Liên tục phát hiện sai phạm

Thời gian qua, sau hàng loạt vấn đề xảy ra trong lĩnh vực đăng kiểm, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết tình trạng quá tải tại các trung tâm đăng kiểm ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đã “hạ nhiệt”. Tại Hà Nội có 19 trung tâm đăng kiểm đang hoạt động và 12 trung tâm đăng kiểm dừng hoạt động. Còn tại TP. Hồ Chí Minh, 12 trung tâm đăng kiểm đang hoạt động và 7 dừng hoạt động. Tình trạng quá tải đăng kiểm đã không còn, một số trung tâm đăng kiểm ghi nhận xe đến đăng kiểm chỉ ở mức thấp.

Theo báo cáo của Cục Đăng kiểm Việt Nam, đơn vị đã chỉ đạo các đơn vị không làm việc máy móc hoặc lợi dụng để làm khó người dân khi đến kiểm định; nhân lực ngành phải nâng cao ý thức, đạo đức nghề nghiệp, phát huy tính sáng tạo, tìm ra các giải pháp hiệu quả để giảm ùn tắc, khó khăn, phiền hà.

Thời gian tới, để bù đắp lượng nhân lực thiếu hụt do vướng lao lý, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết sẽ tuyển dụng và đào tạo nguồn nhân lực đăng kiểm viên để bổ sung, thay thế cho các trung tâm đăng kiểm trong thời gian tới; đồng thời đề nghị trung tâm đăng kiểm có chế độ chính sách phù hợp để đảm bảo đời sống cho đăng kiểm viên và nhân viên.

Liên quan đến vi phạm trong lĩnh vực đăng kiểm, ngày 7/2, Công an tỉnh Quảng Nam đã khởi tố 13 bị can về các tội nhận hối lộ và môi giới hối lộ liên quan sai phạm tại trung tâm đăng kiểm 9201D - Quảng Nam. Trong số 6 người bị áp dụng biện pháp tạm giam có Đặng Bảo Lâm (Phó Giám đốc phụ trách), Trần Huấn Nhân (Phó Giám đốc trung tâm). 7 bị can còn lại bị cấm đi khỏi nơi cư trú. Qua công tác nắm tình hình, Công an Quảng Nam phát hiện trung tâm đăng kiểm 9201D thuộc Công ty CP Đăng kiểm Quảng Nam (ở thị trấn Hà Lam, huyện Thăng Bình) có nhiều sai phạm trong hoạt động đăng kiểm xe cơ giới trên địa bàn tỉnh.

Cụ thể, khi các phương tiện có lỗi gắn thêm tời, thay cầu xe, thay đổi thiết kế thùng, khối lượng bản thân xe nặng hơn thiết kế ban đầu… chủ phương tiện phải chi 1-2 triệu đồng/lượt kiểm định để bỏ qua lỗi vi phạm, ký duyệt phương tiện đảm bảo an toàn kỹ thuật.

Trước đó, ngày 6/2, Công an tỉnh Nghệ An đã tạm giữ hình sự Nguyễn Quý Khánh (56 tuổi, Giám đốc Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới tỉnh Nghệ An) để làm rõ hành vi nhận hối lộ. Công an tạm giữ 12 người khác gồm Nguyễn Trinh Tài (54 tuổi, Phó Giám đốc Trung tâm), Nguyễn Viết Đức (Phó Giám đốc Trung tâm) cùng 4 trưởng các phòng kiểm định, nghiệp vụ; 3 nhân viên đăng kiểm và 3 nghi can môi giới để làm để làm rõ hành vi Nhận hối lộ và Môi giới hối lộ.

Theo cơ quan chức năng, qua thông tin nắm bắt về dấu hiệu hành vi đưa, môi giới, nhận hối lộ xảy ra tại trung tâm đăng kiểm tỉnh Nghệ An (gồm 2 cơ sở 37-01S và 37-02S), công an xác lập chuyên án điều tra. Công an xác định việc dây chuyền đăng kiểm xe cơ giới được các đăng kiểm viên bậc cao và bộ phận kiểm tra hồ sơ ban đầu, thu tiền lệ phí khám xe.

Quá trình thực hiện đăng ký, các cán bộ này đã móc nối với một số nghi phạm bên ngoài làm người môi giới, nhận các phương tiện giao thông cơ giới đường bộ đến đăng kiểm. Với các xe bị các lỗi như không đảm bảo tiêu chuẩn khí thải, cơi nới thành, thùng xe, lốp xe mòn, phanh xe không đảm bảo, đèn xe không đúng quy định… người môi giới sẽ đứng thỏa thuận với chủ xe và người có chức vụ, quyền hạn trong hoạt động đăng kiểm để được cấp chứng nhận đăng kiểm cho phương tiện.

Như vậy, tùy vào lỗi vi phạm, ngoài tiền thu theo quy định của Nhà nước, chủ xe còn phải chi 200 ngàn đến 1 triệu đồng trên mỗi phương tiện cho cán bộ đăng kiểm. Số tiền hối lộ được người môi giới kẹp vào các giấy tờ liên quan đưa cho đăng kiểm viên.

Ngoài ra, lực lượng chức năng phát hiện bộ phận kiểm tra hồ sơ ban đầu còn móc nối với người môi giới để nhận hối lộ từ các chủ xe số tiền 100 - 300.000 đồng để bộ phận hồ sơ bỏ qua các lỗi như: Thiếu đăng ký gốc, thiếu giấy hẹn của cảnh sát giao thông, thiếu giấy thế chấp ngân hàng. Số tiền nhận hối lộ sau đó được Khánh, Đức, Tài và các thuộc cấp chia theo tỷ lệ, vị trí công việc tại trung tâm đăng kiểm, định kỳ 2 tuần/lần.

Ngày 4 đến 6/2, cảnh sát tiến hành khám xét, tạm giữ hình sự Khánh cùng các thuộc cấp tại 2 cơ sở thuộc trung tâm đăng kiểm tỉnh Nghệ An. Khám xét nhà những người liên quan, lực lượng chức năng thu nhiều tài liệu liên quan.

Đề xuất trong lĩnh vực đăng kiểm

Có thể thấy, vụ án liên quan đến sai phạm tại các trung tâm đăng kiểm xe cơ giới được lực lượng Công an điều tra đang thu hút sự quan tâm, ủng hộ đặc biệt của nhân dân. Cơ quan điều tra đã khám xét 32 trung tâm đăng kiểm, khởi tố 248 bị can về các tội danh: môi giới hối lộ, đưa hối lộ, nhận hối lộ, giả mạo trong công tác, sản xuất, mua bán, trao đổi hoặc tặng cho công cụ thiết bị, phần mềm để sử dụng vào mục đích trái pháp luật. Trong đó, có nạn ô tô "độ”, "chế" không bảo đảm an toàn mà vẫn được cho đăng kiểm, là mối nguy lớn khi lưu thông trên đường.

Vừa qua, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã nghiên cứu áp dụng như miễn kiểm định lần đầu với xe mới; tăng cường vai trò thanh, kiểm tra, xử phạt của lực lượng thanh tra, Cảnh sát giao thông trong hoạt động kiểm định; tăng cường phân cấp quản lý cho các cơ quan địa phương... Đồng thời, đơn vị này cũng nghiên cứu, xây dựng phương án để cho phép các cơ sở bảo dưỡng sửa chữa ô tô cấp 3S, 4S của các nhà sản xuất ô tô chính hãng được thực hiện công tác kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường cho xe cơ giới.

Cơ sở bảo dưỡng ô tô 3S, 4S là những cơ sở lớn của hãng xe được tích hợp nhiều chức năng. Trong đó, trung tâm 3S đáp ứng 3 chức năng: Sales (bán hàng) - Service (dịch vụ sửa chữa) - Spare parts (cung cấp phụ tùng). Cơ sở 4S bổ sung chức năng thu thập ý kiến phản hồi từ khách hàng (survey).

Ý tưởng cho các cơ sở bảo dưỡng của hãng xe tham gia khâu đăng kiểm từng gây tranh cãi. Có hai luồng ý kiến cho rằng, một là ý tưởng hay, tận dụng được trang thiết bị sẵn có tại các hãng xe; số khác lại lo ngại "thẩm quyền kiểm định" sẽ khiến hãng xe làm khó tài xế, ép họ phải sử dụng phụ tùng chính hãng thay vì phụ tùng của bên thứ ba.

Trước đó, cuối năm 2022, Cục Đăng kiểm được Bộ Giao thông Vận tảigiao nhiệm vụ xây dựng dự thảo thông tư sửa đổi, bổ sung các thông tư trong lĩnh vực kiểm định và trình Bộ trong tháng 5/2023. Tuy nhiên, do những bất cập được phát hiện trong lĩnh vực, Bộ Giao thông Vận tải đã yêu cầu Cục Đăng kiểm tập trung biên soạn dự thảo sửa đổi Thông tư 16/2021/TT-BGTVT, trình gấp lên Bộ Giao thông Vận tải trong tháng 2/2023. Tại Thông tư 16/2021 quy định chi tiết về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường với ô tô.

Đây là hành lang pháp lý cần phải điều chỉnh nếu Cục Đăng kiểm muốn triển khai những cơ chế mới như việc miễn kiểm tra an toàn kỹ thuật lần đầu với ô tô xuất xưởng.