Thưa ông UAE hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam tại khu vực Trung Đông - Bắc Phi, xin ông điểm qua đôi nét về những thành tích trong hợp tác chung của hai bên thời gian qua?

Trong những năm gần đây, quan hệ hợp tác kinh tế và thương mại giữa Việt Nam và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống Nhất (UAE) ngày càng hiều nhóm mặt hàng xuất khẩu mà Việt Nam có thế mạnh như nông sản; hàng thủy sản; thực phẩm chế biến; dệt may; da giày; sản phẩm điện tử; máy móc, thiết bị… tiếp tục có xu hướng tăng trưởng cả về khối lượng và giá trị xuất khẩu.

Nếu như năm 2006, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang UAE chỉ đạt 140 triệu USD thì đến năm 2022 kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang UAE đã đạt 3,85 tỷ USD. Trong đó Việt Nam đã đạt mức thặng dư thương mại 3,27 tỷ USD. Riêng trong 3 tháng đầu năm 2023, tổng kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và UAE ước đạt trên 1,12 tỷ USD, tăng mạnh 22,14% so với cùng kỳ năm 2022.

Vừa qua, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên và Tiến sĩ Thani bin Ahmed Al Zeyoudi - Quốc vụ khanh phụ trách Thương mại quốc tế, Bộ Ngoại thương UAE đã ký Tuyên bố cấp Bộ trưởng về việc khởi động đàm phán Hiệp định FTA Việt Nam – UAE (CEPA) ngay sau khi Việt Nam hoàn tất thủ tục trong nước. Theo ông, Hiệp định này có ý nghĩa ra sao trong thúc đẩy quan hệ thương mại – đầu tư giữa Việt Nam – UAE?

Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện (CEPA) khi được ký kết sẽ có ý nghĩa to lớn, là một cột mốc quan trọng trong quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và UAE, mở ra một giai đoạn mới về hợp tác chiến lược chung trong nhiều lĩnh vực giữa Việt Nam và UAE. Hiệp định sẽ là căn cứ pháp lý, tạo ra một nền tảng mới nhằm thúc đẩy hơn nữa hợp tác chung về thương mại, đầu tư và năng lượng giữa hai nước, bằng cách giảm hoặc xóa bỏ thuế quan đối với nhiều loại hàng hóa và dịch vụ. Điều này sẽ tạo ra cơ hội tăng cường khả năng tiếp cận thị trường, thúc đẩy dòng vốn FDI và tạo ra các cơ hội mới trên một số lĩnh vực quan trọng cho cộng đồng doanh nghiệp của cả hai nước.

Dự báo, hợp tác chung trong các lĩnh vực thương mại, đầu tư, kinh tế, công nghiệp, năng lượng, logistics, nông nghiệp và cơ sở hạ tầng sẽ được thúc đẩy khi tiến trình CEPA mở ra.

UAE dù là một thị trường tiềm năng, nhưng ít nhiều vẫn còn là thị trường mới của doanh nghiệp Việt Nam. Vậy ông có chia sẻ gì về những thách thức mà doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt ở thị trường này? Đồng thời có những lời khuyên thế nào cho doanh nghiệp Việt Nam để chinh phục tốt hơn thị trường UAE, tạo đà cho việc tận dụng ưu đãi khi CEPA được ký kết trong tương lai?

Hiện lĩnh vực nông nghiệp của UAE chỉ chiếm 0,9% (chủ yếu là chăn nuôi và trồng chà là), lĩnh vực công nghiệp chiếm 49,8% (chủ yếu là khai thác và chế biến dầu thô) trong cơ cấu kinh tế của UAE. Vì vậy UAE hầu như phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu các sản phẩm nông sản; thủy sản; thực phẩm chế biến; dệt may; da giày; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; điện thoại; sản phẩm điện tử;… để đáp ứng nhu cầu trong nước. Do đó, UAE được coi là một thị trường mở và hầu như không có rào cản thương mại.

Tuy nhiên, UAE lại là thị trường có tính cạnh tranh rất khốc liệt, đây cũng là thách thức lớn nhất đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Ngoài ra, còn một thách thức khác nữa đối với các doanh nghiệp Việt Nam đó là phải cạnh tranh trực tiếp với các doanh nghiệp từ một số quốc gia mà họ đã ký CEPA với UAE như Ấn Độ, Indonesia, Israel và Thổ Nhĩ Kỳ… do doanh nghiệp của các nước này đã được hưởng ưu đãi khi xuất hàng vào UAE, tạo ra lợi thế cạnh tranh đối với các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam.

Để có thể thúc đẩy hơn nữa xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam vào UAE, các doanh nghiệp Việt Nam cần phải áp dụng khoa học, công nghệ tiên tiến trong sản xuất, thay đổi phương thức quản lý, giảm thiểu các chi phí trung gian, nhằm giảm giá thành sản phẩm, tăng tính cạnh tranh của các sản phẩm Việt Nam.

Ngoài ra, do UAE là quốc gia Hồi giáo, do đó, các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần phải tìm hiểu về văn hóa và nhu cầu tiêu dùng của người Hồi giáo, xây dựng hệ thống chứng nhận tiêu chuẩn Halal cho các sản phẩm thực phẩm, đồ uống, mỹ phẩm, thời trang Hồi giáo… khi xuất khẩu vào UAE.

Khi CEPA được ký kết, mối quan hệ thương mại và đầu tư giữa hai nước được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn nữa. UAE được coi là trung tâm tài chính, thương mại của Trung Đông, là cửa ngõ quan trọng để đưa hàng hóa Việt Nam vào Trung Đông, Châu Phi và Châu Âu. Ngoài ra, UAE có vị trí địa lý chiến lược, có hệ thống logistics hiện đại sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa của Việt Nam tiếp cận và mở rộng ra thị trường toàn cầu.

Được biết, về hợp tác năng lượng, UAE là một trọng những đối tác quan trọng nhất của Việt Nam tại khu vực Trung Đông. Việc thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực này sẽ được triển khai thông qua những giải pháp gì từ hai phía? Bên cạnh đó, CEPA được kỳ vọng sẽ góp phần thúc đẩy hợp tác năng lượng giữa hai bên như thế nào khi được ký kết?

Trong lĩnh vực hợp tác về năng lượng, Việt Nam luôn coi UAE là một trong những đối tác quan trọng nhất tại khu vực Trung Đông.

UAE có trữ lượng dầu, khí lớn, có ngành công nghiệp khai thác và chế biến dầu, khí phát triển và có vị trí, vai trò quan trọng trong ngành năng lượng của thế giới.

Để thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và UAE trong lĩnh vực này, tháng 9/2019, Việt Nam và UAE đã ký Bản Ghi nhớ về hợp tác năng lượng và công nghiệp nhằm tạo khuôn khổ pháp lý cho các hoạt động hợp tác năng lượng, công nghiệp song phương.

Bên cạnh đó, trong buổi làm việc với Bộ trưởng Năng lượng và Cơ sở hạ tầng UAE vào ngày 5/4/2023, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã đề xuất với Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Cơ sở hạ tầng UAE một số lĩnh vực hợp tác cụ thể giữa hai bên.

Đơn cử như ký mới Bản ghi nhớ về lĩnh vực năng lượng giữa hai nước; tạo điều kiện để các đối tác UAE sớm làm việc với Việt Nam để hợp tác trong lĩnh vực dầu khí; xem xét khả năng đầu tư xây dựng trung tâm trung chuyển, dự trữ dầu thô, sản phẩm hóa dầu tại Việt Nam để cung cấp cho khu vực châu Á; tạo điều kiện để các công ty dầu khí UAE và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) hợp tác trong đầu tư vào lĩnh vực thăm dò khai thác dầu khí tại Việt Nam, cũng như trao đổi về chuyên môn kỹ thuật, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; nghiên cứu cơ hội đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng truyền tải điện tại Việt Nam và hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực của Việt Nam trong lĩnh vực này.

Việc CEPA được ký kết sẽ là cơ sở pháp lý để hai nước tăng cường hợp tác hơn nữa trong lĩnh vực năng lượng như tăng thu hút đầu tư và hợp tác vào lĩnh vực thăm dò khai thác dầu khí; hợp tác, tăng trao đổi về chuyên môn kỹ thuật, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; tăng kim ngạch xuất nhập khẩu các sản phẩm dầu thô, xăng, dầu, khí đốt hóa lỏng; đảm bảo an ninh năng lượng…. Bên cạnh đó, hai nước sẽ tăng cường hợp tác, đầu tư trong các lĩnh vực như truyền tải điện, phát điện, an ninh lương thực, y tế, hạ tầng, xây dựng, quản lý cảng biển.

Xin cảm ơn ông.