Làm sao để thu đúng, thu đủ thuế?

Chiều 23/9, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức buổi tọa đàm về "Tăng cường hiệu quả quản lý thuế đối với thương mại điện tử" nhằm thảo luận về những giải pháp nâng cao hiệu quả trong lĩnh vực này.

Tại tọa đàm, PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, nguyên Trưởng Khoa Tài chính Quốc tế, Học viện Tài chính đánh giá, thương mại điện tử là hình thức kinh doanh mới thay đổi rất nhanh trong khoảng thời gian rất ngắn. Chính vì lẽ đó, việc quản lý thương mại điện tử cũng gặp rất nhiều khó khăn. Việc làm sao thu đúng thu đủ, thu chính xác đối với hoạt động thương mại điện tử trở thành khó khăn chung với hầu hết cơ quan thuế trên thế giới, kể cả những cơ quan thuế rất phát triển như Mỹ hay Liên minh châu Âu… ở Việt Nam.

Theo PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh, những năm gần đây (năm 2021) nước ta chỉ thu một vài nghìn tỷ đồng từ thương mại điện tử, từ năm 2022 trở lại đây khi có eTax Mobile lúc đó mới có được lượng thu tương đối lớn lên 90.000 tỷ đồng trong năm 2023, đến năm 2024 có khả năng thu được trên 100.000 tỷ đồng.

Đặc biệt, những ông lớn như Google, Amazon,... lượng nộp thuế của họ từ chỗ rất nhỏ đến hàng ngàn tỷ đồng như hiện nay cũng đã là một bước tiến vượt bậc.

Tuy nhiên, lượng thuế họ nộp chưa tương xứng bởi doanh thu từ những ông lớn này ở trên thị trường Việt Nam là rất lớn. Rõ ràng cần phải có cơ sở thống kê dữ liệu, các kho dữ liệu lớn và các phương pháp quản lý để từ đó có bằng chứng để thu đúng, thu đủ từ các ông lớn này.

Tọa đàm về "Tăng cường hiệu quả quản lý thuế đối với thương mại điện tử". Ảnh VGP/Nhật Bắc

Thông tin từ Bộ Thông tin và Truyền thông cho thấy, từ tháng 1 - 6/2024, mỗi tháng có từ khoảng 1,3 tỷ - 1,9 tỷ USD hàng hóa nhỏ qua biên giới không phải đóng thuế. Những hàng hóa này rõ ràng khi đóng thuế đã là một con số rất lớn. Bình quân một ngày khoảng 50 triệu USD vào, ra thị trường Việt Nam, nhưng chúng ta hoàn toàn miễn. Như vậy cơ chế chính sách của chúng ta đang không phù hợp.

PGS. TS Đinh Trọng Thịnh dẫn chứng, Liên minh châu Âu từ tháng 1/2021 đã bỏ quy định miễn thuế những hàng hóa có giá trị dưới 22 euro; nước Anh, 135 bảng Anh trước đây không phải đóng thuế, bây giờ phải đóng thuế; Thái Lan cũng đánh thuế đồng bộ tất cả hàng hóa ra - vào quốc gia mà đều phải chịu thuế suất 7%. Như vậy không kể nhỏ hay lớn. Nếu mỗi ngày nước ta có 4 - 5 triệu đơn qua biên giới thì con số thất thoát rất lớn.

Theo PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh, vì thế hoàn chỉnh các cơ chế chính sách là việc cần làm ngay. Cơ chế chính sách phải phù hợp với từng điều kiện và theo đúng thông lệ. Năm 2010, bằng Quyết định 78, Chính phủ đề nghị không thu thuế đối với những khoản thu nhỏ dưới 1 triệu đồng để giải tỏa vấn đề thông quan và kiểm tra hải quan. Nhưng đến bây giờ, kinh tế số chỉ cần 1 giây là đã có đầy đủ, nên không phải miễn.

Thứ hai, phải xây dựng cơ sở dữ liệu lớn, kho dữ liệu. Vì kho này không chỉ phục vụ cho cơ quan thuế để thu đúng, thu đủ, mà còn phục vụ cho việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng như việc bảo vệ an sinh xã hội. Cho nên việc xây dựng cơ sở dữ liệu, xây dựng kho dữ liệu về thương mại điện tử là việc làm cần thiết và cấp bách.

Tiếp theo là việc ứng dụng công nghệ, phải dùng chính công nghệ mới và công nghệ số để quản lý hoạt động thương mại điện tử. Lúc đó mới quản lý phù hợp và chặt chẽ.

Cuối cùng là tuyên truyền để người kinh doanh chủ động nộp thuế đúng, đủ cho nhà nước. Kết hợp giữa các bộ, ban, ngành, kết hợp giữa tuyên truyền và ý thức của người dân đối với hoạt động quản lý và thu thuế từ thương mại điện tử sẽ là cơ sở có thể quản lý thương mại điện tử một cách phù hợp và sâu sát hơn.

Để xuất sàn giao dịch điện tử xuất hóa đơn thay người kinh doanh

Bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa và hộ kinh doanh, cá nhân thuộc Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, Bộ đang trình Chính phủ sửa Nghị định 12, trong đó, có đề xuất việc các tổ chức, cá nhân, các hộ kinh doanh có thể ủy quyền cho các sàn giao dịch điện tử để các sàn này có thể xuất hóa đơn thay cho người kinh doanh thông qua sàn. Thông qua giải pháp này, tất cả các giao dịch thương mại điện tử dù lớn hay nhỏ, giá trị bao nhiêu cũng sẽ được xuất hóa đơn đầy đủ.

PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh và bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa và hộ kinh doanh, cá nhân thuộc Tổng cục Thuế. (Ảnh VGP/Nhật Bắc)

Xuất hóa đơn đầy đủ sẽ hỗ trợ quản lý thuế, quản lý doanh thu và quản lý giao dịch có hợp pháp hay không, giúp người bán hàng chứng minh được nguồn gốc hàng hóa, lúc đó hàng hóa trong thị trường Việt Nam có thể nâng cao tính cạnh tranh, chống hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng trên thị trường, đặc biệt là sẽ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, góp phần tạo điều kiện tạo thị trường cạnh tranh lành mạnh.

Ngoài ra, Bộ Tài Chính cũng đang trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung Luật Thuế giá trị gia tăng, trong đó có đề xuất bỏ quy định miễn thuế giá trị gia tăng với hàng hóa nhỏ lẻ. Cũng không chỉ Việt Nam mà tất cả các nước trên thế giới cũng đang chú ý đến việc này và họ cũng có đề xuất như vậy.

“Dự thảo Luật Thuế Giá trị gia tăng trình Chính phủ đã đưa quy định đó vào để làm sao hoàn thiện chính sách với hoạt động thương mại điện tử”, bà Nguyễn Thị Lan Anh cho biết.

Cũng chia sẻ tại tọa đàm, TS. Trần Mạnh Nam, Giám đốc Khối Doanh nghiệp VNPAY cho biết, triển khai Nghị định 123/2020/NĐ-CP của Chính phủ cũng như Thông tư 78/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính về việc triển khai hoá đơn điện tử, VNPAY đã nỗ lực triển khai và thấy rằng đây là cải cách rất lớn của ngành thuế.

Đối với VNPAY, đây là động lực thức đẩy chuyển đổi số trong doanh nghiệp. Sau quá trình làm, VNPAY nhận ra rằng việc khai báo, cung cấp hoá đơn bán hàng của doanh nghiệp được triển khai nhanh chóng, chính xác và từ đó tối ưu về nguồn lực và nhân sự cho vấn đề liên quan đến kê khai thuế.

Việc khuyến khích xuất hoá đơn điện tử tại đúng thời điểm bán hàng hoặc xuất hoá đơn trong ngày cần phải được khuyến khích vì sẽ giúp cho cơ quan thuế nắm được tình hình giao dịch của các doanh nghiệp bán hàng, từ đó đưa ra các phương án hỗ trợ cho doanh nghiệp cũng như có phương án quản lý thuế phù hợp, như các đại biểu đã nêu là đúng và đủ.