Đại việc QNC cho rằng, việc dừng sản xuất các dây chuyền xi măng lò đứng vốn tiêu tốn nhiều nguyên, nhiên liệu, chất lượng sản phẩm vừa phải là điều tất yếu, phù hợp với chủ trương của Chính phủ và UBND tỉnh Quảng Ninh.

Cần phải nói thêm, QNC sở hữu 2 dây chuyền sản xuất xi măng. Nếu Nhà máy Xi măng Lam Thạch sản xuất theo công nghệ lò đứng đã lạc lậu, sản phẩm có sức cạnh tranh hạn chế, thì Nhà máy Xi măng Lam Thạch II, công suất 1 triệu tấn vẫn hoạt động bình thường, song cũng phải vất vả để cạnh tranh với các thương hiệu xi măng hiện có trên thị trường.

Năm 2015, QNC đặt mục tiêu sản xuất 947.650 tấn xi măng, clinker, tổng doanh thu 1.300 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế trên 12 tỷ đồng. Trong khi đó, năm 2014, sản xuất xi măng của QNC không đạt kế hoạch đề ra do sức mua giảm, với tổng sản phẩm xi măng, clinker tiêu thụ đạt 823.608 tấn, lợi nhuận trước thuế 16,86 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 10,3 tỷ đồng.

Ngành xi măng đang chứng kiến 2 xu hướng đối lập thấy rõ. Trong khi các doanh nghiệp quy mô sản xuất lớn liên tục đầu tư mở rộng sản xuất, nâng nhanh sản lượng, thì một bộ phận những doanh nghiệp xi măng địa phương lại “teo tóp” dần.

Chẳng hạn, Công ty cổ phần Tập đoàn ThaiGourp (trước đây là Tập đoàn Xuân Thành) đang chuẩn bị nguồn lực để thực hiện Dự án Xi măng Xuân Thành giai đoạn 2, công suất 12.500 tấn clinker/ngày (tương đương 4,5 triệu tấn xi măng/năm), tổng mức đầu tư lên tới gần 11.000 tỷ đồng.

Vốn cho dự án “khủng” trên đã được Tập đoàn ThaiGourp lo cơ bản, với sự hỗ trợ tích cực từ Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank); Ngân hàng TMCP Quân đội (MB).

Song song với Dự án Xi măng Xuân Thành giai đoạn 2, Tập đoàn ThaiGourp cũng thực hiện mở rộng phạm vi hoạt động bằng việc mua tiếp Dự án Nhà máy Xi măng Minh Tâm (huyện Hớn Quản, tỉnh Bình Phước) từ Công ty cổ phần Miền Đông. Dự án có công suất 2 triệu tấn/năm, mỏ nguyên liệu có thể cung cấp nguyên liệu cho nhà máy hoạt động trong 50 năm. Với việc sở hữu Xi măng Minh Tâm, Tập đoàn Xuân Thành đang cho thấy rõ con đường “Nam tiến” trong việc đầu tư phát triển các nhà máy xi măng và mở rộng phạm vi cung cấp.

Trong khi đó, những doanh nghiệp xi măng nhỏ có sức cạnh tranh yếu trên thị trường xi măng nội địa vốn dư thừa công suất. Giữa tháng 6 vừa qua, Công ty cổ phần Xi măng Tiên Sơn Hà Tây (TSM) đã phải rời sàn và hủy niêm yết do kinh doanh thua lỗ trong thời gian dài.

Cụ thể, trong 3 năm 2012-2014, hoạt động kinh doanh của TSM kém hiệu quả, không hoàn thành kế hoạch đề ra. Năm 2014, trong khi hầu hết các doanh nghiệp xi măng cải thiện đáng kể về doanh thu, lợi nhuận, do nhu cầu tiêu dùng xi măng đã tăng trở lại, thì TSM vẫn rất ì ạch, với tổng doanh thu chỉ đạt 37,7 tỷ đồng và lỗ 7,6 tỷ đồng...

Ông Lê Văn Tới, Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho rằng, các dự án xi măng công suất nhỏ, công nghệ sản xuất lạc hậu… sẽ rất khó trụ nổi trên thị trường, nhất là trong bối cảnh ngành xi măng cạnh tranh khốc liệt như hiện nay. Và chắc chắn, thị trường còn chứng kiến những hoạt động tái cơ cấu, sắp xếp lại sản xuất của một số doanh nghiệp xi măng trong thời gian tới.