Chiều 7/11, UBND TP. Đà Nẵng tổ chức Hội thảo Phương án quy hoạch cảng biển trên địa bàn TP. Đà Nẵng. Hội thảo thu hút sự quan tâm tham dự của nhiều chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế.

Tại hội thảo, đại diện Công ty Subana Jurong (Singapore) – đơn vị tư vấn lập Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã trình bày phương án về xây dựng cảng biển trong Đồ án điều chỉnh quy hoạch. Theo đó, đơn vị này đưa ra 2 đề xuất tiếp tục xây dựng cảng Liên Chiểu và dừng xây dựng cảng Liên Chiểu mà chỉ mở rộng cảng Tiên Sa hiện có.

Theo đơn vị tư vấn, nếu chọn phương án xây dựng cảng Liên Chiểu sẽ ảnh hưởng đến môi trường vịnh Đà Nẵng, việc các phương tiện hàng hóa, các khu hậu cần phục vụ cảng biển xuất hiện quá nhiều sẽ tác động xấu đến môi trường khu vực này. Nếu chọn phương án mở rộng cảng Tiên Sa, dừng xây dựng cảng Liên Chiểu – phương án đơn vị tư vấn khuyến nghị nên chọn, thì có thể xem xét mở rộng cảng thông qua giải phóng mặt bằng, việc mở rộng cảng Tiên Sa cũng ít kinh phí hơn xây dựng cảng Liên Chiểu, có thể xây dựng khu cầu cảng phục vụ riêng cho từng mục đích như quốc phòng, du lịch, hàng hóa….

Phản biện ý kiến của đơn vị tư vấn, ông Ryoya Watanabe - Chuyên gia JICA tại Việt Nam thì cho rằng chính quyền TP Đà Nẵng nên cẩn trọng cả hai phương án, một là mở rộng cảng Tiên Sa, hai là xây cảng Liên Chiểu. Chỉ mở rộng cảng Tiên Sa thì thành phố có thể quản lý cảng ở 1 điểm, có thể sử dụng làn nước hiện nay. Tuy nhiên, có những vấn đề quan ngại liên quan đến mở rộng cảng như trong quy mô lớn thì hiện nay vấn đề giải phóng mặt bằng là rất nan giải khi đã có nhiều công trình xung quanh. Bên cạnh đó, vùng Tiên Sa rất hẹp, rất chật chội, muốn phát triển mạnh về mặt logistics rất khó. Ngoài ra, một vấn đề nữa đó là quy trình pháp lý, cảng Liên Chiểu đã nằm trong quy hoạch chung của Trung ương, nếu thay đổi kế hoạch này thì phải xem xét nghiên cứu rất kỹ để trình lên Chính phủ, Bộ ngành và sẽ cần rất nhiều thời gian, trong khi, theo thiết kế, đến khoảng 2023 thì cảng Tiên Sa đã hết công suất.

Còn theo đại diện TP. Yokohama (Nhật Bản) thì những dữ liệu mà đơn vị tư vấn Singapore đưa ra còn khá mờ nhạt vì vậy không có đủ căn cứ để so sánh rõ được ưu điểm, nhược điểm của 2 phương án mà đơn vị tư vấn đưa ra. Và nếu như lựa chọn phương án thì phải dựa trên nhu cầu tương lai của sử dụng cảng biển cũng như công dụng của cảng biển. “Nhìn từ thành phố Yokohama khi xây dựng thành phố là trung tâm vận tải và du lịch Chúng tôi đã so sánh ưu nhược điểm của 2 lựa chọn này để xem ưu tiên vận tải hàng hóa nhiều hơn hay du lịch nhiều hơn”.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Minh Khang – Giám đốc Công ty CP Tư vấn xây dựng Cảng – Đường thủy (Tediport) cho rằng Đà Nẵng cần tính toán kỹ để không bỏ lỡ cơ hội phát triển cảng biển. Theo ông Khang hiện cả nước mới có 2 cảng 1A là cảng Hải Phòng và cảng Vũng Tàu, Cảng Đà Nẵng là cảng duy nhất của miền Trung được quy hoạch trở thành cảng 1A (Cảng cửa ngõ, cảng trung chuyển quốc tế). Như vậy đã khẳng định cảng Đà Nẵng có vị trí, vai trò và chức năng rất quan trọng, nên cần xem xét cẩn trọng ý tưởng của đơn vị tư vấn. Cảng Tiên Sa nếu muốn trở thành cảng 1A, đủ sức đón tàu 100.000 tấn thì phải tính đến vấn đề: Phải nạo vét sâu đến âm 16m, nạo vào phía bên trong; giải quyết bài toán giao thông hàng hải, giao thông nội đô, giao thông cá nhân như thế nào.

Ở góc độ quy mô nếu chọn mở rộng cảng Tiên Sa, ông Lê Tấn Đại – Phó Tổng Giám đốc công ty ty vấn CMB băn khoăn rằng việc mở rộng phạm vi 5,8km đường bờ đồng nghĩa cảng Tiên Sa sẽ “nuốt trọn” cả cùng đất quốc phòng, vùng 3 Hải quân, cả Âu thuyền Thọ Quang. Bên cạnh đó, không có quỹ đất để bố trí hậu phương sau cảng. “Tôi cho rằng Tư vấn mới chỉ đưa ra ý tưởng để xem xét có nên triển khai tiếp ý tưởng này hay không chứ không phải đưa ra lựa chọn phương án”.

Nêu quan điểm rõ ràng hơn, ông Nguyễn Minh Quý (Hà Nội) cho rằng sớm hay muộn thì Đà Nẵng cũng phải triển khai cảng Liên Chiểu. “Tôi có 20 năm gắn bó với khu vực cảng Tiên Sa và chúng tôi biết nhược điểm cố hữu rất lớn của cảng Tiên Sa chính là mùa mưa thì sa bồi rất nhiều, vì vậy rất khó, nếu không nói là không khả thi với phương án là cảng nước sâu. Trong trường hợp nạo vét sâu đi nữa thì cũng sẽ lặp lại kịch bản như Hải Phòng tốn nhiều tiền nạo vét nhưng đưa tàu lớn vào cảng trong mùa này rất khó khăn”, ông Quý nói.

Cũng quyết liệt ủng hộ triển khai cảng Liên Chiểu, Kỹ sư Phan Văn Chương, Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật TP Đà Nẵng cho rằng cảng Đà Nẵng không phải phục vụ cho riêng Đà Nẵng mà còn phục vụ cho khu vực miền Trung, cho hành làng kinh tế Đông Tây. Cần nhìn nhận như vậy để so sánh. Nếu mở rộng cảng Tiên Sa thì 40 hay 50 năm nữa có hoàn thành được không. Trong khi đó, xung quanh cảng Tiên Sa thì có trụ sở các cơ quan quân sự, hải quân. Mà những cơ quan trên thì không thể di dời. Chính vì vậy, ông Chương đề xuất lãnh đạo UBND TP Đà Nẵng nên quyết liệt xây cảng Liên Chiểu. “Đà Nẵng đã mất 20 năm để ý tưởng xây dựng cảng Liên Chiểu được hiện thực hóa thành dự án, đây là cơ hội để triển khai xây dựng, nếu tiếp tục sửa đổi đưa vào quy hoạch thì 50 năm nữa dự án cảng Đà Nẵng cũng chưa triển khai được”, ông Chương nói.

Kết luận Hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Đà Nẵng Đặng Việt Dũng đề nghị đơn vị tư vấn Singapore nên sớm đề xuất TP. Đà Nẵng nên triển khai theo hướng nào. Việc triển khai đó phải dựa trên cơ sở Cảng Đà Nẵng là một cụm cảng, mang tính chất quốc tế. Nếu tiếp tục đề xuất ý tưởng dừng cảng Liên Chiểu, mở rộng cảng Tiên Sa thì phải có cơ sở, dữ liệu đầy đủ, đủ thuyết phục người dân, chuyên gia khẳng định đề xuất đó là khả thi. Để hoàn thiện quy hoạch, việc phát triển cảng như thế nào ảnh hưởng đến phát triển kinh tế của cả khu vực, ảnh hưởng đến cấu trúc của đô thị, ảnh hưởng đến phát triển mạng lưới giao thông, vì vậy phải khẩn trương, đánh giá toàn diện việc đề xuất của mình để đưa vào quy hoạch chung để quyết định làm như thế nào cho phù hợp. Dù là bất cứ đề xuất nào thì mục đích cuối cùng là phục vụ tạo động lực phát triển kinh tế địa phương.