Trong những năm qua với nỗ lực của Chính phủ, các cơ quan liên quan và các doanh nghiệp tiên phong, khái niệm kinh tế tuần hoàn đã đã trở nên gần gũi hơn rất nhiều. Kinh tế tuần hoàn cung cấp một góc nhìn mới về sử dụng các nguồn nguyên vật liệu theo chiều hướng hiệu quả, tiết kiệm hơn, đồng thời không ngừng nhắc nhở chúng ta có thể sử dụng nguồn lực hữu hạn về nước, năng lượng, nguyên vật liệu và cả thực phẩm với vòng đời dài hơn, đạt giá trị cao hơn so với phương thức hiện tại.

Trong bài phát biểu khai mạc Hội thảo “Kinh tế tuần hoàn - Tương lai của tăng trưởng kinh tế bình đẳng và bền vững” diễn ra chiều 14/10, ông Nguyễn Quang Vinh - Tổng Thư ký VCCI, Tổng thư ký - Phó Chủ tịch điều hành Hội đồng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD) chia sẻ: “Nền kinh tế sẽ đạt được vòng tuần hoàn khép kín với sự tham gia tổng thể và toàn diện của các ngành, nghề, lĩnh vực sản xuất thông qua việc chia sẻ thông tin, ứng dụng những mô hình kinh doanh mới, kết hợp các chuỗi cung ứng nhằm đạt được những mục tiêu được tính toán khoa học với sự hỗ trợ từ hệ thống luật và các quy định quản lý từ Chính phủ. Khi đó, chúng ta sẽ không cần phải tiêu thụ thật nhiều tài nguyên để đạt được những con số tăng trưởng kinh tế khả quan, đồng thời sẽ thu được những ảnh hưởng tích cực về môi trường và xã hội nhằm chuyển đổi toàn diện hệ thống sản xuất và tiêu dùng sang một định hướng mới giúp giảm thiểu biến đổi khí hậu, suy thoái tài nguyên thiên nhiên, và cả sự bất bình đẳng đang leo thang”.

Hội thảo chuyên đề về Kinh tế tuần hoàn nằm trong chuỗi hội thảo là đầu vào cho phiên toàn thể của Diễn đàn Doanh nghiệp Phát triển bền vững Việt Nam 2021

Cũng tại hội thảo, ông Mai Thế Toản - Phó Viện trưởng, Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường trong bài trình bày về “Hành lang pháp lý hỗ trợ thực thi mô hình kinh tế tuần hoàn” đã cập nhật những quy định chi tiết tại điều 141, 142, 143 của Luật Bảo vệ môi trường về Lộ trình thực hiện kinh tế tuần hoàn trong nước dành cho các Bộ, UBND các tỉnh và các doanh nghiệp, cũng như những chính sách khuyến khích từ Chính phủ. Ông Toản nhấn mạnh việc Nhà nước khuyến khích phát triển các mô hình liên kết, chia sẻ việc sử dụng tuần hoàn sản phẩm và chất thải, huy động sự tham gia của các nguồn lực trong xã hội.

Ông Nguyễn Quang Vinh - Tổng Thư ký VCCI, Tổng thư ký-Phó Chủ tịch điều hành VBCSD

Đại diện Hội đồng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững thế giới (WBCSD), ông Brendan Edgerton - Giám đốc Chương trình Kinh tế tuần hoàn - đã có bài trình bày về “Kinh tế tuần hoàn: Quan sát & Thực tiễn”. Ông Brendan đã chia sẻ về thực trạng tuần hoàn hiện nay của thế giới, theo đó, nhân loại chỉ mới đưa được 8,6% sản lượng sản xuất vào vòng tuần hoàn, và nếu thiếu đi sự giám sát chặt chẽ đối với lộ trình này, lượng tài nguyên tiêu thụ vào năm 2060 sẽ gấp đôi năm 2015. Ông cũng đưa ra những khuyến nghị cho lộ trình xây dựng chiến lược tuần hoàn tại doanh nghiệp từ góc độ quản lý cấp cao, theo đó, mỗi doanh nghiệp đều cần trải qua các bước: Cải tiến về quy trình sản xuất, Cải tiến về sản phẩm và Cải tiến về mô hình kinh doanh.

Hội thảo cũng đã theo dõi báo cáo kết quả nghiên cứu do VBCSD thực hiện nhằm đánh giá thực trạng và tiềm năng thực hiện kinh tế tuần hoàn của ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) tại Việt Nam, tập trung vào ngành hàng thực phẩm và đồ uống không cồn được triển khai từ tháng 5 - 9/2021. Nghiên cứu được thực hiện trên 100 doanh nghiệp vừa và lớn thuộc lĩnh vực sản xuất, chế biến nguyên liệu và sản phẩm của 9 nhóm sản phẩm thuộc ngành hàng thực phẩm và đồ uống không cồn dựa trên phương pháp Circulytics của Ellen MacArthur Foundation.

Kết quả nghiên cứu cho thấy 90% doanh nghiệp được khảo sát đã có các hoạt động chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn ở các mức độ khác nhau, tập trung ưu tiên sử dụng nguyên vật liệu, cơ sở hạ tầng, sử dụng bao bì; các doanh nghiệp FMCG đã có sự chuẩn bị tích cực cho việc chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn, tuy nhiên hoạt động hợp tác và truyền thông còn thiếu và yếu, trong đó, hoạt động chuyển đổi sử dụng năng lượng chưa được ưu tiên đúng mức.

Trong phần Tọa đàm “Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) – Công cụ thúc đẩy xây dựng mô hình kinh tế xanh và bền vững”, từ góc độ thực tiễn của doanh nghiệp, ông Fausto Tazzi, Tổng giám đốc Công ty La Vie, Phó Chủ tịch PRO Việt Nam - cho biết: “Để có một cơ chế EPR thực sự hiệu quả, cần xây dựng được chuỗi logistics bao bì (từ lúc bao bì được sản xuất cho đến giai đoạn sau sử dụng) với sự tham gia của tất cả các bên liên quan, gồm nhà sản xuất, nhà bán lẻ, người tiêu dùng, đơn vị thu gom rác thải và doanh nghiệp tái chế. Một khi chuỗi này được kiểm soát tốt, sẽ đảm bảo chất lượng rác thải, từ đó bao bì sau sử dụng mới có thể trở thành nguyên liệu có giá trị cao, tiếp tục quay trở lại vòng sản xuất thay vì thải ra môi trường, tạo nên một mô hình kinh tế tuần hoàn.”

Ông cũng khẳng định: “Hệ thống EPR cần sự tham gia của tất cả các bên liên quan, nên cũng sẽ đặt ra thách thức lớn cho La Vie cũng như các doanh nghiệp khác khi thực hiện. Vì thế, chúng tôi cho rằng cơ quan chức năng cần tạo ra một môi trường bình đẳng cho tất cả các bên liên quan trong mô hình EPR và đưa ra các quy định rõ ràng. Đồng thời, thực hiện vai trò “trọng tài” cũng như kiểm toán để tránh các ưu đãi lẫn chế tài không chính đáng đối với một số nguyên liệu sản xuất, đảm bảo sự nhất quán từ trung ương đến cấp địa phương. Đây là những điều kiện cần thiết để hệ thống EPR có thể hoạt động tốt.”

Hội thảo chuyên đề về Kinh tế tuần hoàn nằm trong chuỗi hội thảo là đầu vào cho phiên toàn thể của Diễn đàn Doanh nghiệp phát triển bền vững Việt Nam 2021 dự kiến được tổ chức vào tháng 12/2021.