Khi nói vai trò của văn hóa đối với doanh nhân trong hội nhập là nói đến nguồn lực văn hóa trong sự phát triển kinh tế - xã hội của các quốc gia, dân tộc trong xu thế tòan cầu hóa, xu thế phát triển đa đạng của nhân loại trong thời đại ngày nay.

Văn hóa chính là con người, là sức mạnh bản chất của con người, thể hiện trong hoạt động sống và phương thức sống của con người, thể hiện trong bản thân sự phát triển và tầm vóc của con người. Thực chất văn hóa là một phạm trù đa diện, có biểu hiện bề ngoài và chiều sâu bên trong, vừa là hiện tượng vừa là bản chất, vừa là giá trị vừa là sức mạnh của con người. Cần phải tiếp cận nội hàm khái niệm văn hóa như một chỉnh thể với ba chiều cạnh cơ bản sau:

-Văn hóa là trình độ phát triển của con người, phát triển xã hội - tiếp cận từ góc độ lịch sử.

- Văn hóa là toàn bộ giá trị tinh thần, giá trị vật chất (cái tinh thần được vật thể hóa trong vật thể vật chất) do con người sáng tạo ra - tiếp cận từ góc độ giá trị.

- Văn hóa là những năng lực, phẩm chất người - tiếp cận từ góc độ nhân cách.

Tiếp cận toàn diện như vậy, chúng ta mới thấy văn hóa thực sự là bản chất, đặc trưng, sức mạnh của con người – chủ thể xã hội. Đồng thời con người vừa là chủ thể, vừa là sản phẩm văn hóa, trong đó có hoạt động sản xuất, kinh doanh (tổ chức, lãnh đạo, quản lý quá trình sản xuất, kinh doanh), vừa biểu hiện trình độ văn hóa, vừa biểu hiện phẩm chất văn hóa của con người. Hiểu theo nghĩa rộng, văn hóa là trình độ phát triển lịch sử nhất định của con người, tài năng và sáng tạo của con người, cách tổ chức xã hội và hoạt động xã hội: hoạt động sản xuất vật chất, tinh thần, hoạt động tổ chức đời sống xã hội, đời sống cá nhân… Từ đó ta mới có văn hóa sản xuất, văn hóa kinh doanh, văn hóa chính trị, văn hóa lãnh đạo, văn hóa quản lý, văn hóa ứng xử…

Văn hóa kinh doanh chính là trình độ năng lực, văn hóa của các doanh nhân, người lãnh đạo, quản lý các doanh nghiệp, thể hiện ở: Tâm, Tài, Chí, Tín –các năng lực tinh thần hay chính là năng lực văn hóa, thuộc tính văn hóa của con người.

Trong thời đại ngày nay, con người tiến lên không phải chỉ nhờ vào sức mạnh cơ bắp mà tiến lên bằng cái đầu thông tuệ của mình, các quốc gia dân tộc tác động, gây ảnh hưởng lẫn nhau không phải bởi sức mạnh chiến tranh mà bằng sức mạnh kinh tế, khoa học, công nghệ và văn hóa. Do vậy, để hội nhập, doanh nghiệp phải tích lũy một nguồn lực văn hóa đủ mạnh trên nhiều lĩnh vực: tri thức kinh tế, khoa học công nghệ và nghệ thuật làm việc với con người (người lao động, đối tác và cả cơ quan quyền lực), ý chí quyết tâm, tinh thần sáng tạo…

+ Họ phải vươn lên tiếp thu, tiếp biến những tri thức kinh tế, tri thức quản lý kinh tế hiện đại để tổ chức sản xuất, kinh doanhh mới có thể tồn tại và phát triển.

+ Họ phải hiểu biết luật pháp quốc tế và luật pháp quốc gia có đối tác. Họ phải nhận biết các yếu tố văn hóa đặc trưng văn hóa của cộng đồng nơi có các đối tác làm ăn thì mới đem lại hiệu quả cho kinh doanh, liên kết, hợp tác, buôn bán.

+ Họ phải có hiểu biết tâm lý, nhu cầu của người lao động, của các trợ thủ để quản lý, chỉ huy trên tinh thần “làm việc với con người” thì mới đem lại kết quả.

+ Họ phải tích lũy nhiều năng lực văn hóa khác: văn chương nghệ thuật, tri thức lịch sử, địa lý, ngoại ngữ, truyền thông thì mới có thể sáng tạo và đạt được hiệu quả. Các doanh nhân được Trung tâm văn hóa doanh nhân tôn vinh “Doanh nhân văn hóa” trong những năm qua và nhất là 30 doanh nghiệp được Chính phủ tôn vinh trong chương trình “Thương hiệu quốc gia” đã bước đầu chứng tỏ vai trò văn hóa đối với doanh nhân trong kinh doanh và hội nhập quốc tế. Tiêu chí của “Thương hiệu quốc gia” là: Chất lượng sản phẩm; Đổi mới sáng tạo; Trình độ lãnh đạo, tiềm ẩn trong đó những thuộc tính văn hóa là nên tảng tinh thần và sức mạnh to lớn của doanh nhân trên con đường hội nhập.

Văn hóa thương hiệu là biểu hiện tập trung của vai trò văn hóa đối với doanh nhân trong hội nhập và phát triển

Nhìn từ chiều sâu của thương hiệu thì nó không chỉ là “nhãn hiệu nổi tiếng”, không phải là cái nhãn hiệu chỉ ra tên giao dịch thương mại của sản phẩm. Thương hiệu là cái thần thái của sản phẩm hay là sự kết tinh của văn hóa kinh doanh. Nói như một doanh nhân Trung quốc: “Đương nhiên thương hiệu không phải là thương hiệu và tên giao dịch thương mại, mà là nhân tố hạt nhân sau lưng thương hiệu và tên giao dịch: (1) chất lượng sản phẩm tốt và dịch vụ tốt, ổn định; (2) chiếm lĩnh phần lớn trên thị trường; (3) hình tượng doanh nghiệp mới mẻ; (4), hàm lượng văn hóa cao; (5) trình độ kỹ thuật và quản lý cao; (6) hình thành hiệu ích cao nhờ tất cả các yếu tố này”.

Văn hóa là những thông tin bên trong sinh mệnh của thương hiệu? Cái để cho thương hiệu có linh khí là cái gì? Là văn hóa. Nó có thể đại diện cho ý niệm triết học, quan niệm giá trị, theo đuổi tinh thần của doanh nghiệp, có thể đại diện cho đặc trưng văn hóa của thời đại, một ký ức lịch sử tốt đẹp, một thời thượng, một sự ký thác… Văn hóa là thứ có sinh mệnh, chỉ có văn hóa có sinh mệnh mới có thể hoàn thiện việc thúc đẩy lịch sử tên thương hiệu phát triển, đến ranh giới cao nhất của thương hiệu, tích tụ sức sống mạnh liệt. Bất kỳ thương hiệu nào mà thiếu trí tuệ văn hóa và sức sáng tạo, đều vĩnh viễn không thể được xếp vào hàng các thương hiệu nổi tiếng thế giới.

Vậy văn hóa thương hiệu là gì? “Văn hóa thương hiệu là sự tích hợp văn hóa kinh doanh ở một trình độ cao của một doanh nghiệp tạo nên linh hồn, sức sống của một thương hiệu và mang tính đặc thù văn hóa của một cộng đồng, đem lại ưu thế trong cạnh tranh trên thương trường cho doanh nghiệp và lợi ích cho người tiêu dùng và xã hội” (Lê Quý Đức, Sự hình thành tầng lớp doanh nhân văn hóa, Tạp chí Văn hóa Doanh nhân, số 6/2006, tr. 76).

Hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ là hợp tác kinh tế để mọi người cùng thắng mà còn là cạnh tranh kinh tế một cách khốc liệt. Muốn giành thắng lợi trên thương trường cần phải có một thương hiệu mạnh. Người Mỹ quan niệm rằng dòng chảy của Cocacola đến đâu thì biên giới Hoa Kỳ mở rộng đến đó. Người Trung Quốc đưa ra khái niệm “biên giới mềm” tức là ảnh hưởng của mỗi quốc gia phụ thuộc vào sự chiếm lĩnh không gian thị trường hàng hóa trên thế giới.

Hiện nay trong quá trình hội nhập quốc tế, các nhà doanh nghiệp Việt Nam đã và đang đẩy mạnh xây dựng thương hiệu của mình và cũng là của đất nước. Các doanh nghiệp lớn như VNPT, Saigon tourist, Minh Long 1, Cà phê Trung Nguyên… là những doanh nghiệp tiêu biểu cho sáng tạo thương hiệu bằng nguồn lực văn hóa của mình trên nền tảng văn hóa dân tộc.

Theo Doanhnhan360