Theo ông Nguyễn Văn Tấn - Giám đốc Khối Quản lý rủi ro, Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam (MXV), quản lý rủi ro được xem là chìa khóa thành công của các thị trường giao dịch hàng hóa đã tồn tại hàng trăm năm trên thế giới. Vì vậy, các thành viên thị trường và nhà đầu tư tại Việt Nam cần nâng cao nhận thức về vai trò của nghiệp vụ quản lý rủi ro và thực hiện hiệu quả trong mọi hoạt động quản lý và giao dịch.

Nghiệp vụ trọng tâm

Sau 5 tháng đầu năm 2022, thị trường hàng hóa thế giới đã ghi nhận những biến động lớn nhất trong hàng thập kỷ. Giá dầu thô tăng 45%, giá lúa mì tăng 55%, giá khí tự nhiên tăng 130%; một loạt các mặt hàng trong nhóm nông sản, năng lượng và kim loại đều ghi nhận mức tăng từ 10% - 20% so với cuối năm ngoái. Đà tăng phi mã của giá hàng hóa đã thu hút dòng tiền đầu tư rất lớn từ các nhà đầu tư trong nước và quốc tế.

Theo số liệu của MXV, khối lượng giao dịch hàng hóa trên toàn thế giới trong giai đoạn tháng 1 đến tháng 5 đã tăng 30% so với cùng kỳ năm ngoái. Khối lượng giao dịch của các nhà đầu tư tại Việt Nam ghi nhận mức tăng 35%, trong đó có những phiên giao dịch đạt khối lượng kỷ lục sau gần 4 năm thị trường giao dịch hàng hóa Việt Nam được Bộ Công Thương cho phép liên thông với thế giới.

Ông Nguyễn Văn Tấn - Giám đốc Khối Quản lý rủi ro, Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam

Kể từ năm 2018, nghiệp vụ quản lý rủi ro luôn là nghiệp vụ trọng tâm, được MXV yêu cầu các thành viên thị trường triển khai một cách nghiêm túc và chuyên nghiệp. Bước đầu, công tác triển khai còn gặp một số khó khăn do các thành viên vẫn còn tâm lý chủ quan, chưa nhận thức đúng và đủ vai trò của nghiệp vụ này đối với hoạt động kinh doanh của các thành viên, cũng như sự phát triển ổn định của cả thị trường giao dịch hàng hóa nói chung. Tuy nhiên, sau quá trình MXV tuyên truyền, hướng dẫn, cùng các chế tài xử lý vi phạm minh bạch, nhận thức của cả thị trường đã dần thay đổi, các nghiệp vụ quản lý rủi ro được thực hiện ngày càng hiệu quả hơn.

Điều này được thể hiện qua các số liệu rất tích cực trong giai đoạn thị trường biến động bất thường vào nửa đầu năm 2022. Các thành viên thị trường nhìn chung đều tuân thủ đúng các quy chế, quy định về quản lý rủi ro của MXV. Một số thành viên có vi phạm do các yếu tố khách quan và chủ quan đã được MXV nhắc nhở, cảnh cáo bằng văn bản. Chưa có thành viên nào bị xử phạt với hình thức thông báo toàn thị trường, hoặc dừng mở tài khoản giao dịch mới. Đây là kết quả xứng đáng với những nỗ lực của MXV và tất cả các thành viên trên thị trường giao dịch hàng hóa, nhằm duy trì sự ổn định và minh bạch, mang lại sự an tâm và tin tưởng đối với các nhà đầu tư.

Số hóa và tự động hóa

Ông Nguyễn Văn Tấn - Giám đốc Khối Quản lý rủi ro MXV - cho biết: "Bên cạnh việc nâng cao nhận thức và đưa ra các chế tài minh bạch, việc chuyển đổi số, cụ thể là số hóa và tự động hóa là hai bài toán quan trọng để triển khai nghiệp vụ quản lý rủi ro một cách hiệu quả". Việt Nam đang là một trong những thị trường phát triển nhanh nhất khu vực về hoạt động giao dịch hàng hóa. Số lượng tài khoản trên thị trường hiện đã vượt mức 20.000 tài khoản với khối lượng giao dịch trung bình tăng 5% mỗi tháng. Với tốc độ tăng trưởng như hiện tại, nếu không thực hiện nhanh chuyển đổi số, các thành viên thị trường sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc quản lý các tài khoản và các lệnh giao dịch liên thông với thế giới liên tục 24 giờ mỗi ngày.

Buổi tập huấn toàn thị trường của MXV

Là đơn vị có vai trò tổ chức và vận hành thị trường giao dịch hàng hóa, MXV đã tiếp thu các bài học, kinh nghiệm từ các sở giao dịch quốc tế; nhanh chóng thực hiện chuyển đổi số ngay từ giai đoạn đầu được liên thông với thế giới. MXV đã đầu tư rất nhiều nguồn lực, chất xám để xây dựng, phát triển và vận hành hệ thống giao dịch M-System; giúp các thành viên thị trường tự động hóa rất nhiều nghiệp vụ, trong đó có nghiệp vụ quản lý rủi ro. Các thuật toán, tính năng liên tục được cập nhật theo xu hướng của thế giới và yêu cầu của thị trường trong nước, đang biến M-System trở thành hệ thống giao dịch không thể thiếu đối với các thành viên, các nhà đầu tư trong nước.

Bên cạnh đó, tất cả các quyết định của MXV liên quan tới quản lý rủi ro đều được xây dựng trên các thuật toán và liên tục được cải tiến như: Quyết định hạn mức giao dịch; quyết định hệ số ký quỹ, tỷ lệ ký quỹ bắt buộc; quyết định tỷ lệ hủy lệnh, tỷ lệ xử lý cắt lỗ; quyết định tỷ giá, tỷ lệ xử lý ký quỹ; quyết định giới hạn vị thế;…Với sự hỗ trợ của công nghệ, cùng sự quản lý, điều hành của đội ngũ nhân sự có trình độ, kinh nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế; các quyết định của MXV ban hành tới toàn thị trường đều thể hiện tính hợp lý, minh bạch và hiệu quả đã được chứng minh qua những giai đoạn thị trường biến động nhất. Trước những thời điểm giá hàng hóa có khả năng sẽ thay đổi khó lường, MXV đều có những khuyến nghị đến các thành viên, giảm bớt vị thế của những khách hàng nắm giữ vị thế lớn để giảm thiểu rủi ro xuống mức thấp nhất. Điều này không chỉ giúp các thành viên giảm áp lực, rủi ro, mà còn giúp các nhà đầu tư tránh được những rủi ro khi giá hàng hóa biến động.

Tuyên truyền, hướng dẫn và đào tạo

Trong năm 2021, khi đại dịch Covid-19 ảnh hưởng tới hoạt động di chuyển của đại bộ phận người dân trong nước, MXV vẫn tổ chức các khóa đào tạo thị trường dưới hình thức trực tuyến, trong đó trọng tâm là tuyên truyền và hướng dẫn thực hiện nghiệp vụ quản lý rủi ro một cách hiệu quả.

Đến thời điểm này, khi Việt Nam về cơ bản đã chiến thắng dịch bệnh, MXV đã bắt đầu tổ chức các khóa đào tạo trực tiếp kết hợp trực tuyến, để đẩy mạnh vai trò của quản lý rủi ro trong hoạt động quản lý giao dịch của các thành viên, cũng như hoạt động đầu tư của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Các buổi học trực tiếp sẽ tăng tính tương tác giữa giảng viên và các học viên, giúp các câu hỏi về quản lý rủi ro được giải đáp một cách tường minh và chi tiết hơn. Qua đó, sẽ giúp các học viên có nhận thức đúng và đầy đủ về vai trò của quản lý rủi ro trong mọi hoạt động của thị trường giao dịch hàng hóa.