Cửa khẩu quốc tế La Lay, huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị nối 4 tỉnh nam Lào và đông bắc Thái Lan với các cảng biển ở miền Trung. Từ đầu năm 2023, than nhập từ Lào vào Việt Nam tăng đột biến, khiến cửa khẩu quốc tế La Lay thường xuyên lâm vào tình trạng quá tải. Hiện mỗi ngày cửa khẩu có 350-400 lượt phương tiện, chủ yếu là xe đầu kéo chở than làm thủ tục nhập cảnh, tăng gấp 3 lần so với bình quân năm 2022.

Đoàn xe container ùn ứ tại cửa khẩu quốc tế La Lay (ảnh Hoàng Táo).

Theo Chi cục phó Hải quan Cửa khẩu La Lay từ đầu năm đến nay, hơn 31.000 lượt phương tiện xuất nhập cảnh, trọng lượng hàng hóa đạt 450.000 tấn. Đến nay, đợt vị thu ngân sách hơn 119 tỷ đồng, đạt 50% chỉ tiêu năm.

Nguyên nhân ban đầu được cho là lưu lượng xe tăng đột biến, tuy nhiên hạ tầng các công trình nơi đây hiện đang thi công dang dở khiến các xe bị ùn tắc dài, đặc biệt ở khu vực làm thủ tục, phải xếp hàng 2 km dọc quốc lộ 15D.

Được biết, tháng 5/2014, La Lay được nâng cấp lên thành cửa khẩu quốc tế. Ngay sau đó, Tổng cục Hải quan làm chủ đầu tư dự án Nhà kiểm soát liên hợp với số vốn 114 tỷ đồng, được bàn giao, đưa vào sử dụng từ tháng 10/2022, là nơi làm việc của hải quan, biên phòng, kiểm dịch y tế, kiểm dịch thực vật.

Nhà kiểm soát có hai luồng, gồm luồng xuất và nhập khẩu. Mỗi luồng có bốn làn, được thiết kế dành riêng cho phương tiện vận tải và xe chở khách hiện đang dang dở

Ngoài nhà kiểm soát liên hợp, chủ đầu tư là Ban Quản lý khu kinh tế Quảng Trị đang cho thi công hạng mục san nền để làm sân bãi kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, đường trục giao thông kết nối cửa khẩu và quốc lộ 15D.

Ngoài ra, theo các lái xe ở đây, hiện có nhiều xe đầu kéo chở than từ Lào về Việt Nam và quá tải theo quy định của nước ta nên phải đợi để hạ tải mới được thông quan, tuy nhiên do khu vực đậu đỗ, bến bãi không có nên xe nằm đợi dài ngày, ùn ứ một vùng.

Để khắc phục các bất cập về hạ tầng, hải quan và biên phòng huy động 100% quân số

Theo ghi nhận, để khắc phục các bất cập về hạ tầng, hải quan và biên phòng huy động 100% quân số, làm việc từ 7h đến 19h30 hàng ngày, kể cả thứ bảy, chủ nhật. Nhà chức trách tận dụng các bãi đất trống để bố trí phương tiện đậu đỗ, chờ hạ tải.

Ông Trương Khắc Nghi, Phó giám đốc Ban Quản lý khu kinh tế Quảng Trị cho biết, cửa khẩu quốc tế La Lay được phê duyệt quy hoạch rộng 49 ha, tổng vốn đầu tư 2.500 tỷ đồng. Do ngân sách hạn hẹp, tỉnh Quảng Trị sau đó phê duyệt quy hoạch khu trung tâm cửa khẩu rộng 20 ha, nguồn vốn đầu tư 480 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương.

Từ năm 2016 đến nay, cửa khẩu La Lay được Trung ương bố trí 215 tỷ đồng, riêng năm 2023 được bố trí 15 tỷ đồng. "Do nguồn vốn chưa đủ cân đối nên các dự án hạ tầng tại đây làm cầm chừng. Ban không thể yêu cầu nhà thầu thi công rồi gây ra nợ công", ông Nghi giải thích.

Dự kiến tháng 7/2023 sẽ hoàn thành đường kết nối quốc lộ 15D với nhà kiểm soát liên hợp

Ông Nghi cho biết thêm, dự kiến tháng 7/2023 sẽ hoàn thành đường kết nối quốc lộ 15D với nhà kiểm soát liên hợp và hạng mục san nền để giải tỏa các bất cập về hạ tầng hiện nay.

Do chưa có sân bãi, các phương tiện tự tìm kiếm, tận dụng các chỗ trống để san hạ tải. Một xe múc đậu trên đống đất nhấp nhô đang múc than, hạ tải cho một phương tiện để được phép thông quan.

Cùng với khu vực cửa khẩu, quốc lộ 15D nối cửa khẩu với đường Hồ Chí Minh nhánh tây dài 12 km hiện đã xuống cấp, có nhiều góc cua cùi chỏ, sụt lún do thiên tai năm 2022 chưa khắc phục triệt để, khiến việc lưu thông khó khăn, nguy hiểm.