Theo một báo cáo gần đây của nhà cung cấp dữ liệu ngành MarkLines, các nhà sản xuất ô tô hàng đầu của Nhật Bản, Toyota, Nissan, Honda, Mazda, Mitsubishi và Subaru, đã chứng kiến doanh số bán ô tô của họ tại Trung Quốc giảm 19,8% so với cùng kỳ năm ngoái trong nửa đầu năm 2023. Điều này tái lập một thực tế là các hãng xe Nhật Bản đang bị tụt lại trong cuộc đua xe điện, vốn đang có nhu cầu cao hiện nay. Theo EV-volume.com, vào năm 2022, ô tô Nhật Bản chiếm chưa đến 5% lượng xe chạy bằng pin được bán trên toàn thế giới.

Nhật Bản đang bị lùi bước lại phía sau trong cuộc đua xe điện cạnh tranh khốc liệt

Nhật Bản tụt lại phía sau trong cuộc đua xe điện là do một số yếu tố. Một trong những lý do đầu tiên là nhu cầu của nước này đối với xe hybrid xăng - điện. Nhật Bản bán rất ít xe chạy bằng pin (BEV) và plug-in hybrid (PHEV). Nhật Bản thống trị thị trường toàn cầu về thế hệ xe hybrid hiện tại và đã đầu tư rất nhiều vào công nghệ này. Do đó, quốc gia này hy vọng sẽ gặt hái được toàn bộ lợi ích từ các khoản đầu tư khổng lồ vào xe hybrid trong thời gian tối đa có thể trước khi chuyển trọng tâm sang xe điện.

Ngoài ra, theo IDTechEx, doanh số bán xe hybrid xăng - điện có thể sẽ tiếp tục tăng cho đến năm 2027. Do đó, các nhà sản xuất ô tô tập trung vào hybrid như Toyota và Nissan không muốn bỏ lỡ cơ hội kinh doanh này.

Lý do thứ hai, chính phủ Trung Quốc, châu Âu và Mỹ đã công bố các khoản trợ cấp lớn cho xe điện như một phần trong chính sách khí hậu của họ. Tuy nhiên, tại Nhật Bản, nhiều khoản trợ cấp hơn được cung cấp cho các phương tiện chạy bằng pin nhiên liệu. Do đó, có ít ưu đãi hơn cho các nhà sản xuất ô tô sử dụng xe điện trong nước.

Ngoài ra, so với Hàn Quốc, Nhật Bản chỉ có khoảng 1/4 số trạm sạc công cộng. Mặc dù chính phủ đã đặt mục tiêu bán 100% xe điện vào năm 2035, nhưng cũng bao gồm cả xe hybrid. Chính phủ Nhật Bản coi xe hybrid là một công nghệ quan trọng và không có ý định cấm chúng, không giống như ở California hay Vương quốc Anh.

Lý do thứ ba là Nhật Bản không quá thuyết phục về vai trò của xe điện trong việc giảm carbon. Trong khi đó, các nhà khoa học nói rằng việc chuyển đổi từ các phương tiện chạy bằng khí đốt là rất quan trọng để chống biến đổi khí hậu.

Một nghiên cứu gần đây của một nhóm môi trường, Greenspace, tuyên bố rằng Toyota, Honda và Nissan của Nhật Bản xếp hạng thấp nhất trong số mười công ty ô tô toàn cầu hàng đầu về nỗ lực khử cacbon. Trong khi đó, sự thận trọng của nhà sản xuất ô tô hàng đầu Nhật Bản Toyota trong việc chấp nhận xe điện là bước tiến lớn tiếp theo cũng là nguyên nhân lớn khiến nước này tụt lại trong cuộc đua xe điện. Toyota là một công ty mang tính biểu tượng dẫn dắt xu hướng cho toàn bộ ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản.

Theo phân tích trên Financial Times, nhà sản xuất ô tô lập luận rằng không phải quốc gia nào cũng có thể cung cấp xe điện do hạn chế về điện và khả năng chi trả. Do đó, công ty muốn tiếp tục đặt cược vào các mẫu xe hybrid của mình. Tuy nhiên, gần đây, Toyota đã bắt đầu sửa đổi và đang cố gắng thu hẹp khoảng cách. Ngoài ra còn có ngành công nghiệp phụ tùng ô tô của Nhật Bản. Xe điện cần ít linh kiện hơn và sản xuất đơn giản hơn. Nếu Nhật Bản chuyển hoàn toàn sang xe điện, nó có thể phá hủy toàn bộ hệ sinh thái các nhà cung cấp phụ tùng ô tô.

Cuối cùng, Nhật Bản phụ thuộc vào Trung Quốc đối với các khoáng chất quan trọng (lithium và coban) được sử dụng để sản xuất các bộ phận xe điện. Trung Quốc thống trị lĩnh vực này và Nhật Bản muốn giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Chính phủ Nhật Bản và các nhà sản xuất hàng đầu đang khám phá các công nghệ mới để chiết xuất các khoáng chất này từ bùn biển sâu. Do đó, đất nước này đang dành thời gian để tìm giải pháp thay thế.

Trung Quốc chiếm 25% doanh số bán xe mới của EVs hoặc plug-in hybrid. Mặt khác, việc Nhật Bản thiếu xe điện đang khiến nước này mất một khoản doanh thu lớn. Thị trường ô tô đã bị sa lầy bởi đại dịch và việc Nhật Bản không thể bắt kịp nhu cầu của khách hàng đã khiến nước này mất một thị phần đáng kể.

Theo báo cáo của Tập đoàn Climate, Nhật Bản có nguy cơ suy giảm GDP nếu không chuyển sang sản xuất xe điện vì quốc gia này phụ thuộc vào sản xuất ô tô cho gần 1/5 xuất khẩu. Điều này cũng có thể dẫn đến mất việc làm hàng loạt cho đất nước.

Cách tiếp cận thận trọng của Nhật Bản đối với việc sử dụng xe điện không phải là hoàn toàn không có cơ sở hoặc không có cơ sở. Kuniharu Tanabe, giám đốc bộ phận công nghiệp ô tô của Bộ Nhật Bản, cho biết: xe điện đắt tiền và nguồn lực thì hạn chế. Công nghệ hybrid có giá cả phải chăng và tiết kiệm (khí thải) đáng kể. Vẫn còn phải xem liệu chiến lược ưu tiên xe hybrid của quốc gia có thành công trong thời gian dài hay không.

Mặc dù Nhật Bản chậm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng đối với xe điện, nhưng họ đang dần bắt kịp. Chính phủ cũng dự định tăng số lượng trạm sạc từ 30.000 lên 150.000 vào năm 2030. Vào năm 2022, Nhật Bản dành 331,6 tỷ yên (2,5 tỷ USD) để phát triển vật liệu cho nam châm và pin nhằm giảm thiểu sự phụ thuộc vào các nguyên tố đất hiếm và lithium.