Hàng nông thủy sản, thực phẩm là mặt hàng có vòng đời sản phẩm ngắn và đòi hỏi môi trường bảo quản tốt để có thể kéo dài thời hạn sử dụng cũng như đảm bảo chất lượng sản phẩm tốt. Do đó logistics cho ngành thực phẩm được nhận định đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển của ngành này.

Chia sẻ tại Hội thảo “Logistics xanh - Từ xu hướng đến thực tiễn và vai trò trong sản xuất - xuất khẩu thực phẩm”, diễn ra chiều ngày 28/6/2023, TS. Tôn Thất Tú - Chuyên viên tư vấn quốc tế ngành logistics- cho biết: Hiện nhu cầu sử dụng logistics doanh nghiệp trong nước được xác định cụ thể là vận tải đường biển chiếm 68%, đường bộ 50%, đa phương thức 28% và hàng không, đường sắt, đường thủy nội địa đồng tỷ lệ là 8%.

Thế nhưng, theo TS. Tôn Thất Tú - trái ngược với nhu cầu của doanh nghiệp, năng lực đáp ứng của ngành logistics trong nước chủ yếu là vận tải đường bộ chiếm đa số với tỷ lệ 74,4%, đường thủy nội địa chiếm hơn 19%. Còn lại là vận tải hàng không, đường sắt và đường biển. Điều này xuất phát từ việc quy mô doanh nghiệp của ngành chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Thêm đó, việc phát triển ngành lại vướng nhiều rào cản quy định như thủ tục hải quan phức tạp, chậm trễ và tăng chi phí dịch vụ logistics, yêu cầu cấp phép quá nghiêm ngặt; tiếp cận thị trường nước ngoài còn hạn chế… Điều này đã và đang ảnh hưởng tiêu cực rất lớn đến hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp thực phẩm.

Đó là chưa kể, xu hướng xanh hóa nền kinh tế và tiêu dùng đang đặt ra thêm nhiều thách thức mới cho doanh nghiệp trong ngành logistics. Cụ thể, ông Nguyễn Tuấn, Phó giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại và Đầu tư (ITPC)- cho biết: Năm 2023 trước bối cảnh người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng các sản phẩm thân thiện môi trường thì việc “xanh hóa” ngành logistics và ứng dụng logistics xanh là yêu cầu bắt buộc.

Để nâng sức cạnh tranh cho ngành thực phẩm thì logistics xanh là một mắt xích quan trọng

Theo đó cần thiết ngành logistics phải đa dạng các giải pháp “xanh hóa” trên các phương diện như: Vận tải xanh, bao bì xanh, kho bãi xanh, quản lý dữ liệu logistics xanh…. vào kinh doanh để đáp ứng các tiêu chí về môi trường, nâng cao khả năng cạnh tranh. Từ đó hướng tới mục tiêu phát triển xuất nhập khẩu bền vững đối với các mặt hàng lương thực thực phẩm của Việt Nam.

Sở dĩ logistics xanh trở thành yêu cầu cấp thiết được các chuyên gia chỉ ra, do loại hình này thể mang lại nhiều lợi ích, bao gồm giảm lượng khí thải carbon, cải thiện an toàn và chất lượng thực phẩm, tăng hiệu quả và tiết kiệm chi phí trong chuỗi cung ứng. “Bằng cách tối ưu hóa tuyến đường giao hàng và giảm số lượng xe tải trống hoặc chở hàng nửa chừng trên đường, các doanh nghiệp có thể tiết kiệm nhiên liệu và chi phí vận chuyển, đồng thời giảm tắc đường và ô nhiễm do giao thông”- TS. Tôn Thất Tú nói.

Trước yêu cầu trên, các ý kiến tại hội thảo cho rằng, để phát huy tác dụng của logistics xanh thì các doanh nghiệp sản xuất cần thực hiện việc chuyển đổi số. Bên cạnh đó, Nghị quyết số 163/NQ-CP của Chính phủ nêu rõ: Mục tiêu là biến dịch vụ hậu cần thành một ngành dịch vụ có giá trị cao và liên kết sự phát triển của chúng với thương mại địa phương - quốc tế, sản xuất hàng hóa và cơ sở hạ tầng cho giao thông vận tải, tăng cường kết nối để đưa Việt Nam trở thành trung tâm logistics quan trọng trong khu vực; phát triển logistics gắn với chuỗi cung ứng bền vững; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; thúc đẩy chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ… Do đó, doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị những kịch bản ứng phó, cần tìm ra bước đi mới để thích ứng trong giai đoạn phục hồi kinh tế hiện nay.

Cùng với đó, các ý kiến cũng đề xuất Chính phủ cần cải thiện môi trường đầu tư, thuận lợi hoá hoạt động cấp phép cho doanh nghiệp đầu tư. Quan trọng nhất là Chính phủ gia tăng đầu tư vào cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông như đường bộ, đường sắt, sân bay và cảng để tạo điều kiện cho việc vận chuyển hàng hóa trên toàn quốc và góp phần gia tăng năng lực cho hoạt động xuất khẩu.