Chính phủ vừa ban hành Nghị định 128/2016 về biểu thuế nhập khẩu hàng hóa nhằm thực hiện Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN - Trung Quốc (ACFTA) giai đoạn 2016 - 2018. Theo đó, hàng loạt mặt hàng từ Trung Quốc và nhiều nước nhập khẩu vào Việt Nam được hưởng mức thuế suất 0%.

Áp lực gia tăng lên hàng Việt

TS Võ Mai, Phó Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam, cho biết lâu nay hàng ngàn mặt hàng như rau, củ, quả có xuất xứ từ Trung Quốc đã tràn ngập ở thị trường nước ta. Nay với hàng loạt mặt hàng Trung Quốc được miễn thuế thì sẽ càng tăng thêm sức ép đối với hàng Việt, nhất là nông sản.

“Những mặt hàng Trung Quốc cùng loại sẽ cạnh tranh gay gắt với hàng Việt như khoai tây, hành tây, súp lơ, cam, quýt, nho… nhờ giá rẻ. Đó là chưa kể nhiều loại trái cây của Trung Quốc như xoài mút, mận tím, nho, đào “núp bóng” hàng Việt Nam có thêm nhiều cơ hội thâm nhập và cạnh tranh không lành mạnh với trái cây nước ta” - TS Mai lo ngại.

Ngoài rau quả, ông Châu Nhựt Trung, Giám đốc Công ty Huỳnh Gia Huynh Đệ, nhận định các sản phẩm như thịt gà, vịt, phụ phẩm, gia cầm sống từ Trung Quốc khi thuế về 0% cũng sẽ tạo áp lực cạnh tranh đối với ngành chăn nuôi trong nước. Ông Trung dẫn chứng: “Hiện các phụ phẩm của gia cầm như lòng gà, vịt, heo Trung Quốc vào Việt Nam rất nhiều”.

Đại diện một công ty chăn nuôi ở Đồng Nai cho hay thời gian qua một lượng lớn chân, cánh, đùi, mề gà... Trung Quốc được tạm nhập vào Việt Nam để tái xuất. Nhưng nhiều lô hàng đã không được tái xuất mà đưa ra tiêu thụ trên thị trường khiến người chăn nuôi Việt Nam điêu đứng và người tiêu dùng trong nước đang bị ảnh hưởng vì chất lượng không đảm bảo.

“Nay với việc mở rộng cửa cho hàng miễn thuế thì chắc chắn các sản phẩm thịt, phụ phẩm gà, vịt từ Trung Quốc với giá rẻ sẽ có cơ hội gia tăng xuất sang Việt Nam. Từ đó khiến ngành chăn nuôi thêm khó khăn” - đại diện công ty trên cảnh báo.

Hàng Việt chất lượng cao, an toàn thì không sợ hàng Trung Quốc. (Trong ảnh: Người tiêu dùng mua nông sản sạch tại một siêu thị ở TP.HCM)

Hàng rào chất lượng

“Quan trọng nhất là Việt Nam cần có biện pháp tự vệ bằng các hàng rào an toàn vệ sinh thực phẩm. Các nước đều có hàng rào kỹ thuật để ngăn hàng hóa phẩm cấp thấp, hàng bán phá giá, ô nhiễm môi trường từ nước khác. Đồng thời cần truy xuất nguồn gốc, có giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa để kiểm soát hàng kém chất lượng, không rõ ràng từ Trung Quốc tuồn vào” - GS Võ Tòng Xuân góp ý.

Ông Nguyễn Thế Bảo, Chủ nhiệm HTX xoài Suối Lớn ở huyện Xuân Lộc, Đồng Nai, nhận xét xoài trong nước chắc chắn bị cạnh tranh thị phần lớn với xoài Trung Quốc. Nhưng nếu hàng Việt đầu tư làm bài bản, có uy tín thì không sợ hàng Trung Quốc được miễn thuế. Ông Bảo tự tin: “Hiện nay xoài do chúng tôi sản xuất đã có mặt tại các siêu thị ở Úc, Nhật Bản”.

Nhiều ý kiến khác cũng cho rằng với việc miễn thuế cho hàng hóa Trung Quốc thì người tiêu dùng có thêm sự lựa chọn sản phẩm. Nhưng vấn đề là Việt Nam cần phải kiểm soát được chất lượng hàng Trung Quốc nhập vào nước ta. Bởi thực tế cho thấy nhiều mặt hàng Trung Quốc giá rẻ nhưng không đi kèm với công cụ về hàng rào kỹ thuật cần thiết chứng minh được chất lượng an toàn. Thậm chí có trường hợp hàng Trung Quốc không đảm bảo chất lượng vào nước ta nhưng các cơ quan kiểm định lại không phát hiện khiến người tiêu dùng thiệt thòi.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật thuộc Bộ NN&PTNT, nói do xác định Trung Quốc là một trong những nhóm thị trường có nguy cơ cao nên khi nhập khẩu mặt hàng rau quả từ Trung Quốc, cơ quan chức năng lấy mẫu với tần suất cao hơn để kiểm tra.