Đối với người Pà Thẻn, vị thần tối cao nhất là thần lửa và ngọn lửa mang lại sự may mắn cho họ, vì vậy khi Lễ hội Nhảy lửa diễn ra thì tất cả mọi người trong làng đều có mặt để hò reo cổ vũ. Lúc này, thầy cúng chuẩn bị đồ lễ và bắt đầu nghi lễ cúng. Thầy cúng thần lửa ngồi trên một chiếc ghế dài, cầm que gõ liên tục lên chiếc đàn, một nhạc cụ cúng tế phổ biến của người Pà Thẻn. Khi thầy cúng gõ đàn và làm lễ cúng, từng thành viên một sẽ ngồi đối diện hoặc xung quanh. Sau khi thầy cúng kết thúc nghi lễ ban đầu thì cũng là lúc cơ thể những người tham gia nhảy lửa bắt đầu rung lên. Thời điểm này báo hiệu họ sắp có sức mạnh, sự dũng cảm để nhảy vào những đống than hồng rực lửa nóng bỏng. Tiếng gõ đều đều của thanh tre trong tay thầy cúng mỗi lúc một thôi thúc, cũng là lúc các động tác lắc lư của các chàng trai mạnh dần. Họ bắt đầu bật lên, cúi người, nhảy lò cò và tiến gần đống lửa. Một nguồn năng lượng nào đó nâng bổng người thanh niên nhảy bật lên bằng cả 2 chân và lao vào giữa đống lửa cháy rừng rực. Những bóng người nhảy cùng với ánh than hồng bùng lên trong đêm tối mang lại bức tranh lạ lùng và tuyệt đẹp. Những chàng trai Pà Thẻn như đang trong cơn mê, họ nhảy múa với đôi chân trần của mình trong đống lửa mà không hề có cảm giác bỏng rát hay sợ hãi. Không có bất cứ một vật dụng nào để lót cho đôi chân của những chàng trai ấy. Cứ 20 phút lại có một đợt nhảy, vũ điệu nhảy lửa càng về sau càng sôi động. Dần dần, không chỉ có các thanh niên trực tiếp làm lễ xin phép tham gia, mà ngay cả khán giả reo hò xung quanh cũng nhập cuộc.

Lễ hội Nhảy lửa không chỉ là dịp để các chàng trai thể hiện sức mạnh và lòng dũng cảm mà còn là một hoạt động văn hóa độc đáo mang bản sắc rất hoang sơ, huyền bí của dân tộc Pà Thẻn. Khi lửa đã tàn, than đã nguội, thầy cúng làm Lễ thu quân về và tiễn thần linh và các hồn ma về chốn cũ. Cả thầy cúng và những người tham gia nhảy lửa lại trở về trạng thái bình thường. Lễ hội kết thúc trong niềm vui hân hoan, mang lại tiếng cười vui hạnh phúc. Trải qua thời gian, Lễ hội Nhảy lửa đã trở thành tục lệ không thể thiếu trong đời sống tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Pà Thẻn.

Có thể nói, tuy còn mang màu sắc tâm linh và huyền bí, nhưng Lễ hội Nhảy lửa truyền thống của dân tộc Pà Thẻn là minh chứng cho sức mạnh, cho quá trình lao động, chế ngự thiên nhiên để sinh tồn và phát triển của con người. Đây không chỉ là ngày vui của người Pà Thẻn, mà còn có ý nghĩa gắn kết cộng đồng, bảo lưu được rất nhiều giá trị văn hóa truyền thống từ đời này qua đời khác.