Theo Bộ LĐ-TB&XH, hiện còn nhiều bất cập trong hệ thống an sinh, như hệ thống bảo hiểm xã hội (BHXH) về cơ bản còn thiết kế đơn tầng, thiếu kết nối giữa chính sách BHXH với các chính sách xã hội khác…

BHXH Việt Nam đẩy mạnh tuyên truyền về BHXH tự nguyện

Vì vậy, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất sửa luật theo hướng thiết kế hệ thống an sinh đa tầng - có nghĩa người già không chỉ hưởng lương hưu từ BHXH, mà còn được trợ cấp từ các chính sách an sinh khác của Nhà nước. Đồng thời, bổ sung đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh cá thể, người quản lý doanh nghiệp (DN) và người quản lý, điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương, người lao động (NLĐ) làm việc không trọn thời gian…

Bên cạnh đó, dự luật sẽ điều chỉnh quy định hưởng BHXH một lần theo hướng tạo điều kiện cho NLĐ có sự lựa chọn. Theo đó, nếu NLĐ chưa đến tuổi nghỉ hưu mà sau một năm không tham gia BHXH đề nghị hưởng BHXH một lần, thì mức hưởng cho mỗi năm đóng BHXH bằng một lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng BHXH.

Cụ thể Bộ LĐ-TB&XH đề xuất, trường hợp NLĐ đến tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu hằng tháng hoặc NLĐ mắc bệnh hiểm nghèo, hoặc ra nước ngoài để định cư hợp pháp, thì mức hưởng cho mỗi năm đóng BHXH bằng hai lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng BHXH.

Đồng thời, Bộ LĐ-TB&XH cũng muốn tăng tính hấp dẫn của BHXH tự nguyện bằng cách bổ sung chế độ thai sản, tăng mức hỗ trợ đối với người tham gia. Theo đó, lao động nữ tham gia BHXH tự nguyện khi sinh con được hưởng trợ cấp 2 triệu đồng cho một con mới sinh; tăng mức hỗ trợ từ 10% lên 30% mức đóng BHXH tự nguyện tính trên thu nhập tháng bằng mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn; điều chỉnh điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, với mục đích tạo điều kiện cho NLĐ cao tuổi, có số năm tham gia BHXH thấp được tiếp cận và hưởng quyền lợi BHXH.

Đáng chú ý, trong dự thảo lần này của Bộ LĐ-TB&XH còn đề xuất bổ sung quy định giao Chính phủ nghiên cứu thực hiện thí điểm chế độ trợ cấp trẻ em. Theo đó, người tham gia BHXH bắt buộc mà có con dưới 6 tuổi thì được hưởng trợ cấp hằng tháng tính trên mỗi con cho đến khi con đủ 6 tuổi. Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, đây là giải pháp nhằm tăng tính hấp dẫn của chính sách, tăng thêm quyền lợi ngắn hạn, trước mắt là để giữ chân NLĐ, nhất là lao động trong độ tuổi nuôi con nhỏ ở lại hệ thống, hạn chế hưởng BHXH một lần.