Bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng đối với các đối tượng theo quy định của Luật này để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện.

Người lao động làm việc tại các đơn vị, doanh nghiệp có ký kết hợp đồng lao động và đóng bảo hiểm xã hội thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm y tế theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế. Mỗi tháng, người sử dụng lao động trích đóng 4% (trong đó, người sử dụng lao động đóng bảo hiểm y tế 3%, người lao đóng đóng 1%) trên mức lương đóng bảo hiểm xã hội hàng tháng cho người lao động.

Để xét người lao động nghỉ việc không lương có được hưởng bảo hiểm y tế không, sẽ phải căn cứ vào từng trường hợp nghỉ việc cụ thể của người lao động. Trường hợp nghỉ không lương nhưng do nghỉ ốm đau, thai sản thì vẫn được hưởng quyền lợi về bảo hiểm y tế.

Đối với trường hợp nghỉ thai sản, căn cứ theo quy định tại Điểm a, Khoản 1, Điều 13, Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi bổ sung năm 2014 nêu rõ, trường hợp người lao động nghỉ việc không lương do nghỉ ốm đau, thai sản được quy định cụ thể.

Mức đóng hàng tháng của đối tượng quy định tại điểm a khoản 1 Điều 12 của Luật này tối đa bằng 6% tiền lương tháng, trong đó người sử dụng lao động đóng 2/3 và người lao động đóng 1/3. Trong thời gian người lao động nghỉ việc hưởng chế độ thai sản theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, thì mức đóng hằng tháng tối đa bằng 6% tiền lương tháng của người lao động trước khi nghỉ thai sản và do tổ chức bảo hiểm xã hội đóng.

Trong thời gian người lao động nghỉ việc, hưởng chế độ thai sản theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội người lao động vẫn đóng bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế, do đó, vẫn được hưởng bảo hiểm y tế theo quy định.

Đối với trường hợp nghỉ khác không hưởng lương, trong thời gian người lao động nghỉ làm không hưởng lương, việc đóng và tính hưởng bảo hiểm xã hội bắt buộc ảnh hưởng trực tiếp đến việc đóng và hưởng bảo hiểm y tế của người lao động. Theo quy định theo Khoản 4 và 5, Điều 42, Quyết định số 595/QĐ-BHXH quy định, người lao động không làm việc và không hưởng tiền lương từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì không đóng bảo hiểm xã hội tháng đó. Thời gian này không được tính để hưởng bảo hiểm xã hội.

Bên cạnh đó, người lao động nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội thì không phải đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp nhưng vẫn được hưởng quyền lợi bảo hiểm y tế.

Theo quy định trên, để xét người lao động có được hưởng bảo hiểm y tế không khi nghỉ việc sẽ tách ra làm các trường hợp cụ thể.

Đầu tiên, trường hợp người lao động nghỉ việc không hưởng lương dưới 14 ngày thuộc trường hợp được đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, đồng nghĩa với việc được đóng bảo hiểm y tế, do đó người lao động vẫn được hưởng bảo hiểm y tế theo quy định tại tháng nghỉ việc.

Đối với người lao động tại các đơn vị doanh nghiệp nghỉ việc trên 14 ngày không hưởng lương, không đóng bảo hiểm xã hội sẽ không được hưởng chế độ bảo hiểm y tế trừ 2 trường hợp cụ thể. Thứ nhất, người lao động nghỉ không hưởng lương trên 14 ngày làm việc/tháng do ốm đau, bệnh tật theo quy định của pháp luật vẫn được hưởng bảo hiểm y tế (theo quy định tại Điều 5). Thứ hai, người lao động nghỉ không hưởng lương từ 14 ngày trở lên/tháng trên 14 ngày làm việc/tháng do các nguyên nhân cá nhân và nguyên nhân khách quan khác như đi du lịch hoặc doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động thì sẽ không được hưởng bảo hiểm y tế, do không tham gia bảo hiểm xã hội.

Như vậy, có thể thấy trường hợp người lao động nghỉ việc không lương vẫn có thể được hưởng bảo hiểm y tế tại tháng họ nghỉ việc nếu nghỉ do ốm đau, thai sản. Người lao động cần lưu ý để đảm bảo quyền lợi cho mình khi đi khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.