Mối nguy từ thuốc lá mới

Những lời quảng cáo “có cánh” về thuốc lá điện tử hiện đang được quảng cáo và bán tràn lan trên mạng.

Thuốc lá điện tử gây ra các hậu quả trước mắt và lâu dài về sức khỏe, kinh tế, xã hội

Tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ đang gia tăng nhanh chóng. Năm 2019, kết quả Điều tra sức khỏe học sinh toàn cầu của WHO thực hiện tại 21 tỉnh, thành phố cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử tăng lên 2,6%, con số này năm 2015 là 0,2%. Đáng chú ý, thuốc lá điện tử đang xâm nhập vào các trường học, ảnh hưởng xấu tới hành vi, lối sống, sức khỏe của học sinh, sinh viên, đồng thời gây ra các hậu quả trước mắt và lâu dài về sức khỏe, kinh tế, xã hội.

Cùng với thuốc lá mới, các loại tinh dầu được mua – bán dễ dàng nhưng hầu hết là hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Nhiều vụ kiểm tra, bắt giữ liên quan đến thuốc lá điện tử nói riêng và thuốc lá mới nói chung cũng đã được lực lượng chức năng trên địa bàn Hà Nội triển khai. Mới đây, ngày 27/12/2020, hơn 11.000 điếu thuốc lá điện tử, lọ tinh dầu thuốc lá điện tử vừa được cơ quan chức năng Hà Nội tạm giữ. Đáng chú ý, tất cả sản phẩm trên được chủ hàng bán qua kênh Facebook cho nhiều thanh thiếu niên. Trước đó, ngày 17/12/2020, lực lượng chức năng trên địa bàn Hà Nội đã tiến hành kiểm tra cơ sở kinh doanh do ông Vũ Văn Đô làm chủ. Tại thời điểm kiểm tra, lực lượng chức năng đã phát hiện quả tang tại cơ sở đang có 4.670 điếu thuốc lá điện tử các loại; 10.125 quả bóng cao su (dùng để đựng khí N2O); 19 bình có khí N2O và 24 vỏ bình không có khí N2O. Toàn bộ số hàng hóa trên cơ sở không xuất trình được hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc. Bước đầu đại diện cơ sở khai nhận, toàn bộ hoạt động kinh doanh được giao dịch mua bán trên môi trường Internet thông qua các mạng xã hội, chủ yếu được bán cho giới trẻ với giá trung bình 1 quả bóng cười là từ 50.000 đồng đến 100.000 đồng. Thuốc lá điện tử là 150.000 đồng/điếu.

Siết chặt kiểm tra

Trước thực trạng trên, UBND thành phố Hà Nội cũng đã yêu cầu các cơ quan chức năng đẩy mạnh triển khai văn bản của Bộ Y tế về việc tăng cường kiểm tra, ngăn ngừa sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới. Theo đó, Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành phố cùng phối hợp thực hiện các hoạt động. Cụ thể: Chỉ đạo Sở Y tế phối hợp với các sở, ban, ngành, đoàn thể và cơ quan thông tin đại chúng tại địa phương, bên cạnh việc tiếp tục tuyên truyền về tác hại của việc sử dụng thuốc lá điếu truyền thống, cần kịp thời phổ biến thông tin về tác hại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha tới cán bộ, công chức, người lao động, học sinh, sinh viên và người dân trên địa bàn. Chỉ đạo Sở Giáo dục và đào tạo hướng dẫn các cơ sở giáo dục trên địa bàn tăng cường tuyên truyền, phổ biến tác hại của việc sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha tới sinh viên, học sinh các cấp; tăng cường kiểm tra, giám sát và có biện pháp phát hiện, ngăn chặn kịp thời việc sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh, sinh viên. Chỉ đạo Sở Công Thương, Cục Quản lý thị trường và các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp mua, bán, kinh doanh sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha, vì các sản phẩm này hiện là những sản phẩm là chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành tại Việt Nam.

Phó Chủ tịch UBND Thành phố Chử Xuân Dũng giao Sở Y tế chủ trì, phối hợp các sở, ngành: Giáo dục và Đào tạo, Công Thương, Công an thành phố, Cục Quản lý thị trường Hà Nội và các đơn vị liên quan nghiên cứu nội dung tại văn bản nêu trên, tham mưu đề xuất văn bản chỉ đạo của UBND Thành phố để triển khai thực hiện, báo cáo trước ngày 20/4/2021.

Thuốc lá điện tử còn được gọi với tên khác là thuốc lá thế hệ mới, có nhiều sự khác biệt về đặc tính sản phẩm cũng như cơ chế hoạt động so với thuốc lá truyền thống nhưng cũng có những điểm tương đồng nhất định.

Theo các chuyên gia, hiện nay, Việt Nam đã có Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá và Nghị định số 77/2013/NĐ-CP quy định các biện pháp phòng, chống tác hại của thuốc lá, nhưng các quy định này lại chủ yếu được áp dụng cho thuốc lá điếu truyền thống; Nghị định 98/2020/NĐ-CP ngày 26/8/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng chỉ quy định xử phạt vi phạm hành chính đối với thuốc lá điếu nhập lậu là hàng cấm.

Do đó, với mặt hàng này, các cơ quan chức năng chỉ có thể xử lý như các loại hàng hóa thông thường. Quản lý mặt hàng thuốc lá điện tử nói riêng và thuốc lá mới là một vấn đề cần được nghiên cứu để đưa ra cơ chế quản lý phù hợp trong thời gian tới.