Nhiều thông tin cho rằng, tinh thần cải cách môi trường kinh doanh của Việt Nam đang đi xuống trong 2 năm gần đây, điều này dự báo sẽ ảnh hưởng đến sự phục hồi của khu vực doanh nghiệp, quan điểm của ông về vấn đề này ra sao?

Từ năm 2014 cho đến nay, mỗi năm Thủ tướng Chính phủ đều ban hành 1 nghị quyết chuyên đề về cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Nghị quyết này bổ sung cho Nghị quyết 01/NQ-CP về điều hành và phát triển kinh tế - xã hội. Điều đó thể hiện Chính phủ luôn coi trọng cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh và nó là nhiệm vụ ưu tiên và thường xuyên, liên tục.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đình Cung

Giai đoạn từ năm 2015 đến giữa năm 2019, việc cải thiện môi trường kinh doanh đã diễn ra hết sức mạnh mẽ, và đạt nhiều hiệu quả tích cực, nhiều nội dung kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp đã được các bộ, ngành tháo gỡ. Nhưng từ giữa năm 2019 đến năm 2021, theo tôi tinh thần cải cách có dấu hiệu chững lại, một nguyên nhân chúng ta hay nhắc đến đó là do Covid-19, điều đó cũng đúng, vì theo 2 năm diễn biến của dịch Covid-19, Chính phủ và các bộ, ngành phải tập trung nguồn lực chống dịch. Nhưng theo tôi, bên cạnh đó còn có những nguyên nhân khác, vì thông thường những năm cuối nhiệm kỳ thì cải cách bao giờ cũng chùng lại, vì thông thường năm cuối cùng của nhiệm kỳ thì mối quan tâm của lãnh đạo các cấp tập trung vào các vấn đề như chuẩn bị đại hội, chuẩn bị cho nhiệm kỳ tiếp theo hơn là cải cách thúc đẩy phát triển.

Do đó, việc Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị quyết 02/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2022 có một dấu ấn quan trọng, điều đó thể hiện, Chính phủ vẫn đặt nhiệm vụ cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia như một nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu, nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy năng lực cạnh tranh quốc gia.

Với ý nghĩa đó, theo ông, Nghị quyết 02/NQ-CP sẽ đem lại tác động như thế nào đối với cộng đồng doanh nghiệp và nền kinh tế trong thời điểm hiện nay?

Nghị quyết 02/NQ-CP không chỉ thể hiện quyết tâm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh mà theo tôi Nghị quyết còn có ý nghĩa rất lớn đối với cộng đồng doanh nghiệp trong thời điểm này vì 3 lý do. Thứ nhất, thông thường sau đại dịch, khủng hoảng thì vấn đề cải cách, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh là một yếu tố quan trọng hàng đầu trong thúc đẩy, phục hồi của cộng đồng doanh nghiệp và gia tăng tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Kinh nghiệm của Việt Nam và thế giới cho thấy, bao giờ sau khủng hoãng, cũng cần có một cuộc cải cách mạnh mẽ.

Doanh nghiệp rất cần một môi trường kinh doanh thông thoáng để hoạt động

Thứ hai, sau 2 năm chống chọi với đại dịch, cộng đồng doanh nghiệp bị tác động hết sức nặng nề, nên tại thời điểm này, hơn bao giờ hết, doanh nghiệp đang rất cần một môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, an toàn, tự do, xóa bỏ hết các rào cản để phục hồi.

Thứ 3, nếu Nghị quyết được thực thi tốt thì mang lại niềm tin cho doanh nghiệp, mà khi doanh nghiệp và nhà đầu tư có niềm tin và niềm tin của thị trường được củng cố thì tác động của nó sẽ tăng lên gấp bội, tác động tích cực vào phục hồi và gia tăng tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế.

Bên cạnh nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, Chính phủ cần làm gì để tạo niềm tin cho doanh nghiệp phục hồi trong bối cảnh dịch bệnh vẫn đang diễn biến phức tạp, thưa ông?

Theo tôi, dấu ấn Covid-19 chưa thể xóa đi được trong vài năm và có thể vẫn còn tiếp tục diễn biến rất phức tạp trong thời gian tới, nhưng điều quan trọng, Chính phủ và các bộ, ngành phải đưa ra thông điệp hết sức rõ ràng rằng, chúng ta phải mở cửa và mở cửa một cách dứt khoát, đấy là điều đầu tiên. Đồng thời, cam kết không có đứt gãy về chính sách, không có sự khác biệt giữa các địa phương, các ngành trong công tác phòng, chống dịch và mở cửa nền kinh tế. Đó là điều quan trọng để tạo ra niềm tin đối với nhà đầu tư và cộng đồng doanh nghiệp. Ngoài ra, tại thời điểm này nên có những giải pháp có thể ngắn hạn, nhỏ nhưng giải quyết được ngay những vấn đề của doanh nghiệp.

Ví dụ như, khi có doanh nghiệp hay cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị các giải pháp, rào cản mà họ đang vướng mắc, những quy định đang gây khó khăn, cản trở hoạt động của doanh nghiệp, thì Chính phủ nên tập hợp và tập trung giải quyết dứt điểm, không được tất cả thì cũng giải quyết được một số vấn đề trong một vài tháng, nhằm tạo niềm tin rằng Chính phủ đang thực sự đồng hành với cộng đồng doanh nghiệp, điều này với cải cách và phát triển là hết sức quan trọng, sẽ tạo ra dấu ấn và sức lan tỏa rất lớn, tạo niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp vào môi trường sản xuất, kinh doanh.

Trân trọng cảm ơn ông!