Xoài Đắk Gằn (huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông) chủ yếu xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Từ khi dịch cúm virus Covid - 19 bùng phát, các cửa khẩu sang Trung Quốc ngừng giao dịch và xoài bắt đầu xuống giá, thương lái thậm chí không đến thu mua.

Vườn xoài giống Đài Loan của gia đình ông Nguyễn Thế Chung (thôn Sơn Trung, xã Đắk Gằn) có hơn 1.000 cây đang cho thu hoạch năm thứ 4. Đang trong dịp cao điểm thu hoạch, nhưng vườn xoài chỉ có một nhân công là người nhà ông Chung thu hái.

Thương lái ép giá và chỉ mua cầm chừng do tác động từ dịch chúm Covid- 19

Ông Chung cho biết, thời điểm này năm ngoái, thương lái đến cắt tại vườn. Thế nhưng năm nay, không có ai đến hỏi. Nếu có người hỏi mua thì cũng tìm cách ép giá khiến người trồng xoài lao đao vì giá xuống thấp nhất trong nhiều năm qua.

Hiện nay gia đình ông Chung còn khoảng 10 tấn xoài đang phải neo trên cây. Để cầm cự chờ thương lái đến mua, cứ 2 - 3 ngày ông Chung lại gửi 2 tạ quả xuống TP. HCM để nhờ người thân bán hộ, mong vớt vát đồng vốn. Theo chủ vườn xoài này, xoài của ông đã neo từ sau Tết Nguyên đán, nếu thể để lâu hơn xoài sẽ bị nứt, xì mủ, chín trên cây.

Tương tự, anh Nguyễn Trung Kiên (thôn Thắng Lợi, xã Đắk Gằn) cũng cho biết, thời điểm hiện tại gia đình đang có 1 ha xoài Thái và xoài Đài Loan cho thu hoạch. Tuy nhiên, do thương lái ép giá, lại không thu mua với số lượng lớn lên gia đình anh chọn cách chia nhỏ, gửi về quê bán.

“Mỗi lần gửi về quê mấy tạ, dù mất chi phí vận chuyển nhưng giá vẫn cao hơn so với bán cho thương lái. Nhưng đây cũng giải pháp nhất thời, vì xoài Đắk Gằn được trồng để bán xuất khẩu nên vẫn hy vọng dịch cúm sớm được không chế, thông thương cửa khẩu. Hiện tại giá xoài cao nhất cũng chỉ khoảng 6.000- 7.000 đồng, bán với giá này thì người nông dân không đủ thu hồi lại vốn ”, anh Kiên nói và cho biết thêm, kể từ khi gia đình anh Kiên chuyển sang trồng xoài, có lẽ đây là năm giá của loại trái cây này xuống thấp nhất.

Gia đình ông Nguyễn Ngọc Tuấn (thôn Thắng Lợi, xã Đắk Gằn) có gần 2 ha xoài, trong đó diện tích xoài đang cho thu hoạch là 1ha, chủ yếu là giống xoài Đài Loan. May mắn hơn những người khác, ông này đã kịp bán phân nửa số xoài dịp trước Tết Nguyên đán.

Theo tính toán của ông Tuấn, hiện trên vườn còn mấy tấn xoài Đài Loan các loại. Thương lái mua với giá 6.000 - 7.000 đồng/kg xoài Đài Loan da xanh loại 1, còn loại 2 giá từ 2.000 - 3.000 đồng, nhưng cũng chỉ mua với số lượng cầm chừng. Hiện tại, ông Tuấn chỉ thu hoạch được 3 - 4 tạ xoài bán cho thương lái và để hạn chế hư hỏng, giảm thiệt hại nên gia đình ông chia thành nhiều điểm nhỏ dọc quốc lộ 14 để bán.

“Xoài đến thời điểm thu hoạch mà không hái xuống thì sẽ hỏng, tỉ lệ quả xì mủ, nổ đầu, chín càng nhiều. Chúng tôi cũng mong muốn sớm thu hoạch để dưỡng cây chuẩn bị cho vụ tới”, ông Tuấn lo lắng.

Ông Phan Xuân Thủy, Phó Chủ tịch UBND xã Đắk Gằn cho biết, toàn xã có gần 600 ha xoài các loại, với sản lượng khoảng 300 tấn quả mỗi vụ. Hiện nay, người dân đang thu hoạch xoài trái vụ, chủ yếu là xoài Đài Loan ba loại. Phần lớn xoài được xuất khẩu sang Trung Quốc, tuy nhiên khi cửa khẩu đóng vì dịch bệnh, thương lái không mua xoài, khiến người dân gặp khó khăn về đầu ra cho sản phẩm. Nhiều loại xoài người dân sản xuất chủ yếu phục vụ xuất khẩu, thị trường trong nước ít tiêu thụ. Do đó, khi không xuất khẩu được, người trồng xoài sẽ gặp khó khăn về đầu ra.

"Hiện nay, địa phương đang phối hợp với phòng Nông nghiệp và PTNT huyện tìm giải pháp giúp người dân bằng cách kết nối với các doanh nghiệp thu mua xoài và sẵn sàng các giải pháp đầu ra cho vụ xoài chính vào cuối tháng 4, đầu tháng 5 sắp tới", ông Thủy nói thông tin.