Nạn nhân chưa kịp hoàn hồn…

Dù “cơn bão” lan đột biến (lan var) quét qua được hơn 2 năm nhưng những người trong cuộc vẫn chưa kịp hoàn hồn. Bởi hậu quả của nó để lại thực sự khủng khiếp mà không phải ai cũng biết. Những người trở thành tỷ phú vì lan có lẽ chỉ đếm trên đầu ngón tay, còn lại đều phải “ngậm trái đắng”, nhiều người lâm vào cảnh “tán gia bại sản”.

Anh Nguyên Hữu Dư (Hà Đông, TP. Hà Nội) là một nghệ nhân trồng lan làm cảnh có tiếng nhưng cũng không chạy khỏi “cơn bão” lan var khi ấy. Anh Dư kể lại, làng anh vốn có nghề trồng lan làm cảnh, phục vụ Tết, phục vụ người chơi đơn thuần. Tuy nhiên khi người ta đẩy giá lan var lên quá cao, nhiều người khoe mua nhà, tậu xe chỉ bằng 1 cây lan đột biến. Sẵn có nghề trong tay, anh Dư cũng chạy theo thị trường, bán cả mảnh đất của bố để lại được 5 tỷ đồng để đầu tư.

“Sau khoảng 1 năm chăm sóc, số cây con tôi nhân ra mà bán với giá lúc đó cũng phải vài chục tỷ. Thế nhưng không những không bán, tôi còn vay mượn đầu tư thêm. Không thể ngờ chỉ trong một thời gian ngắn, giá lan var đã xuống hàng nghìn lần, thậm chí cho cũng không ai lấy. Tôi đành ngậm đắng nuốt cay chịu lỗ 5 tỷ bán đất và tiền vay 2 tỷ của người thân”, anh Dư ngậm ngùi.

Anh Nguyễn Văn Thuấn (Bình Giang, tỉnh Hải Dương) cũng là một người chịu hậu quả nặng nề từ lan var. Trước khi trở thành nhà đầu tư lan anh Thuấn từng đi xuất khẩu lao động ở Đài Loan, khi trở về quê làm ăn thấy nhiều người đầu tư vào lan nên anh cũng quyết định lấy số tiền 1,5 tỷ đồng tích cóp được để thử vận may. Anh Thuấn bỏ ra 300 triệu thuê đất và làm giàn nuôi lan.

“Tôi còn khoảng hơn 1 tỷ đồng tiền tiết kiệm khi đi xuất khẩu lao động, cũng vay mượn họ hàng người thân được hơn khoảng 700 triệu nữa để đầu tư. Mọi thứ rất suôn sẻ sau hơn 1 năm đầu tư và chăm sóc lan, tôi cũng túc tắc bán được cây và thu về được chút ít vốn bỏ ra. Nghĩ thị trường sẽ còn duy trì ít nhất cũng vài năm nữa nên tôi quyết định giữ lại cây không bán, tiếp tục vay mượn để vào thêm lan. Không ngờ chỉ một thời gian ngắn giá lan xuống thê thảm cuối cùng là sập hoàn toàn. Giờ tôi chẳng còn gì, thua lỗ gần 3 tỷ đồng mà không có cách nào để trả”.

Mặc dù 2 năm nay anh Thuấn không bán được cây lan nào nhưng hằng ngày vẫn phải chăm sóc tưới tắm cho cả vườn hơn 1.000m2. Dù rất chán nản nhưng anh Thuấn đang rơi vào cảnh “bỏ thì thương, vương thì tội”.

…"cơn sốt" quay trở lại?

Ngày 31/8, trên mạng xã hội Facebook xuất hiện video về một cuộc giao dịch lan đột biến lên đến hàng chục tỷ đồng. Theo tìm hiểu, đây là “Lễ giao dịch đổi nhà vườn lấy lan trị giá 20 tỷ” diễn ra tại TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh.

Theo đó, sự kiện này giao dịch “Đổi nhà vườn lấy cây 5 cánh trắng Kinh Bắc, 5 cánh trắng Long Khánh, 5 cánh trắng Cờ Đỏ và 5 cánh trắng Pleyku” giữa 2 người có tên “NamSeo” và “Thím Dương”. Ngoài ra, là giao dịch 70 kie lan Vĩnh Khang giữa các bên.

Cũng tại sự kiện này, nhân vật có tên “NamSeo” cũng bán trực tiếp 2 chậu lan đột biến với tổng giá trị 472 triệu đồng. Trong đó, 1 kie lan 5 cánh trắng Kinh Bắc với giá 386 triệu đồng và 1 kie lan 5 cánh trắng Thái Bình có giá 86 triệu đồng.

Ngay sau khi đoạn video về sự kiện được đăng tải, nhiều người dùng mạng xã hội cho rằng đây chỉ là chiêu trò mà các đại gia “lùa gà” và không có gì mới.

Tài khoản Ngọc Thắng bình luận: “Thứ đã thoái trào và nhiều người đã sập bẫy rồi. Bây giờ có quảng cáo, bánh vẽ cỡ nào cũng không lên được nữa vì cộng đồng đã dè chừng và mất niềm tin”.

“Nhiều tay to vẫn còn đang trên ngọn tre nên lại tiếp tục thôi. Mặt hàng này chắc nông sản không phải đóng thuế thì mới dám phông bạt thế này”, tài khoản Lê Tài chia sẻ.

Trao đổi với phóng viên, anh Nguyễn Quang Anh (Hà Đông, TP. Hà Nội) một người sành sỏi về lan đột biến cho biết, thị trường lan đột biến “bất động” chừng 2 năm qua. Từ đầu năm đến nay, nhiều tay to bắt đầu “làm nóng” lại thị trường.

“Cũng vẫn là hình ảnh giao dịch, chuyển nhượng sau đó để tiền mặt lên chậu lan khiến nhiều người nghĩ thị trường này đang có dấu hiệu phục hồi trở lại. Theo tôi đây chỉ là chiêu thổi giá để dụ khách lao vào mua lan như trước đây”, anh Quang Anh nhận định.

Theo anh Quang Anh, trước đây, loại lan đột biến “mắt ngủ” lúc đỉnh cao người ta bán khoảng gần 1 tỷ đồng/mắt ngủ, nhưng giờ người ta rao bán khoảng hơn 200 triệu đồng và thấp hơn nữa. “Trước kia, nếu bỏ ra 1 tỷ mua 1 mắt ngủ, khi chăm sóc lên một cây mới khoảng 2-3cm người ta có thể bán đến cả chục tỷ. Làm gì mọi người chả ham, lao vào mua và đầu tư. Hiện nay xuất hiện những nhóm đầu cơ, thổi giá nâng giá ảo để dụ dỗ người mua. Tôi nghĩ nhiều người vừa bị một vố đau rồi nên sẽ không ai ngu muội như ngày trước nữa đâu” anh Quang Anh nói.

Nói về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Phụng, Chủ tịch Hội Ngành nghề nông nghiệp TP. Hồ Chí Minh cho biết, có thể những người rao bán lan đột biến “giá trên trời” đang thăm dò thị trường, kỳ vọng giá sốt trở lại như mấy năm trước. Hoặc một nhóm “đầu cơ” đưa thông tin chào bán trên để tạo sóng, gây hiệu ứng tâm lý tò mò, thu hút người quan tâm hòng làm “nóng” hiện tượng sốt giá lan đột biến trở lại.

Theo kịch bản đầu cơ rất cũ thì: “Nhóm sẽ có vài người rao bán lan với giá cao, vài người khác “đóng vai” người mua vào khen hoặc thương lượng giá. Sau đó để tạo niềm tin, họ sẽ ngụy tạo giao dịch là thành công, đăng tin, chụp ảnh, chụp tiền để dụ những tay chơi lan “gà mờ”, thiếu hiểu biết”, ông Phụng chia sẻ.

Ông Phụng cho rằng lan đột biến hiện được nhân giống rất nhiều, trồng đại trà và không có người mua nên tự rớt giá thảm. Vì thế, các nhóm “thổi giá” lan đột biến sẽ khó “lùa gà” như trước.

Ngoài ra, ông Phụng cho biết, Hội đã có công văn gửi tới Hội Sinh vật cảnh các địa phương, khuyến cáo về tình trạng mua bán lan đột biến, cảnh báo những người chơi và kinh doanh lan cần tỉnh táo, học hỏi, thu thập thêm kiến thức, thông tin về lan đột biến, tránh bị “sập bẫy” những kẻ thổi giá, trục lợi.

Nhiều ý kiến cho rằng, tại sao lan đột biến quý giá đến thế, được giới đại gia săn đón như vậy nhưng chẳng thể xuất khẩu đi nước ngoài hay mặt hàng này chỉ quý giá đối với người Việt.

Với công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật, có thể nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô hàng loạt mà giá thành rất rẻ như hiện nay thì dù có quý hiếm đến mấy cũng sẽ trở thành cây thông thường.

Các giao dịch, dòng tiền chỉ chảy từ túi người chơi sau vào túi người chơi trước. Một ngày đẹp trời “bong bóng” lan đột biến nổ tung, sự giàu có sẽ đến với vài người, còn lại là nợ nần, nhà tan cửa nát.