Các ngành công nghiệp "thượng nguồn" với chức năng sản xuất hàng hóa trung gian chưa phát triển, vì thế sản xuất luôn phải nhập khẩu hàng hóa đầu vào. Theo Tổng cục Thống kê, năm 2016, nhóm hàng tư liệu sản xuất chiếm 91,1% tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa, trong đó nhập khẩu máy móc thiết bị chiếm 41,4%. Còn "hạ nguồn" - những ngành công nghiệp chế biến, lắp ráp phía sau - hiện rất phổ biến, chiếm số đông trong nền kinh tế Việt Nam. Đáng chú ý, giá trị sản xuất lớn do chủ yếu làm gia công, ngành dệt may, giày dép là những ví dụ điển hình...

Trong bối cảnh đó, 100.000 tỷ đồng vốn đầu tư chảy vào Tây Nguyên, trong đó có những dự án công nghiệp chế biến nông, lâm sản... hoặc dòng vốn đầu tư kỷ lục 15,8 tỷ USD của 33 dự án thuộc các lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ, nông nghiệp sạch... đổ vào tỉnh Quảng Nam, có ý nghĩa rất lớn. Đặc biệt, đóng góp cho dòng vốn đầu tư vào Quảng Nam có 12.000 tỷ đồng (520 triệu USD) đầu tư Nhà máy sản xuất lắp ráp ôtô Thaco Mazda, tạo nền móng cho một trung tâm công nghiệp ôtô tầm cỡ khu vực, tiếp sức cho công nghiệp hỗ trợ phát triển mạnh hơn khi tỷ lệ nội địa hóa ngày càng tăng.

Một điển hình khác, trong 3 tháng đầu năm 2017, tỉnh Bình Dương đã thu hút hơn 1,3 tỷ USD vốn đầu tư, dẫn đầu cả nước, trong đó có 3 dự án đầu tư trong nước (tổng vốn 740 tỷ đồng). Năm 2017, ngoài vốn FDI vào các ngành công nghệ cao, Bình Dương chú trọng thu hút đầu tư trong nước vào công nghiệp hỗ trợ, cung cấp nguyên liệu cho các tập đoàn lớn... Đó là những tín hiệu vui đáng ghi nhận. Thực tế, nhìn rộng ra toàn cảnh công nghiệp, chúng ta dễ nhận thấy những thương hiệu lớn như: Thép Hòa Phát, Tiến Lên, Nam Kim, Việt Ý...; tôn Hoa Sen, Phương Nam...; phân bón Phú Mỹ, Lâm Thao, Cà Mau...

Dĩ nhiên, những doanh nghiệp đó chưa làm ngập được "thượng nguồn". Công nghiệp Việt Nam còn cần rất nhiều tên tuổi lớn khác cùng chung sức đầu tư vào nhiều khu vực, địa phương với những dòng vốn đầu tư lớn như miền Trung - Tây Nguyên.

Và quan trọng hơn, ngoài "trí", "lực" của doanh nghiệp, rất cần những chính sách hỗ trợ hiệu quả của Chính phủ kiến tạo, địa phương sáng tạo, năng động, để tăng sức hút những dòng nước chảy đến "thượng nguồn".