Tháng 7/2024, Kiểm toán nhà nước Việt Nam sẽ tròn 30 năm thành lập. 30 năm qua, Kiểm toán nhà nước luôn vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Sự nỗ lực phấn đấu không ngừng của tập thể lãnh đạo, công chức và người lao động Kiểm toán nhà nước đã tạo nên những bước tiến vững chắc, toàn diện với nhiều thành tựu đáng tự hào.

Theo Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn, thành tựu nổi bật đầu tiên của Kiểm toán nhà nước trong suốt 30 năm xây dựng và phát triển là khuôn khổ pháp lý ngày càng được hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và tiệm cận với chuẩn mực quốc tế.

Thành tựu nổi bật thứ hai là tổ chức bộ máy của Kiểm toán nhà nước có những bước phát triển khá toàn diện cả về số lượng, cơ cấu và chất lượng. Ngày đầu thành lập, Kiểm toán nhà nước chỉ có 5 đơn vị, đến nay đã có 32 đơn vị cấp Vụ và tương đương.

Nói về sự phát triển của Kiểm toán nhà nước, TS. Nguyễn Đức Kiên - Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia đánh giá: “Sự trưởng thành của Kiểm toán nhà nước bắt đầu từ khi thành lập rồi phát triển thành các Kiểm toán nhà nước khu vực, Kiểm toán nhà nước chuyên ngành. Như vậy, sự phát triển hệ thống các Kiểm toán nhà nước chuyên ngành và khu vực phản ánh đúng bản chất hoạt động của từng chuyên ngành kinh tế, giúp Kiểm toán nhà nước thực hiện toàn diện hơn, hiệu quả hơn công tác kiểm tra việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công”.

Tổ chức bộ máy của Kiểm toán nhà nước có những bước phát triển khá toàn diện cả về số lượng, cơ cấu và chất lượng

Thành tựu nổi bật thứ ba của Kiểm toán nhà nước là kết quả kiểm toán. Theo đó, thực hiện Luật Kiểm toán nhà nước và Chiến lược phát triển Kiểm toán nhà nước qua các giai đoạn, trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban cán sự Đảng, Đảng ủy và Tổng Kiểm toán nhà nước, hoạt động kiểm toán đã từng bước được đổi mới về nội dung, phương pháp kiểm toán và có nhiều tiến bộ, ngày càng hiệu lực, hiệu quả; chất lượng không ngừng được nâng cao.

Theo số liệu tổng hợp của Kiểm toán nhà nước, từ khi thành lập đến nay, thông qua hoạt động kiểm toán, Kiểm toán nhà nước đã phát hiện và kiến nghị trên 738.455 tỷ đồng, trong đó tăng thu, giảm chi ngân sách nhà nước chiếm tỷ trọng trên 40% tổng kiến nghị; kiến nghị sửa đổi bổ sung, thay thế, hủy bỏ 2.181 văn bản quy phạm pháp luật, văn bản quản lý có nội dung sai quy định hoặc không phù hợp với quy định của Nhà nước và thực tiễn; kiến nghị cơ quan có thẩm quyền chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với nhiều tập thể, cá nhân có sai phạm theo quy định của pháp luật.

“Kết quả hoạt động kiểm toán của Kiểm toán nhà nước phát huy tác dụng rất quan trọng trong việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công của Nhà nước”, Nguyên Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Hà Ngọc Son khẳng định.

Đánh giá cao các kết quả kiểm toán, PGS, TS. Đặng Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam cũng cho rằng: “Kết quả và kiến nghị của Kiểm toán nhà nước có giá trị pháp lý, buộc các đối tượng kiểm toán phải thực hiện đầy đủ. Việc thực hiện tốt kết luận, kiến nghị kiểm toán làm cho nền tài chính quốc gia cũng như ngân sách nhà nước được lành mạnh, minh bạch và đáp ứng được yêu cầu của Nhà nước, của đất nước”.

Đặc biệt, báo cáo của Kiểm toán nhà nước cho thấy, từ năm 2011 đến nay, Kiểm toán nhà nước đã chuyển 40 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật được phát hiện thông qua hoạt động kiểm toán sang cơ quan Cảnh sát điều tra để điều tra làm rõ và xử lý theo quy định; 02 vụ việc đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an điều tra xử lý; cung cấp 1.950 (đến ngày 15/12/2023) hồ sơ, báo cáo kiểm toán và các tài liệu cho cơ quan có liên quan để phục vụ công tác điều tra, kiểm tra, giám sát.

Với những con số nêu trên, “Kiểm toán nhà nước càng được tin cậy, tín nhiệm như là vũ khí sắc bén để phục vụ công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực”, ông Hà Ngọc Son nhấn mạnh.

Kiểm toán nhà nước đồng hành hiện thực hóa các dự án, chương trình trọng điểm

Theo Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn, dấu mốc thứ tư trong hành trình 30 năm xây dựng và phát triển Kiểm toán nhà nước là hoạt động hợp tác quốc tế của Kiểm toán nhà nước ngày càng sâu rộng. Ngay từ khi thành lập, Kiểm toán nhà nước đã xác định được vai trò, tầm quan trọng của công tác này.

Đến nay, Kiểm toán nhà nước đã mở rộng, thúc đẩy quan hệ hợp tác với hơn 50 cơ quan kiểm toán tối cao (SAI) và các tổ chức quốc tế trên thế giới và khu vực; ký kết 29 thỏa thuận quốc tế với các SAI và các tổ chức quốc tế. Một số thỏa thuận quốc tế đã đi vào các nội dung cụ thể, thực chất, tập trung vào chương trình, dự án mà các bên cùng quan tâm.

Kiểm toán nhà nước là thành viên chính thức của Tổ chức quốc tế các Cơ quan Kiểm toán tối cao - INTOSAI (năm 1996), Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao châu Á - ASOSAI (năm 1997), là thành viên đồng sáng lập của Tổ chức các cơ quan Kiểm toán tối cao Đông Nam Á - ASEANSAI (năm 2011) và là Chủ tịch Ủy ban Kế hoạch Chiến lược của Tổ chức này từ đó đến nay. Kiểm toán nhà nước đã chủ động, tích cực hội nhập sâu và tham gia thực chất hơn vào các hoạt động của các tổ chức INTOSAI, ASEANSAI và đặc biệt trong khuôn khổ ASOSAI.

Trên mỗi cương vị, Kiểm toán nhà nước luôn phát huy tốt vai trò của mình, qua đó nâng cao hình ảnh và khẳng định vị thế của Kiểm toán nhà nước Việt Nam trong khu vực và quốc tế. Ngoài ra, KTNN đã thiết lập và mở rộng mối quan hệ với nhà tài trợ có uy tín, trách nhiệm nhằm thu hút nguồn lực phục vụ mục tiêu chung phát triển Kiểm toán nhà nước.

Ngoài 4 dấu ấn trên, công tác phát triển cơ sở vật chất và công nghệ thông tin, nghiên cứu khoa học, đào tạo bồi dưỡng đều đạt được những kết quả nhất định, góp phần vào thành tựu chung của Kiểm toán nhà nước trong 3 thập kỷ xây dựng và phát triển.

“Đây là thành quả đáng tự hào và là mốc son quan trọng đối với việc phát triển của Kiểm toán nhà nước, đóng góp tích cực vào thành tựu của công cuộc đổi mới, cải cách hành chính, lành mạnh và minh bạch hóa nền tài chính công, khẳng định vị trí, vai trò của Kiểm toán nhà nước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”, Lãnh đạo Kiểm toán nhà nước nhấn mạnh.

Những thành tựu của Kiểm toán nhà nước trong 30 năm qua là hành trang để Kiểm toán nhà nước vững vàng bước vào chặng đường mới, viết tiếp truyền thống đầy tự hào của ngành.

Chiến lược Phát triển Kiểm toán nhà nước đến năm 2030 đặt mục tiêu: Phát triển Kiểm toán nhà nước là công cụ trọng yếu, hữu hiệu của Đảng và Nhà nước trong kiểm tra, kiểm soát việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công; bảo đảm hoạt động công khai, minh bạch, chuyên nghiệp, chính quy và từng bước hiện đại, xứng đáng là cơ quan kiểm toán tài chính, tài sản công có trách nhiệm và uy tín, đáp ứng được yêu cầu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Đồng thời, Chiến lược cũng xác định 3 trụ cột phát triển quan trọng là: Khuôn khổ pháp lý, nguồn nhân lực và công nghệ.