Hiện thực hoá tiềm năng

Sở hữu diện tích và trữ lượng khoáng sản lớn, trữ lượng bô xít của Đắk Nông rất lớn, chiếm khoảng 2/3 tổng trữ lượng của cả nước. Trữ lượng và tài nguyên dự tính vào khoảng 1,436 tỷ tấn tinh quặng, tương đương 3,425 tỷ tấn quặng nguyên khai. Hàm lượng nhôm đạt từ 35-40%. Các mỏ được phân bố chủ yếu tại các địa phương như: Đắk Glong, Đắk Song, Đắk R’lấp, Tuy Đức và TP. Gia Nghĩa.

Giai đoạn 2015-2020, dự án Alumin Nhân Cơ đã nộp ngân sách Nhà nước hơn 1.517 tỷ đồng.

Để khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên này, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XII, nhiệm kỳ 2020 – 2025, Đắk Nông đã đặt ra mục tiêu “Xây dựng tỉnh Đắk Nông trở thành địa phương phát triển kinh tế năng động và bền vững của vùng Tây Nguyên”; “Trở thành Trung tâm công nghiệp Nhôm quốc gia” đến năm 2030.

Cụ thể hóa nội dung trên, ngày 19/8/2021, Tỉnh ủy Đắk Nông đã ban hành Nghị quyết số 05-NQ/TU về phát triển công nghiệp, giai đoạn 2021 - 2025, có định hướng đến năm 2030 để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện.

Nghị quyết xác định rõ, đến năm 2025, phát triển công nghiệp alumin, điện phân nhôm và năng lượng tái tạo sẽ trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh. Từ đó góp phần tăng thu ngân sách, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh theo hướng công nghiệp từng bước hiện đại.

Thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị, trong giai đoạn 2010-2020, trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đã đưa vào hoạt động sản xuất Dự án Nhà máy Alumin Nhân Cơ (Đắk R’lấp). Đây là nền móng đầu tiên, khởi đầu cho việc hình thành Trung tâm công nghiệp Nhôm tại Đắk Nông.

Dự án do TKV làm chủ đầu tư, với công suất thiết kế là 650.000 tấn alumin/năm. Đây là một trong hai dự án thí điểm trong ngành công nghiệp mới - công nghiệp khai thác, chế biến quặng bô xít tại Tây Nguyên, để sản xuất alumin tiến tới sản xuất nhôm.

Dự án có tổng mức đầu tư là 16.822 tỷ đồng. Sau 5 năm đi vào vận hành sản xuất thương mại, đến nay, hoạt động sản xuất của nhà máy tương đối ổn định và đạt được công suất thiết kế. Sản phẩm đầu ra của Nhà máy chất lượng tốt, bảo đảm yêu cầu của khách hàng. Trong giai đoạn 2015-2020, dự án đã nộp ngân sách Nhà nước hơn 1.517 tỷ đồng.

Đến nay, Nhà máy Alumin Nhân Cơ không chỉ làm chủ được công nghệ, mà còn chủ động nghiên cứu các giải pháp hợp lý hóa dây chuyền sản xuất. Sản phẩm alumin do Công ty sản xuất chủ yếu được xuất khẩu đi các thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất, Thụy Sĩ...

Nền móng tiếp theo, đó là Dự án Nhà máy điện phân nhôm Đắk Nông (Đắk R’lấp) của Công ty TNHH luyện kim Trần Hồng Quân. Dự án được khởi công xây dựng từ tháng 2/2015 tại Khu công nghiệp Nhân Cơ, với tổng mức đầu tư là 15.480 tỷ đồng. Công suất thiết kế của dự án là 450.000 tấn nhôm/năm.

Nhà máy hình thành sẽ tạo điều kiện đồng bộ hóa và khép kín chuỗi công nghiệp khai thác bô xít - chế biến alumin - sản xuất nhôm thỏi và công nghiệp chế biến nhôm thỏi. Khi đi vào hoạt động, dự án sẽ bao tiêu toàn bộ sản lượng alumin của Nhà máy Alumin Nhân Cơ và một phần sản lượng của Nhà máy Alumin Tân Rai (Lâm Đồng).

Hiệu quả từ dự án

Theo kế hoạch của TKV, trong giai đoạn 2021-2025 sẽ tiến hành cường hóa, nâng công suất khai thác, sàng tuyển và sản xuất alumin đạt 750.000 - 800.000 tấn/năm cho Nhà máy Alumin Nhân Cơ. Cùng thời điểm này sẽ triển khai các bước chuẩn bị đầu tư xây dựng thêm dây chuyền sản xuất alumin thứ 2, đặt ngay trong Nhà máy hiện tại, với công suất 1,2 - 1,5 triệu tấn/năm. Đến năm 2030, Tập đoàn sẽ triển khai các bước, để chuẩn bị đầu tư dự án Nhà máy sản xuất alumin thứ 2. Nhà máy này có công suất từ 2 - 3 triệu tấn alumin/năm, vốn đầu tư dự kiến từ 2 - 3 tỷ USD.

Ngoài Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam, mới đây, Công ty cổ phần Tập đoàn Việt Phương cũng đã có báo cáo về 4 dự án đang trong quá trình khảo sát, xin chủ trương đầu tư tại Đắk Nông. Một trong 4 dự án đó chính là tổ hợp bôxit - alumin - nhôm Đắk Glong.

Dù là một ngành công nghiệp còn non trẻ, song ngành công nghiệp alumin đã và đang đóng góp tích cực cho sự phát triển của kinh tế Đắk Nông. Đây được đánh giá là một hướng đi thực hiện theo đúng chủ trương chỉ đạo của Đảng và Nhà nước. Những kết quả bước đầu đã và đang định hình cho một ngành công nghiệp mới, đồng thời góp phần thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Đắk Nông theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.