Đông Nam Á - “chiến trường” công nghệ

Từ Việt Nam đến Thái Lan, các nhà cung cấp công nghệ đối mặt với cuộc chiến khó khăn hơn khi Trung Quốc đẩy mạnh việc thâm nhập vào khu vực. Các công ty Đài Loan (Trung Quốc) và các công ty đến từ nhiều nơi khác phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ đến từ quốc gia tỷ dân này.

Theo Nikkei Asia, các nhà cung cấp công nghệ Trung Quốc đang kéo theo cuộc chiến kinh doanh thâm nhập vào Đông Nam Á, nơi Đài Loan (Trung Quốc) và các đối thủ khác từ lâu đã giúp đỡ những tập đoàn như Google và Apple mở rộng sản xuất.

Google là một trong những tập đoàn công nghệ toàn cầu đầu tiên yêu cầu các nhà cung cấp phải mở rộng xây dựng năng lực sản xuất ra bên ngoài Trung Quốc do căng thẳng thương mại leo thang giữa Bắc Kinh với Washington. Foxconn, Compal Electronics, Quanta Computer, Pegatron và Inventec, tất cả các nhà cung cấp lâu năm đến từ Đài Loan (Trung Quốc) đều là những trụ cột chính giúp Google - và các “gã khổng lồ công nghệ” khác của Mỹ - nhanh chóng đa dạng hóa dây chuyền sản xuất ra khỏi Trung Quốc. Tuy nhiên, họ có nguy cơ chứng kiến đơn đặt hàng rơi vào tay các đối thủ đến từ Trung Quốc hiện cũng đang đổ xô đến khu vực này.

Đông Nam Á đã nổi lên như là khu vực sản xuất chủ lực một phần nhờ căng thẳng thương mại leo thang giữa Washington và Bắc Kinh. Sự gần gũi về địa lý với Trung Quốc và chi phí lao động thấp hơn đáng kể đã biến các quốc gia như Việt Nam và Thái Lan trở thành lựa chọn hàng đầu để đa dạng hóa chuỗi cung ứng, vì các công ty có thể dễ dàng gửi các bộ phận do Trung Quốc sản xuất tới các thị trường này để lắp ráp tại các nhà máy địa phương.

Các nhà cung cấp công nghệ Trung Quốc nằm trong số những bên quyết liệt nhất trong việc xây dựng các nhà máy bên ngoài Trung Quốc. Theo phân tích dữ liệu của Nikkei Asia, trong danh sách các nhà cung cấp hàng đầu của Apple, 37% trong số 35 nhà cung cấp của Apple tại Việt Nam là các công ty Trung Quốc.

TCL Technology, một trong những nhà sản xuất tivi hàng đầu của Trung Quốc đã mở rộng năng lực sản xuất tại Việt Nam vào tháng 2/2019 và công bố rằng sự tăng trưởng chiến lược của công ty ở Việt Nam là để thích ứng với Sáng kiến “Vành đai và Con đường” (BRI).

“Chuỗi cung ứng đỏ”

Căng thẳng chính trị không phải là yếu tố duy nhất đẩy các nhà cung cấp của Trung Quốc dịch chuyển ra nước ngoài. Theo Lai Ming-Kuen, Tổng giám đốc công ty xây dựng Acter, sự suy thoái kinh tế của Trung Quốc cũng đã thúc đẩy nhiều công ty của nước này khám phá các cơ hội quốc tế.

Acter là đơn vị xây dựng các cơ sở sản xuất của Đài Loan (Trung Quốc) trong một loạt lĩnh vực điện tử, bao gồm cả màn hình và chip. Công ty này đã tiến vào Việt Nam vào năm 2009 và gần đây nhất đầu tư vào Malaysia và Thái Lan.

"Vì suy thoái kinh tế ở Trung Quốc, gần đây chúng tôi nhận thấy rất nhiều công ty đang chạy đến Đông Nam Á để giành thị trường và tìm kiếm các động lực tăng trưởng bên ngoài thị trường nội địa", Lai Ming-Kuen nói.

“Các nhà cung cấp này có nhiều lợi thế kinh tế. Các công ty Trung Quốc không chỉ đưa ra mức giá thấp hơn để giành được các dự án. Ở nhiều quốc gia Đông Nam Á, họ còn có quan hệ ngoại giao khá tốt với chính quyền địa phương và điều đó cũng giúp các công ty có được cơ hội kinh doanh", ông Lai Ming-Kuen nhấn mạnh.

Trong khi đó, Jeff Lin, nhà phân tích công nghệ đến từ công ty tư vấn công nghệ Omdia, bình luận: “Sức ép chính trị có khả năng làm sâu sắc thêm sự cạnh tranh theo một cách khác. Trên bình diện quốc tế, chúng tôi chứng kiến và dự đoán các công ty hàng đầu của Trung Quốc sẽ cam kết mở rộng hơn nữa ra nước ngoài”.

Trong khi đó, "chuỗi cung ứng đỏ", thuật ngữ được giới công nghiệp sử dụng để đề cập đến các nhà cung cấp Trung Quốc, đang nhanh chóng mất đi danh tiếng về chi phí thấp và chất lượng thấp. Đó là ý kiến của Vincent Chang, giám đốc điều hành khu vực châu Á và liên lục địa tại Advantech, nhà sản xuất máy tính công nghiệp lớn nhất thế giới. Ông cho biết: “Chất lượng của họ đã được cải thiện đến một cấp độ cao nhất định. Họ hoàn toàn không phải là nhà cung cấp sản phẩm thứ cấp nữa. Nếu cứ giữ những ấn tượng lỗi thời như vậy, bạn sẽ thua lỗ nặng nề”.

Đối với các nhà cung cấp không phải của Trung Quốc, tất cả những điều này làm tăng thêm sự cạnh tranh chưa từng có trong tất cả mọi thứ từ nhân công cho đến mặt bằng và cấp bách nhất là đơn đặt hàng.

Brian Chen, đối tác tại KPMG Đài Loan (Trung Quốc) và KPMG Việt Nam, cho biết các nhà cung cấp công nghệ Trung Quốc phải hành động rất nhanh để đầu tư đáng kể vào Đông Nam Á trong 2 năm qua. Tổng vốn đầu tư từ Trung Quốc và Hong Kong đã vượt quá nguồn đầu tư nước ngoài duy nhất là Singapore vào năm 2023.

“Lấy Việt Nam làm ví dụ. Các công ty tư nhân hoặc nhà nước Trung Quốc đang đa dạng hóa một cách có hệ thống năng lực sản xuất ở Việt Nam”, ông Chen nói.

Năng lực sản xuất mới ở Đông Nam Á dành riêng cho xuất khẩu có thể hỗ trợ các nhà cung cấp Trung Quốc trong bối cảnh cuộc chiến tranh thương mại.

Đã sống ở Việt Nam nhiều năm, Brian Chen chia sẻ, các nhà cung cấp Trung Quốc có kế hoạch xây dựng một chuỗi cung ứng sâu rộng ở nước này và một số công ty thậm chí đã bắt đầu chuyển đến miền Trung Việt Nam do miền Bắc Việt Nam, gần biên giới Trung Quốc khá đông đúc. Tuy nhiên, việc mở rộng chuỗi cung ứng tại Đông Nam Á có thể tạo ra những tác động ngoài ý muốn.

Kristy Tsun-Tzu Hsu, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu ASEAN tại Viện nghiên cứu kinh tế Chung-Hua ở Đài Bắc nhận định: “Sau khi đại dịch Covid-19 kết thúc, các nhà cung cấp Trung Quốc đã tích cực thiết lập chỗ đứng ở những nơi như Đông Nam Á và Mexico để sản xuất và xuất khẩu”.

Trong khi đó, Chủ tịch TPCA Maurice Lee, người đồng thời là cố vấn cấp cao tại Unimicron, nhận định sự cạnh tranh khốc liệt sẽ xảy đến khi tổng công suất sản xuất tăng lên do bất ổn địa chính trị nhưng tổng nhu cầu thì không thay đổi đáng kể. “Khi đó, điều đầu tiên các công ty phải làm là giành giật từng đơn hàng bằng cách giảm giá”.