Ngày 13/6, tại ngày làm việc thứ hai của Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 12 (MC12), các bộ trưởng đã tham gia vào các cuộc thảo luận và đàm phán căng thẳng để tiến gần hơn đến các kết quả có ý nghĩa về các vấn đề chính của hội nghị.

Theo đó, các bộ trưởng đã tham gia các phiên thảo luận chuyên đề về phản ứng của WTO đối với đại dịch Covid-19, thương mại và an ninh lương thực. Các thành viên nhất trí rằng các thỏa thuận là trong tầm tay và bày tỏ cam kết sẽ nỗ lực để thu hẹp những khoảng cách còn lại.

Các phiên họp chuyên đề được tiếp nối vào cuối ngày bằng cuộc họp của các Trưởng phái đoàn, tại đó Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala hy vọng rằng các thành viên sẽ xem xét các hiệp định càng nhanh càng tốt để kết thúc những lĩnh vực đó.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 12

Trong hai ngày đầu tiên của MC12, các thành viên WTO đã làm việc nghiêm túc và nỗ lực trên tất cả các lĩnh vực để đạt được kết quả cụ thể. Các bộ trưởng tham dự các phiên họp đã thể hiện quan điểm rõ ràng kể từ khi bắt đầu MC12, bắt đầu từ phiên họp ngày đầu tiên về những thách thức mà hệ thống thương mại đa phương phải đối mặt, nơi hơn 100 phái đoàn tham gia chia sẻ quan điểm về cách củng cố WTO.

Tại ngày làm việc thứ hai, có hơn 70 phái đoàn tham gia vào cả hai phiên họp chuyên đề. Về phản ứng của WTO đối với đại dịch, các bên đã đưa ra Dự thảo Tuyên bố của Bộ trưởng về ứng phó của WTO đối với đại dịch và sự chuẩn bị cho đại dịch trong tương lai và về sự cần thiết phải giải quyết năm nội dung còn tồn tại, chỉ ra các lĩnh vực vẫn đang được thảo luận, trong đó có quyết định miễn trừ TRIPS. Về an ninh lương thực, đã có sự ủng hộ rộng rãi đối với Dự thảo Tuyên bố của Bộ trưởng về thương mại và an ninh lương thực.

Các phái đoàn đưa ra quyết định và phủ nhận các thỏa hiệp, thừa nhận rằng họ chưa nhận được tất cả những gì họ mong đợi, nhưng công nhận rằng các nhiệm vụ đàm phán là một bước tiến tích cực cho lợi ích quốc gia của họ và cho các thành viên. Timur Suleimenov, Phó Chánh văn phòng thứ nhất của Tổng thống Kazakhstan kiêm Chủ tịch MC12, qua việc lắng nghe các thành viên trong hai ngày làm việc đã tái khẳng định niềm tin rằng “kết quả MC12 đáng tin cậy đang nằm trong tầm tay”.

Chủ tọa MC12 đánh giá tất cả các phái đoàn và các nhà đàm phán vì sự linh hoạt và tự kiềm chế trong việc tiến hành các cuộc thảo luận và bày tỏ sự lạc quan về tiến độ của cuộc họp cấp bộ trưởng. Jerome Walcott, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Ngoại thương Barbados, đã điều hành cuộc thảo luận sớm hơn trong ngày để giải quyết phản ứng của WTO đối với đại dịch, bao gồm cả việc miễn trừ TRIPS.

Rõ ràng là từ các văn bản trước đến nay các thành viên WTO đã có một cuộc tranh luận sôi nổi về phản ứng của tổ chức này đối với đại dịch phải như thế nào - và tất cả đều nhận thức được những khác biệt về quan điểm nhưng cường độ và năng lượng của cuộc tranh luận chứng minh rằng các thành viên đồng ý về tầm quan trọng của WTO.

Tại phiên họp chuyên đề về Chương trình Lương thực Thế giới (WFP), các thành viên đã thảo luận về Dự thảo Quyết định của Bộ trưởng cam kết không áp đặt bất kỳ lệnh cấm hoặc hạn chế xuất khẩu nào đối với việc mua thực phẩm vì mục đích nhân đạo của WFP, lưu ý rằng WFP đưa ra các quyết định mua sắm trên cơ sở nguyên tắc "không gây hại" cho nước cung cấp.

Người điều hành phiên thảo luận là Betty Maina - Thư ký Nội các về Công nghiệp hóa, Thương mại và Phát triển doanh nghiệp của Kenya - cho biết, dự thảo quyết định đã nhận được sự ủng hộ lớn từ hầu hết các thành viên, ngoại trừ hai thành viên. Đây là một cuộc họp rất hiệu quả, nhấn mạnh cam kết của các thành viên WTO trong việc đối phó hiệu quả với các cuộc khủng hoảng toàn cầu, bao gồm cả cuộc khủng hoảng lương thực hiện nay.

Các điều phối viên khác cấp bộ trưởng giám sát các cuộc thảo luận giữa các thành viên cũng báo cáo về những tiến bộ đạt được trong công việc của họ theo nhiều hình thức khác nhau. Damien O'Connor, Bộ trưởng Thương mại và Tăng trưởng xuất khẩu của New Zealand, đã cập nhật cho các thành viên về các cuộc đàm phán trợ cấp thủy sản và công tác chuẩn bị cho phiên họp chuyên đề ngày 14/6.

Kamina Johnson Smith, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Ngoại thương Jamaica, đã đệ trình báo cáo của mình về cải cách WTO. Keisal Peters, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phụ trách Ngoại giao và Ngoại thương của Saint Vincent và Grenadines, tiếp theo với báo cáo về Chương trình làm việc thương mại điện tử. Chủ tọa MC12 đã kết thúc cuộc họp ngày 13/6 với lời kêu gọi các thành viên ghi nhớ rằng hội nghị năm nay là thời điểm chót không thể bỏ lỡ.