Trong xu thế hội nhập quốc tế càng ngày càng sâu rộng, lưu lượng công dân Việt Nam xuất cảnh ra nước ngoài học tập, công tác, lao động, du lịch… ngày càng tăng cao (năm 2016 là 7,7 triệu lượt, năm 2017 đã tăng lên 9,2 triệu lượt công dân xuất cảnh). Để đáp ứng nhu cầu xuất cảnh từ trong nước ra nước ngoài và từ nước ngoài về nước, công tác quản lý xuất nhập cảnh đã được cải tiến, đơn giản hóa.

Dự thảo Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam

Mặt khác, Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Sản xuất và phát hành hộ chiếu điện tử Việt Nam”, tuy nhiên hiện chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào điều chỉnh về hộ chiếu điện tử. Việc xây dựng Luật là hết sức cần thiết để tạo cơ sơ pháp lý trong việc cấp, quản lý và sử dụng hộ chiếu điện tử. Do đó, Bộ Công an đang soạn thảo dự thảo Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam.

Dự thảo Luật đề xuất điểm mới như sau: Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam kết nối với các cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, căn cước công dân, tội phạm, quốc tịch và các cơ sở dữ liệu khác để chia sẻ, khai thác và xử lý thông tin liên quan đến xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam.

Giấy tờ xuất nhập cảnh

Dự thảo cũng nêu rõ, giấy tờ xuất nhập cảnh gồm: a- Hộ chiếu ngoại giao; b- Hộ chiếu công vụ; c- Hộ chiếu phổ thông; d- Hộ chiếu tạm thời; đ- Giấy thông hành.

Hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ có thời hạn không quá 05 năm và được gia hạn một lần không quá 03 năm. Hộ chiếu phổ thông có thời hạn không quá 10 năm và không được gia hạn. Hộ chiếu tạm thời có thời hạn không quá 01 năm và không được gia hạn. Giấy thông hành có thời hạn phù hợp với thời hạn quy định của Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên nhưng không quá 01 năm và không được gia hạn.

Bên cạnh đó, hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ, hộ chiếu phổ thông được gắn chíp điện tử để lưu trữ thông tin về sinh trắc học, nhân thân của người được cấp và chữ ký số của cơ quan cấp.

Loại giấy xuất nhập cảnh mới

Dự thảo quy định về loại giấy xuất nhập cảnh mới như sau: hộ chiếu tạm thời thay cho Giấy thông hành. Hộ chiếu tạm thời có thời hạn 1 năm, có giá trị sử dụng như hộ chiếu phổ thông, cấp cho công dân Việt Nam trong các trường hợp sau: a- Ra nước ngoài có thời hạn mà hộ chiếu bị mất, hết giá trị sử dụng, có nguyện vọng về nước ngay; b- Không được nước ngoài cho cư trú, tự nguyện xin về nước mà không có hộ chiếu còn giá trị; c- Không được nước ngoài cho cư trú, có quyết định trục xuất bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền nước sở tại; d- Phải về nước theo điều ước quốc tế giữa Việt Nam với nước sở tại về việc nhận trở lại công dân; đ- Vì lý do quốc phòng, an ninh theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Công an.

Việc bổ sung cấp hộ chiếu tạm thời là sự khẳng định việc bảo hộ của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đối với công dân trong những trường hợp đặc biệt nêu trên vì điều kiện khách quan nên không thể đáp ứng các quy định về việc cấp hộ chiếu dài hạn.

Về thẩm quyền, việc cấp hộ chiếu tạm thời chủ yếu giao cho cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài cấp trên cơ sở trao đổi với cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an.

Ngoài ra, các trường hợp được cấp giấy thông hành gồm: a- Công dân Việt Nam có nhu cầu xuất cảnh sang các nước có chung đường biên giới với Việt Nam theo Thỏa thuận song phương; b- Công dân Việt Nam có nhu cầu xuất cảnh sang các nước theo Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.