Sáng ngày 18/10, Kiểm toán Nhà nước tổ chức Diễn đàn “Thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - Những nút thắt và vai trò của Kiểm toán nhà nước”. Trong khuôn khổ Diễn đàn đã diễn ra Hội thảo chuyên đề “Đầu tư công: Những nút thắt và giải pháp từ góc nhìn của Kiểm toán nhà nước”.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Doãn Anh Thơ cho biết, đầu tư công có vai trò hết sức quan trọng trong việc giúp nền kinh tế đạt được các chỉ tiêu kinh tế - xã hội đề ra trong từng thời kỳ kế hoạch. Hướng tới mục tiêu phát triển nhanh và bền vững, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nguồn vốn đầu tư công trong thời gian qua đã được tập trung đầu tư cho các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, công trình thiết yếu của nền kinh tế, các công trình giao thông then chốt và đã mang lại nhiều kết quả, tạo tác động tích cực, lan tỏa góp phần giải quyết những yêu cầu bức thiết trong đời sống kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống nhân dân, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, mang lại kết quả tích cực cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn. Qua đó, đầu tư công đã và đang tiếp tục đóng vai trò là nguồn vốn mồi, dẫn dắt các thành phần kinh tế khác tham gia đầu tư; việc triển khai thực hiện các dự án, đặc biệt là các dự án phát triển hạ tầng, có tác động lan tỏa tích cực đến sự phát triển của các ngành, các doanh nghiệp.

Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Doãn Anh Thơ phát biểu khai mạc hội thảo

Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năm 2022, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt 69,07% (đạt 79,64% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao). Trong đó, tỷ lệ giải ngân vốn trong nước đạt 70,96% kế hoạch giao; tỷ lệ giải ngân vốn nước ngoài đạt 34,47% kế hoạch giao.

Trong 9 tháng năm 2023, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt 50,68% (đạt 51,38% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao). Trong đó, tỷ lệ giải ngân vốn trong nước đạt 52,33% kế hoạch giao; tỷ lệ giải ngân vốn nước ngoài đạt 28,37% kế hoạch giao.

Mặc dù giải ngân vốn đầu tư công có những tín hiệu tích cực nhưng kết quả đạt được vẫn chưa như kỳ vọng do còn nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện các chương trình, dự án.

Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Doãn Anh Thơ nhìn nhận, thời gian gần đây, đặc biệt là sau đại dịch Covid-19, hiệu quả đầu tư công tại Việt Nam còn có những hạn chế, như: đầu tư công một số ngành, lĩnh vực, địa phương còn dàn trải; hoàn thành các dự án đầu tư chưa kịp thời so với mục tiêu đề ra; tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp, đâu đó còn có trường hợp thất thoát, lãng phí trong đầu tư công,...

“Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, với bối cảnh khó khăn của nền kinh tế ảnh hưởng tiêu cực tới các yếu tố cấu thành tăng trưởng GDP như tiêu dùng, đầu tư tư nhân, xuất khẩu ròng, đầu tư công đang được xác định là một trong những trụ cột, động lực thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế thì những hạn chế trên cần phải sớm khắc phục, đặc biệt là tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công, chậm hoàn thành công trình đưa vào khai thác sử dụng đã kéo dài nhiều năm qua” - Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Doãn Anh Thơ nhận định.

Hội thảo có khoảng 200 đại biểu là lãnh đạo các Bộ, ngành, cơ quan trung ương và địa phương; các chuyên gia, các nhà khoa học; đại diện đại sứ quán một số nước, Ngân hàng Thế giới, các tổ chức nghề nghiệp, các công ty kiểm toán quốc tế

Lãnh đạo Kiểm toán nhà nước cho biết, qua thực tiễn kiểm toán cho thấy, những hạn chế trong đầu tư công, nhất là việc giải ngân vốn đầu tư công chậm, không đạt kế hoạch bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân: Thể chế pháp luật chưa đồng bộ giữa Luật đầu tư công với Luật Ngân sách nhà nước cũng như các pháp luật chuyên ngành, pháp luật hiện hành chưa bao phủ hết hoạt động đầu tư; quy trình, trình tự, thủ tục còn chồng chéo, phức tạp.

Công tác quy hoạch, đấu giá đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất còn nhiều vướng mắc, bất cập. Các cấp, các ngành chưa thực sự tích cực; vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chưa được đề cao, đâu đó vẫn còn tâm lý né tránh. Năng lực một số chủ đầu tư, nhà thầu không đáp ứng được yêu cầu.

Công tác phối hợp giữa các cấp chính quyền, giữa các địa phương, giữa các bộ, ngành còn chưa chặt chẽ; công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát chưa được tăng cường, thiếu hiệu quả,...

“Để có bức tranh tổng thể, toàn diện hơn, Kiểm toán nhà nước mong muốn được lắng nghe trực tiếp, cụ thể ý kiến chia sẻ của các quý vị đại biểu về những “nút thắt” trong đầu tư công và giải pháp trọng tâm, căn cơ nhất để nhanh chóng khơi thông dòng vốn, phát huy hiệu quả nguồn vốn đầu tư, tạo đà tăng tưởng, thúc đẩy và phục hồi kinh tế” - Phó tổng Kiểm toán nhà nước đề nghị.

Tại hội thảo, các đại diện các bộ, ban ngành, các chuyên gia, nhà khoa học đã phân tích, làm rõ những nút thắt trong đầu tư công, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm tháo gỡ vướng mắc, bất cập, góp phần nâng cao hiệu quả các dự án đầu tư công, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.