Ông Nguyễn Hữu Đường (phải) tại một lễ ký kết hợp đồng tín dụng

Từ chối 330 tỷ đồng để cho không

Cuối năm, doanh nhân nào cũng giống nhau: Bận! Dù đã hẹn trước nhưng tôi vẫn phải chờ gần 2 giờ để người điều hành Tập đoàn Hòa Bình giải quyết vài cuộc họp, ký giấy tờ cho lễ khai trương Trung tâm Thương mại cao cấp V+, nơi sẽ có 25.000 m² mặt bằng miễn phí cho doanh nghiệp (DN) Việt bán hàng thuần Việt.

Doanh nhân Nguyễn Hữu Đường ăn mặc giản dị, không comple, cà vạt, phong cách đậm chất lính. Sau cái bắt tay xã giao và ngụm trà uống vội, vị doanh nhân quê gốc Thường Tín đã từng khoác áo lính này, kể cho tôi nghe về con đường kinh doanh của mình và lý do tại sao lại từ chối khoản tiền khá lớn (330 tỷ đồng) của một DN nước ngoài, dành diện tích mặt sàn lớn cho các DN Việt sử dụng miễn phí tới 50 năm.

Cuộc đời doanh nhân Nguyễn Hữu Đường có nhiều thăng trầm và biến cố. Sau khi giải ngũ 2 năm, ông lăn lộn với đủ nghề, rồi đầu quân cho Hợp tác xã vận chuyển bia cho Nhà máy Bia Hà Nội. Đến năm 1987, ông cùng 9 người bạn thành lập tổ hợp thương binh, trong đó 7 người là thương binh hạng 1/4, 2 người là cựu chiến binh. Ban đầu là kinh doanh nước đá, nước ngọt và sản xuất nút chai nhựa cho Nhà máy Rượu Hà Nội. Sau gần 30 năm, công ty của ông Đường đã có tổng tài sản trên 4.600 tỷ đồng, tạo việc làm cho hơn 2.000 lao động, mỗi năm đóng góp cho nhà nước 400-500 tỷ đồng.

Ông cho biết, có hai lý do chính để quyết định cho DN Việt sử dụng miễn phí mặt bằng. Đó là vào năm 1999, khi con trai bị tai nạn nguy kịch, ông nguyện mất 50% tài sản, giảm thọ 20 năm nếu “trời” cho con ông được sống và đến năm 2017, khi nghỉ hưu, sẽ thành lập quỹ để giúp DN sản xuất trong nước. Nhưng quan trọng hơn, ông không muốn thấy đất nước nghèo khi người Việt có đủ trí tuệ, bản lĩnh, khả năng để làm những việc khó và lớn hơn rất nhiều chuyện sản xuất ra sản phẩm chất lượng tốt, giá cả cạnh tranh. Ông bảo: “Trên thế giới chưa có một dân tộc nào 3 lần đánh thắng quân Nguyên, 2 lần đánh bại thực dân, đế quốc sừng sỏ nhất. Dân tộc này không chịu là những người làm thuê, làm mướn. Muốn bằng người hơn thì phải đoàn kết, hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau”.

Ngày 1/4/2008, đích thân doanh nhân Nguyễn Hữu Đường gửi bản kiến nghị tới Bộ Chính trị, trong đó phân tích rõ nguyên nhân tại sao DN và hàng hóa Việt Nam chưa phát triển; đồng thời kiến nghị, muốn làm cho “dân giàu, nước mạnh” cần phát huy tinh thần dân tộc, tình yêu đất nước bằng cách hỗ trợ, tuyên truyền để “Người Việt Nam dùng hàng Việt Nam”. Đây cũng chính là một trong những cơ sở để Bộ Chính trị đưa ra quyết định thực hiện Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, góp phần thúc đẩy sản xuất, thay đổi nhận thức của toàn xã hội về hàng Việt.

Theo ông Đường, dù đã đạt được một số kết quả nhưng nếu nhìn thẳng vào thực tế thì bức tranh hàng Việt Nam vẫn còn nhiều mảng tối. Bởi lẽ, 5 năm qua, nền kinh tế quốc nội vẫn chậm phát triển; DN trong nước gặp khó khăn, trong khi các DN nước ngoài ngày càng lớn mạnh. Đất nước có rất ít DN sản xuất lớn, còn những DN thương mại, phân phối, bán lẻ gọi là lớn cũng dần bán cho nước ngoài; các sản phẩm mang thương hiệu thuần Việt còn quá ít, chủ yếu là hàng nhập khẩu, lắp ráp, gia công.

Tạo đất sống cho hàng Việt

Theo ông Đường, các chương trình đưa hàng Việt về nông thôn chưa hiệu quả vì nhiều lý do như đường sá xa xôi, không thể rộng khắp, liên tục, chi phí cao nên khó thu hút DN tham gia; còn ở thành thị, hàng thuần Việt vào siêu thị, trung tâm thương mại rất khó khăn, lại chịu nhiều áp lực, làm sao cạnh tranh được. Đó là lý do ông muốn xây dựng một trung tâm chỉ bán hàng Việt Nam với tâm nguyện người dân được mua những sản phẩm chất lượng tốt nhất, giá rẻ.

Ở Việt Nam, sản phẩm gì cũng có tại sao phải đi nhập khẩu, thậm chí bán thô rồi lại nhập về với giá cao. Từ cái tăm, sợi chỉ, muối ăn, con ốc vít cũng phải nhập. DN luôn lo bị kiện bán phá giá. Tại sao không hỗ trợ cho DN về mặt bằng, vốn vay ưu đãi để đầu tư công nghệ hiện đại, sản xuất ra hàng hóa có chất lượng, giá rẻ cho hơn 90 triệu người Việt dùng. Nhưng hàng hóa sản xuất ra thì phải có nơi để bán, nghĩa là cho nó nơi cắm rễ thì mới phát triển.

“Tiêu chí để được sử dụng miễn phí mặt bằng công trình của tôi rất đơn giản, trước hết phải là DN Việt Nam, bán những mặt hàng do người Việt sản xuất. Công ty chỉ thu phí 1% lợi nhuận. Những DN không bán được hàng, sẽ được miễn phí luôn cả điện, nước. Thế nhưng sau gần 1 năm thông báo mới có 100 DN đăng ký sử dụng mặt bằng ở Trung tâm thương mại V+ và khi kiểm tra lại chỉ có 30 DN đạt yêu cầu. Thế mới thấy, hàng Việt còn ít lắm!”- ông Đường chia sẻ.

Doanh nhân Nguyễn Hữu Đường còn mong muốn nhân rộng mô hình mặt bằng miễn phí cho hàng Việt ở tất cả các tỉnh, thành phố, thậm chí cấp huyện. DN Việt nào làm cũng được, nhưng muốn vậy, nhà nước cần hỗ trợ DN bằng định hướng, cơ chế, chính sách ổn định, mặt bằng, nguồn vốn vay ưu đãi với lãi suất cực thấp…

Câu chuyện về hàng Việt còn dài, nhưng cũng giống như nhiều người Việt, chúng ta cùng chúc cho Trung tâm V+ (V có nghĩa là “hàng Việt, người Việt” và dấu “+” có nghĩa là phát triển) và mong muốn của vị doanh nhân hết lòng với hàng Việt trở thành sự thực.