Nhiều điểm mới từ Luật Viễn thông (sửa đổi)

Luật Viễn thông (sửa đổi) có hiệu lực từ 1/1/2025, có một số điểm mới so với Luật hiện hành. Cụ thể, về quản lý, phát triển “hạ tầng số”: “Hạ tầng số” lần đầu tiên được đề cập trong văn bản cấp luật (Điều 4). Luật bổ sung điều chỉnh thêm một số cấu phần chính của “hạ tầng số” bao gồm: Trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây. Dịch vụ IDC/cloud là dịch vụ viễn thông, quản lý theo pháp luật viễn thông và được quản lý theo hướng “quản lý nhẹ”, mở, linh hoạt, hướng đến bảo vệ quyền lợi người sử dụng, bảo đảm an toàn, an ninh.

Về quản lý dịch vụ OTT viễn thông theo pháp luật viễn thông, theo hướng “quản lý nhẹ” hướng đến bảo vệ quyền lợi người sử dụng (OTT phải công bố chất lượng, bảo vệ dữ liệu, thông tin cá nhân); bảo đảm an toàn, an ninh (OTT phải cung cấp thông tin cho cơ quan nhà nước khi được yêu cầu).

Về phát triển hạ tầng viễn thông: Luật bổ sung quy định công trình viễn thông được xây dựng, lắp đặt trên tài sản công; tăng cường sử dụng chung hạ tầng liên ngành như: Chủ đầu tư các dự án xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật (giao thông, xây dựng...) phải thông báo để các doanh nghiệp viễn thông đăng ký sử dụng chung; quy định trách nhiệm của chủ đầu tư xây dựng nhà chung cư, công trình công cộng, khu chức năng... trong việc thiết kế, xây dựng, bố trí mặt bằng để xây dựng, lắp đặt hạ tầng viễn thông; bổ sung trách nhiệm của UBND các cấp, Bộ ngành liên quan xử lý hành vi cản trở việc xây dựng hợp pháp cơ sở hạ tầng viễn thông.

Về đấu giá kho số viễn thông, tài nguyên Internet: Luật quy định cụ thể các loại tài nguyên viễn thông cấp qua hình thức đấu giá. Việc lựa chọn mã, số viễn thông đấu giá sẽ do thị trường quyết định; Quy định cụ thể giá khởi điểm cho từng loại mã, số viễn thông, tên miền Internet đưa ra đấu giá.

Bên cạnh đó, về xử lý “rác viễn thông”: Luật bổ sung nghĩa vụ của doanh nghiệp phải xác thực, lưu giữ, quản lý thông tin thuê bao; xử lý các SIM có thông tin không đầy đủ, không chính xác; ngăn chặn tin nhắn rác, cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo; bổ sung nghĩa vụ của thuê bao viễn thông không được sử dụng thông tin cá nhân của mình để giao kết hợp đồng cho người khác trừ trường hợp pháp luật cho phép và chịu trách nhiệm về các số thuê bao đã đăng ký và bổ sung hành vi cấm sử dụng thiết bị, phần mềm gửi, truyền, nhận thông tin qua mạng viễn thông để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

Về quản lý thị trường, thúc đẩy phát triển viễn thông: Luật quy định quản lý hoạt động bán buôn trong viễn thông để thúc đẩy cạnh tranh, phù hợp với thông lệ quốc tế; Bổ sung quy định về quản lý hoạt động cung cấp dịch vụ viễn thông của các tổ chức nước ngoài theo hình thức qua biên giới; Hoàn thiện quy định sử dụng tài khoản SIM thuê bao di động để thanh toán cho dịch vụ viễn thông và dịch vụ nội dung thông tin trên mạng viễn thông di động hợp pháp; Bổ sung quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát công nghệ mới, mô hình mới trong hoạt động viễn thông.

Về cải cách thủ tục hành chính: Luật cấu trúc lại các giấy phép viễn thông nhằm đơn giản hóa thủ tục, khuyến khích gia nhập thị trường đối với một số dịch vụ viễn thông không có hạ tầng mạng; điều kiện cấp phép chặt chẽ đối với trường hợp cung cấp dịch vụ có hạ tầng mạng, có sử dụng tài nguyên tần số.

Thúc đẩy phát triển các dịch vụ viễn thông mới

Đại diện Cục Viễn thông (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho biết, Luật Viễn thông (sửa đổi) sẽ tạo thuận lợi, có ý nghĩa cho doanh nghiệp viễn thông, cũng như mang lại những cơ hội mới trong thời gian tới.

Thị trường viễn thông trở nên cạnh tranh hơn với cách chính sách như bán buôn, phát triển hạ tầng viễn thông; môi trường pháp lý cho hoạt động kinh doanh dịch vụ trung tâm dữ liệu, dịch vụ điện toán đám mây được rõ ràng, trung tâm dữ liệu được tạo thuận lợi cho xây dựng; đơn giản hóa thủ tục, khuyến khích gia nhập thị trường,…

Đặc biệt, Luật viễn thông (sửa đổi) đã bổ sung quy định đối với các dịch vụ mới (dịch vụ trung tâm dữ liệu, dịch vụ điện toán đám mây, dịch vụ viễn thông cơ bản trên Internet), tạo cơ hội cho các doanh nghiệp viễn thông kinh doanh, phát triển và cung cấp các dịch vụ viễn thông mới, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người sử dụng.

Bộ Thông tin và Truyền thông kỳ vọng Luật Viễn thông (sửa đổi) sẽ tạo ra những thay đổi tích cực trên thị trường như tạo điều kiện cho các doanh nghiệp cạnh tranh lành mạnh, mang lại lợi ích cho người sử dụng; phát triển nhanh chóng các dịch vụ mới đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người sử dụng; hạ tầng viễn thông sẽ được đầu tư, nâng cấp mạnh mẽ; bảo đảm an toàn, an ninh mạng; bảo vệ thông tin cá nhân, quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng và sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Luật Viễn thông (sửa đổi) sẽ tác động đến thị trường viễn thông theo các hướng có thể kể đến như: Thúc đẩy phát triển các dịch vụ viễn thông mới; tạo thuận lợi cho phát triển hạ tầng viễn thông; thúc đẩy cạnh tranh trong hoạt động viễn thông thông qua quy định về hoạt động bán buôn trong viễn thông, đơn giản hoá thủ tục hành chính trong cấp phép viễn thông gia nhập thị trường; ngăn chặn “rác viễn thông”; bảo vệ quyền lợi người sử dụng dịch vụ viễn thông.

Theo Cục Viễn thông, những chủ thể sẽ bị tác động bởi Luật Viễn thông sửa đổi là các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông. Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông mới (dịch vụ viễn thông cơ bản trên Internet, dịch vụ điện toán đám mây, dịch vụ trung tâm dữ liệu) cũng sẽ bị điều chỉnh quản lý bởi Luật Viễn thông, được coi là doanh nghiệp viễn thông, tuy nhiên được tiếp cận theo cách thức “quản lý nhẹ”, ít nghĩa vụ hơn so với các doanh nghiệp viễn thông truyền thống, trong khi được chính danh hoạt động theo pháp luật về viễn thông. Các doanh nghiệp này sẽ cần phải nghiên cứu kỹ các quy định mới của Luật Viễn thông (sửa đổi) để có thể thực hiện đúng và đầy đủ các quy định.

Ngoài ra, người sử dụng dịch vụ viễn thông cũng sẽ được hưởng lợi từ Luật Viễn thông (sửa đổi), cụ thể là được bảo vệ quyền lợi tốt hơn, trong đó bao gồm việc bảo đảm bí mật thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân từ các doanh nghiệp viễn thông, được cung cấp các dịch vụ viễn thông có chất lượng bảo đảm.

Luật Viễn thông (sửa đổi) đã thể chế hóa chủ trương của Đảng về phát triển hạ tầng viễn thông tạo nền tảng cho kinh tế số, xã hội số; xây dựng hành lang pháp lý mới về viễn thông phù hợp với xu thế chuyển đổi số; khắc phục các vướng mắc trong quản lý nhà nước thời gian qua; bảo đảm phù hợp với các luật hiện hành, các cam kết trong điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Trong quá trình nghiên cứu, xây dựng dự án Luật, Bộ Thông tin và Truyền thông đã phối hợp với các cơ quan liên quan và doanh nghiệp viễn thông có những nghiên cứu, dự báo xu hướng phát triển của ngành viễn thông trong tương lai, từ đó đề xuất các quy định, chính sách phù hợp, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành viễn thông trong tương lai.

Trong thời gian tới, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ triển khai một số kế hoạch để chuẩn bị đưa Luật Viễn thông (sửa đổi) vào thực tế cuộc sống như: Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành Luật.

Bộ cũng sẽ phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan tổ chức tập huấn, phổ biến Luật cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan nhằm nâng cao nhận thức và hiểu biết của các đối tượng liên quan về Luật. Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện Luật, nhằm đảm bảo Luật được thực thi nghiêm túc, đúng quy định.

Ngoài ra, phối hợp triển khai các hoạt động tuyên truyền, phổ biến Luật rộng rãi đến người dân, nhằm nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của Luật và các quy định của Luật.