Nguồn nước gặp khó

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có văn bản gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) về công tác chuẩn bị lấy nước gieo cấy vụ Đông Xuân năm 2023- 2024 khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ.

Theo EVN, hiện nguồn nước đang gặp nhiều khó khăn, đến nay, mặc dù đã sắp kết thúc giai đoạn lũ chính vụ, trên lưu vực sông Hồng vẫn chưa có trận lũ nào đáng kể xuất hiện. Lượng nước về các hồ tháng 7 thiếu hụt so trung bình nhiều năm (TBNN) từ 42 đến 70%, những ngày đầu tháng 8, lượng nước về các hồ đã được cải thiện tăng lên đạt mức xấp xỉ TBNN.

Theo nhận định của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, thời gian còn lại của mùa lũ và những tháng cuối năm 2023, lượng nước về các hồ chứa trên lưu vực sông Hồng thiếu hụt so TBNN từ 30-50%. Hiện tượng El Nino tiếp tục xảy ra trên phạm vi cả nước và diễn biến ở mức độ khốc liệt hơn đối với khu vực Tây Nguyên và Nam bộ trong những tháng cuối năm 2023 đầu năm 2024. Việc tích đủ nước các hồ chứa, đảm bảo cung cấp nước hạ du và cung cấp điện những tháng cuối năm 2023, đầu năm 2024 của EVN sẽ còn gặp rất nhiều khó khăn.

Ngoài ra, nhà máy thủy điện Hòa Bình đã vận hành được trên 30 năm, một số thiết bị chính của tổ máy đã đến kỳ phải sửa chữa, thay thế. Tháng 5 năm 2023, EVN đã hoàn thành việc thay thế bánh xe công tác tổ máy số 5, dự kiến từ tháng 12/2023 đến hết tháng 4/2024 sẽ tiếp tục tiến hành thay thế bánh xe công tác tổ máy số 4. Như vậy, trong các đợt xả nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Đông Xuân 2023-2024 nhà máy thủy điện Hòa Bình chỉ còn 07 tổ máy vận hành.

Trong những năm gần đây, để khắc phục tình trạng khó khăn về nguồn nước và tình trạng xói sâu lòng sông dẫn đến làm hạ thấp mực nước sông, một số địa phương đã đầu tư cải tạo, nâng cấp, xây dựng mới các công trình thủy lợi, trạm bơm để chủ động lấy nước. Vụ Đông Xuân năm 2023 chỉ thực hiện 02 đợt xả - lấy nước; khi kết thúc 2 đợt, ngoại trừ Thành phố Hà Nội, các diện tích gieo cấy phụ thuộc vào từ dòng chảy sông Hồng ở các địa phương khác đã được cấp đủ nước.

EVN khuyến cáo các địa phương cần sử dụng nguồn nước gieo cấy tiết kiệm, hiệu quả

Cần làm tốt công tác chuẩn bị và sử dụng nước tiết kiệm

Theo tính toán, để đảm bảo cung cấp điện và tích đủ nước hồ chứa, những tháng cuối năm 2023, EVN sẽ tiếp tục phải huy động cao các nguồn điện có giá thành cao; Với kịch bản thuận lợi nhất, các hồ chứa đều tích và giữ được ở mức nước dâng bình thường vào ngày 31/12/2023, những tháng cao điểm nắng nóng (tháng 5 đến tháng 7/2024), hệ thống điện miền Bắc vẫn có khả năng gặp khó.

Để sớm có những giải pháp khắc phục những khó khăn nêu trên, đảm bảo nguồn nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Đông Xuân 2023-2024 khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ và đảm bảo điện mùa khô năm 2024, EVN đề nghị Bộ NN&PTNT sớm chỉ đạo các địa phương sớm có kế hoạch gieo cấy, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, mùa vụ cho phù hợp với tình hình nguồn nước, chủ động thực hiện các giải pháp lấy nước đảm bảo gieo cấy. Ưu tiên, đầu tư khẩn cấp các trạm bơm dã chiến để chủ động lấy nước nhằm hoàn thành kế hoạch lấy nước cho gieo cấy ngay sau khi kết thúc thời gian xả nước Đợt 2; Sớm tổ chức họp với những bên liên quan và các địa phương để bàn các giải pháp nâng cao hiệu quả lấy nước đảm bảo đủ nước cho gieo cấy, đồng thời tiết kiệm nguồn nước xả từ các hồ chứa thủy điện.

Về dài hạn, Bộ NN&PTNT chỉ đạo các địa phương tổ chức rà soát, ưu tiên bố trí nguồn vốn để tiếp tục đầu tư, xây dựng thay thế các công trình lấy nước chủ động không phụ thuộc vào dòng chảy bổ sung từ các hồ chứa thủy điện. Đặc biệt là việc cải tạo các công trình khắc phục tình trạng hạ thấp mực nước theo phê duyệt của Thủ tướng Chỉnh phủ tại Quyết định số 847/QĐ-TTg ngày 14/7/2023 về việc phê duyệt quy hoạch phòng, chống thiên tai và Thủy lợi thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.