Theo nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu ở Nghệ An, khi tỷ giá biến động chắc chắn ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Hiện tại, đồng USD đang ở gần mức cao nhất trong hơn hai thập kỷ so với các đồng tiền lớn khác bao gồm Euro và Yên...

Có ảnh hưởng nhưng chưa đáng ngại

Thời điểm này, Công ty Công ty TNNH Đức Phong (KCN Nghi Phú TP. Vinh) - chuyên sản xuất mây tre đan xuất khẩu vẫn đều đặn đơn hàng. Ông Thái Đại Phong - Giám đốc công ty cho hay: “Thời gian qua, đồng USD tăng thì doanh nghiệp xuất khẩu của tôi có lợi, tỷ giá USD càng cao doanh nghiệp càng có lợi. Tuy nhiên, khó khăn nhất hiện lãi suất ngân hàng quá cao…”. Tuy nhiên, cũng theo ông Phong, dù đồng USD tăng giá khiến doanh thu xuất khẩu khi được quy đổi sang đồng Việt Nam sẽ tăng, giúp cho các doanh nghiệp xuất khẩu được hưởng lợi. Tuy nhiên, đối với một số doanh nghiệp khi sản xuất phải nhập khẩu nhiều nguyên phụ liệu, giá USD tăng khiến doanh thu bị bội chi về phí nhập khẩu, phí vận tải (logistics) và phải gánh khoản chênh lệch tỷ giá rất lớn nếu vay nợ bằng USD.

Ông Thái Đại Phong còn cho biết thêm “Thời điểm này, việc đồng USD tăng đang có lợi cho xuất khẩu sang Hoa Kỳ và những thị trường sử dụng đồng USD như Trung Quốc, ASEAN các doanh nghiệp xuất khẩu bằng đồng USD vẫn đang có lợi, chỉ một số doanh nghiệp tham gia xuất khẩu vào thị trường sử dụng đồng Euro và Yên...bị ảnh hưởng nhiều hơn”.

Theo đại diện một số doanh nghiệp tham gia xuất khẩu hàng hoá từ sản phẩm công nghiệp chế biến sử dụng nguyên vật liệu trong nước như đá trắng, gỗ viên nén… đang được hưởng lợi. Đơn cử một số doanh nghiệp sản xuất gỗ viên nén sang thị trường châu Âu đang khá thuận lợi vì một mặt thị trường chất đốt đang nóng lên từng ngày, giá viên nén sinh khối tại châu Âu từ 800-900 USD/tấn đã tăng gần gấp đôi với gần 1.800 USD/tấn; mặt khác các doanh nghiệp này còn hưởng lợi từ chênh lệch tỷ giá USD hiện nay.

Cụ thể, đối với xuất khẩu nông sản, thủy sản, thủ công mỹ nghệ... sử dụng nguyên liệu trong nước rõ ràng là được hưởng lợi. Còn doanh nghiệp xuất khẩu hàng hoá gia công nhưng lại nhập khẩu nguyên liệu trong thời điểm này thì vừa thuận vừa khó. Chẳng hạn, nhóm công nghiệp chế biến, chế tạo - nhóm hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của tỉnh (trung bình khoảng 75,6%) đang chủ yếu là gia công lắp ráp, phải nhập phần lớn linh kiện, phụ thuộc nguyên liệu đầu vào. Do đó, doanh nghiệp xuất khẩu nhóm hàng này bị ảnh hưởng bởi giá nhập khẩu tăng lên.

Ông Hoàng Minh Tuấn – Trưởng phòng Xuất nhập khẩu Sở Công Thươngcho rằng, việc đồng USD đang tăng giá trong thời gian qua khiến doanh nghiệp “nửa mừng nửa lo”. Với tỷ giá như hiện nay thì hoạt động xuất, nhập khẩu của chúng ta sẽ bị ảnh hưởng, nhưng mức độ như thế nào phải tính toán cụ thể với từng thị trường, từng nhóm mặt hàng.

“Tỷ giá USD tăng sẽ tốt hơn cho doanh nghiệp xuất khẩu, nhất là lĩnh vực nông sản, thuỷ sản,... Lo ngại đặt ra đối với những doanh nghiệp nhập khẩu hàng tiêu dùng để tiêu thụ trong nước; các đơn vị nhập khẩu nguyên phụ liệu, giá USD tăng khiến phí nhập khẩu, phí vận tải tăng. Hơn nữa, tình hình lạm phát ở các thị trường chủ lực của Việt Nam là Mỹ, châu Âu… tăng cao khiến sức mua giảm sút, tác động không nhỏ tới tình hình đơn hàng của doanh nghiệp…”, ông Tuấn cho biết thêm.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lại cho rằng, việc đồng USD đang tăng giá trong thời gian qua đã giúp cho nhiều doanh nghiệp xuất khẩu các mặt hàng như da giày, dệt may, linh kiện điện tử, thủy sản... có thêm lợi thế trên thị trường vì phần lớn các đơn hàng, giao dịch đã được ký kết từ trước.

Theo nhóm doanh nghiệp khác bị ảnh hưởng xấu khi tỷ giá USD tăng là doanh nghiệp nhập khẩu, chủ yếu các doanh nghiệp FDI. Tại các Khu công nghiệp VSIP, WHA, nhiều doanh nghiệp mới thu hút đầu tư đang trong giai đoạn nhập khẩu máy móc thiết bị, linh kiện cho sản xuất sẽ gặp khó khăn bởi biến động tỷ giá.

Đề cập đến vấn đề này, bà Nguyễn Thị Vân – Trưởng phòng Kế toán – Xuất nhập khẩu công ty TNHH may mặc Nakano Việt Nam (Khu công nghiệp WHA Nghệ An) cho biết: Doanh nghiệp có 100% vốn Nhật Bản đang đầu tư nhà máy may công suất 6 triệu sản phẩm/năm. Thời gian vừa qua, công ty đang tập trung lắp đặt dây chuyền thiết bị để chuẩn bị đi vào hoạt động nhưng gặp biến động về tỷ giá. Cụ thể máy móc thiết bị được nhập về đầu năm khi giá USD, đồng Yen chưa biến động. Tuy nhiên, đến thời điểm này tất cả chi phí đầu tư, thuế VAT, thuế nhập khẩu liên quan đến ngoại tệ khiến chi phí đội lên.

Tìm cách hạn chế ảnh hưởng

Theo Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Nghệ An, hiện nay dư nợ bằng ngoại tệ ở địa phương này chiếm 2% trong tổng dư nợ, với 5.067 tỷ đồng. Các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của các tổ chức, cá nhân đều được đáp ứng kịp thời, đầy đủ.

Theo khuyến cáo từ Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Nghệ An, để đối phó với biến động tỷ giá bất lợi hiện nay, các doanh nghiệp cần chủ động điều chỉnh và thích ứng.

Hiện là quý cuối cùng trong năm. Đây cũng là thời điểm mà nhu cầu ngoại tệ thường tăng cao hơn khi các doanh nghiệp vào cao điểm sản xuất, nhập hàng cuối năm. Những biến động liên tục của tỷ giá sẽ gây ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp hơn.

Để hạn chế các tiêu cực của việc biến động tỷ giá, theo các chuyên gia thì doanh nghiệp trong lĩnh vực xuất - nhập khẩu cần quan tâm theo dõi biến động, cập nhật về tình hình lạm phát, lãi suất, dịch bệnh và xung đột... Điều này rất quan trọng bởi từ những dữ liệu ấy có thể giúp doanh nghiệp điều chỉnh tốt hơn, lựa chọn thị trường xuất khẩu, nhập khẩu ít bị biến động nhất, đồng thời đa dạng hóa phương thức thanh toán, kết hợp với các đơn vị có uy tín để tránh gặp bất lợi. Bên cạnh đó, với các doanh nghiệp nhập khẩu cũng cần đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu, nhất là tìm kiếm các sản phẩm nội địa, giảm bớt chi phí từ nhập khẩu.

Một giải pháp nữa là tăng cường bán hàng tại thị trường trong nước. Đại diện một số doanh nghiệp xuất khẩu cũng chia sẻ, sau những khó khăn từ thị trường xuất khẩu, các doanh nghiệp đã chú trọng hơn đến thị trường nội địa, tập trung qua các kênh bán hàng như chợ truyền thống cũng như các siêu thị bán lẻ...

Ông Cao Minh Tú – Phó Giám đốc Sở Công Thương Nghệ An cũng nhận định: Trước việc FED tăng lãi suất dẫn đến giá đồng USD tăng so với VND, về mặt vĩ mô Chính phủ đã có chỉ đạo bộ tài chính và các bộ ngành có liên quan. Trước tình hình khó lường như hiện nay, các doanh nghiệp xuất, nhập khẩu nên đa dạng hoá thị trường kể cả xuất khẩu và nhập khẩu, đa dạng hoá đồng tiền thanh toán trong hợp đồng ngoại thương. Khuyến khích các doanh nghiệp tận dụng tối đa nguồn cung nguyên liệu trong nước để sản xuất hàng xuất khẩu. Bên cạnh đó, tận dụng tối đa lợi thế các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết để tạo lợi thế cạnh tranh trong xuất khẩu.

“Các công ty nhập khẩu cần tối đa hóa nguồn lực nội địa, tìm kiếm các đối tác thay thế từ trong nước, giảm dần sự phụ thuộc vào một thị trường nhập khẩu để giúp giảm bớt chi phí, hạn chế rủi ro trong bối cảnh biến động tỷ giá như hiện nay”- ông Tú cho biết thêm.

Để đạt chỉ tiêu kế hoạch kim ngạch xuất khẩu đạt 2,35 tỷ USD trong năm 2022, cũng như đồng hành cùng doanh nghiệp ứng phó với biến động tỷ giá,

Ngành Công Thương Nghệ An đưa ra 5 nhóm giải pháp gồm tạo nguồn hàng xuất khẩu, nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến xuất khẩu, nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp xuất khẩu, phát triển cơ sở hạ tầng, dịch vụ phục vụ xuất khẩu và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực xuất nhập khẩu.

Ngoài ra, các ngành liên quan như Thuế, Hải quan, Giao thông vận tải… phối hợp, tạo điều kiện để việc sản xuất, lưu thông phân phối hàng hóa trong tỉnh, trong nước cũng như xuất nhập khẩu hàng hóa ra thị trường nước ngoài thuận lợi. Ngành Thuế hướng dẫn các doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất khẩu các hình thức thanh toán cũng như có khuyến cáo các biện pháp phòng ngừa rủi ro trong thanh toán khi giao kết hợp đồng. Nhờ đó, hạn chế phần nào ảnh hưởng của biến động tỷ giá, ổn định hoạt động xuất nhập khẩu.