 3/2021 đến 4/2022 có độ lớn M = 1,6 - 4,5 (mạnh từ 1,6 - 4,5 độ richter - PV) tại khu vực huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum và lân cận gây chấn động lớn nhất là cấp V theo thang MSK-64. Với cường độ chấn động như vậy là chưa đến mức độ nghiêm trọng.

Bước đầu đoàn khảo sát nhận định, các trận động đất tại khu vực này là động đất kích thích gây ra do hồ chứa. Tuy nhiên, đây chỉ là nhận định ban đầu, chưa phải là kết luận cuối cùng về nguyên nhân động đất. “Để khẳng định nguyên nhân phát sinh động đất và có cơ sở để dự báo xu thế hoạt động động đất và cường độ của động đất trong tương lai nhằm đánh giá khả năng gây thiệt hại cho các công trình dân sinh và thuỷ điện cần có những khảo sát, quan trắc và nghiên cứu chi tiết về địa chất kiến tạo và chế độ địa chấn trong khu vực Kon Tum và lân cận”, ông Xuân Anh nhấn mạnh và cho biết thêm, các kết quả nghiên cứu trước đây về chế độ kiến tạo và hoạt động động đất tại khu vực Kon Tum và lân cận chưa đủ độ chi tiết để có thể đánh giá về nguyên nhân và mức độ nguy hiểm của động đất đối với các công trình dân sinh và thuỷ điện. Đồng thời, chưa có những nghiên cứu chi tiết về động đất kích thích trong khu vực. Vì vậy, cần có nghiên cứu chi tiết để phục vụ xác định nguyên nhân, mức độ nguy hiểm động đất và đề xuất các giải pháp ứng phó phù hợp, đồng thời cần có sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ/ngành, địa phương và các đơn vị quản lý khai thác thuỷ điện trên địa bàn.

Thực hiện ngay hướng dẫn kỹ năng ứng phó động đất cho người dân tỉnh Kon Tum và lân cận

Trong thời gian đợi kết quả điều tra, nghiên cứu chính thức về nguyên nhân động đất tại tỉnh Kon Tum, đoàn khảo sát kiến nghị tỉnh Kon Tum làm việc với các bên liên quan thiết lập nhanh mạng trạm quan sát động đất địa phương (dự kiến gồm 8 trạm, trong đó có 3 trạm đã triển khai từ tháng 5/2021) tại khu vực huyện Kon Plông và lân cận, phục vụ công tác báo tin động đất kịp thời.

Trên cơ sở khảo sát thực địa, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Văn Thành tại Công văn số 2502/VPCP-NN ngày 21/4/2022 về việc xử lý động đất tại khu vực huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum đang đề xuất trong thời gian sớm nhất với Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng nhiệm vụ “Nghiên cứu đánh giá hoạt động động đất khu vực tỉnh Kon Tum và lân cận phục vụ công tác phòng tránh giảm nhẹ thiên tai do động đất gây ra” với các nội dung chính là làm rõ nguyên nhân phát sinh chuỗi động đất xảy ra tại huyện Kon Plông và lân cận; mối liên hệ giữa hoạt động động đất và tích nước hồ chứa; dự báo xu thế hoạt động động đất; đánh giá độ nguy hiểm và xây dựng các kịch bản ứng phó có thể xảy ra cho khu vực huyện Kon Plông và lân cận.

Đặc biệt, cần thực hiện ngay việc tuyên truyền và hướng dẫn các kỹ năng ứng phó khi động đất xảy ra cho nhà quản lý và người dân tại khu vực tỉnh Kon Tum và lân cận.

Từ tháng 4/2021 - 11/5/2022, trên địa bàn huyện Kon Plông (tỉnh Kon Tum) và lân cận khác ghi nhận gần 180 trận động đất. Trong đó, mới đây nhất từ ngày 6/5 - 10/5 ghi nhận 9 trận động đất nhẹ. Động đất cấp độ mạnh nhất là 4,5 độ richter vào ngày 18/4/2022 gây rung lắc mạnh đối với nhà dân khu vực động đất. Các báo cáo của Viện Vật lý địa cầu cũng chỉ ra các trận động đất đang có xu hướng tiếp tục tiếp diễn và độ lớn của động đất có thể tới 5 - 5,5 độ richter.