Hàng tồn tại cảng tăng cao

Do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, đặc biệt tính từ đợt dịch bùng phát lần thứ 4 đến nay, TP. Hồ Chí Mịnh đã trải qua 64 ngày giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15 và Chỉ thị 16, để phòng, chống dịch Covid-19. Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn và cơ quan Hải quan đã chủ động triển khai ngay các phương án điều hành sản xuất linh hoạt, hiệu quả và phối hợp rất chặt chẽ với các lực lượng phòng, chống dịch của địa phương để triển khai nhịp nhàng các phương án phòng, chống dịch, nhất là kế hoạch tiêm vắc xin trên diện rộng cho người lao động, công nhân, công chức hải quan, hãng tàu làm việc thường xuyên tại cảng. Nhờ vậy, đến nay, hoạt động sản xuất kinh doanh tại 2 cảng biển vẫn đảm bảo thông suốt, an toàn.

Dự kiến trong 2 tuần tới, sản lượng nhập tồn bãi chiếm 100% dung lượng thiết kế hàng nhập khẩu tại cảng Cát Lái

Tuy nhiên, theo Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn, sau 3 tuần thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ trên toàn địa bàn TP. Hồ Chí Minh, sản lượng container xuất nhập tàu, sản lượng conatiner giao nhận bãi, số lượt xe ra, vào cảng giao nhận container liên tục giảm so với cùng kỳ khi chưa giãn cách, kéo theo dung lượng tồn bãi cảng Cát Lái tăng cao.

Đặc biết, sản lượng container tồn bãi tại cảng luôn chạm mức hết công suất, trong đó hàng hóa xuất nhập khẩu chạm ngưỡng 100% công suất, cùng với đó nhân sự làm việc giảm một nửa, khiến cảng có nguy cơ gián đoạn hoạt động.

Theo Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn, tổng sản lượng container tồn đọng tại cảng Cát Lái đến thời điểm này là 106.717 teu, chiếm 86% dung lượng bãi. Trong đó lo ngại nhất là hàng nhập khẩu tồn lâu ngày sẽ ảnh hưởng đến sản xuất.

Cụ thể, hàng nhập khẩu tồn 50.872 teu (1 teu = 1 container 20’, bình quân trọng lượng khoảng 15 tấn) chiếm 95% dung lượng thiết kế. Đặc biệt có 6.544 teu hàng tồn trên 90 ngày, cảng đã xin cơ chế chuyển đi lưu trữ ở các cơ sở khác nhưng chưa được Hải quan đồng ý. Trong khí đó, hàng xuất khẩu tồn đọng 30.000 teu, chiếm 76% dung lượng thiết kế. Còn lại là rỗng.

Dự kiến 2 tuần tới, tổng tồn bãi tăng khoảng 5% lên mức 115.000 teu, chiếm khoảng 91% dung lượng thiết kế. Trong đó, sản lượng nhập tồn bãi sẽ tăng khoảng 5% lên mức 53.500 teu (chiếm 100% dung lượng thiết kế hàng nhập khẩu). Hàng xuất sẽ vẫn duy trì tồn như hiện nay, chiếm 76% dung lượng thiết kế.

Theo ông Nguyễn Phương Nam - Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn, với đặc thù hoạt động của cảng Cát Lái phải thường xuyên hoạt động gần tối đa công suất, nên nếu hàng hóa chậm luân chuyển, tồn bãi tăng cao thì nguy cơ cảng Cát Lái phải tạm thời ngưng tiếp nhận tàu, chờ giải phóng bán hàng trên bãi, dẫn đến nguy cơ phải gián đoạn hoạt động là hoàn toàn có thể xảy ra như đã xảy ra tại các cảng của Mỹ, châu Âu… trong các đợt dịch vừa qua.

Đề xuất, kiến nghị nhiều giải pháp hỗ trợ, giải quyết hàng tồn đọng

Theo Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh, do ảnh hưởng của đợt dịch Covid-19 bùng phát lần thứ 4 đang lây lan nhanh, nhiều DN phải thu hẹp sản xuất, không hoạt động sản xuất được hoặc tạm ngừng hoạt động do không đảm bảo được phương án sản xuất “3 tại chỗ”, “2 địa điểm 1 cung đường”, theo quy định của UBND một số tỉnh, thành phố phía Nam như: TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Long An… dẫn đến tình trạng hàng hóa tồn đọng ngày càng tăng tại một số cảng biển.

Mặt khác, việc lưu thông hàng hóa tại cảng Cát Lái giảm mạnh, khiến lượng hàng tồn tại cảng này tăng cao. Trước tình hình đó, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã có văn bản báo cáo Tổng cục Hải quan và đề xuất hàng hóa có cảng đích là Cát Lái đề nghị được vận chuyển về các địa điểm thông quan trung gian trước khi làm thủ tục thông quan, được thực hiện bằng hình thức vận chuyển độc lập hoặc bằng biên bản bàn giao giấy giữa các Cục.

Tuy nhiên việc triển khai thực hiện có một số vướng mắc khách quan như, theo quy định của Bộ Tài Chính, các địa điểm thông quan trung gian không thể hiện trên vận đơn nên không có cơ sở để vận chuyển hàng hóa chưa làm thủ tục hải quan từ cảng Cát Lái về các địa điểm trung gian theo đề nghị của DN.

Bên cạnh đó, DN kiến nghị sử dụng biên bản bàn giao giấy để chuyển hàng hóa về các địa điểm trung gian sẽ làm tăng khối lượng công việc cho cơ quan hải quan phải niêm phong hải quan, tăng thủ tục hồ sơ giấy, gây khó khăn cho công tác kiểm soát chống buôn lậu, không đảm bảo công tác giám sát và phát sinh nhiều vướng mắc về quy trình sẽ đi ngược với mục tiêu đơn giản hóa thủ tục theo Nghị quyết của Chính phủ…

Nhằm tháo gỡ khó khăn cho cảng Cát Lái trong giai đoạn hiện nay, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh chủ động kiến nghị Tổng cục Hải quan triển khai thực hiện một số giải pháp. Cụ thể, đề xuất Tổng cục Hải quan kiến nghị cơ quan có thẩm quyền cho phép Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn được vận chuyển hàng tồn đọng quá 90 ngày từ cảng Cát Lái về cảng Tân Cảng Hiệp Phước để lưu giữ và chờ làm thủ tục nhằm giảm tải cho cảng Cát Lái.

Đồng thời, kiến nghị cho phép Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn thuê các cảng thuộc địa bàn của TP. Hồ Chí Minh (cảng SP-ITC, cảng Vict, cảng Lotus, cảng Tân Thuận...) để lưu giữ hàng hóa nhằm giảm tải cho cảng Cát Lái trong thời gian dịch bệnh Covid phức tạp tại khu vực phía Nam.

Ngoài ra, cho phép Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn được lưu giữ tạm thời hàng hóa nhập khẩu tại cảng dỡ hàng là cảng Cái Mép để chờ làm thủ tục vận chuyển độc lập về cảng đích là cảng Cát Lái mà không xử phạt vi phạm hành chính quá thời hạn làm thủ tục hải quan khi DN đăng ký tờ khai.

Đáng chú ý, nhằm hỗ trợ, tạo thuận lợi nhất cho DN, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã triển khai quán triệt ngay đến tập thể lãnh đạo, cán bộ công chức thực hiện thủ tục hải quan 24/7 tại cảng Cát Lái, bảo đảm hàng hoá được làm thủ tục thông quan cả ngày lẫn đêm. Trước mắt, Hải quan TP. Hồ Chí Minh chủ trì thống nhất với các cơ quan chuyên ngành cho phép DN nộp bản chứng thư scan bằng đường điện tử trong thời gian áp dụng Chỉ thị 16 và bổ sung bản gốc sau để hạn chế người đến cảng làm thủ tục.