Nhiều quyền lợi

Nếu như BHXH bắt buộc có các chế độ: Ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất thì BHXH tự nguyện chỉ gồm có hai chế độ: Hưu trí và tử tuất.

Người tham gia đóng BHXH tự nguyện có nhiều quyền lợi

Tức là, nếu đóng BHXH tự nguyện, người tham gia có thể sẽ được hưởng lương hưu; đồng thời, được trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất theo quy định…

Chị Nguyễn Thu Hiền – một tiểu thương tại Cổ Nhuế (Hà Nội) - chia sẻ, sau khi tham khảo ý kiến, gia đình chị quyết định tham gia BHXH tự nguyện. Vì khi tham gia BHXH tự nguyện sau này tới tuổi nghỉ hưu sẽ có lương hưu, hoặc nếu chết người thân sẽ được nhận tiền tuất. Đặc biệt, mức đóng hàng tháng cũng thấp hơn một số loại bảo hiểm nhân thọ, chưa kể còn được nhà nước hỗ trợ một phần chi phí đóng.

Theo quy định hiện hành của Luật BHXH, chỉ có một mức đóng đối với người tham gia BHXH tự nguyện là 22% mức thu nhập mà người tham gia đăng ký đóng. Mức thu nhập này do người tham gia lựa chọn tùy thuộc vào khả năng tài chính của người tham gia.

Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ % trên mức đóng BHXH hàng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Theo đó, các đối tượng thuộc diện hộ nghèo sẽ được hỗ trợ 30%, hộ cận nghèo là 25%, và các đối tượng khác là 10%. Thời gian hỗ trợ tùy thuộc vào thời gian tham gia BHXH tự nguyện thực tế của mỗi người nhưng không quá 10 năm. Hiện nay mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn là 700.000 đồng, được hỗ trợ 46.200 đồng đối với hộ nghèo, 38.500 đồng đối với hộ cận nghèo,15.400 đồng đối với hộ còn lại.

Như vậy, nếu một người lao động đóng BHXH tự nguyện 20 năm, ở mức đóng thấp nhất 154.000 đồng thì hằng tháng thực đóng là: 138.600 đồng/tháng. Nếu đóng đủ 20 năm thì tổng số tiền thực đóng hơn 33 triệu đồng. Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng nếu đóng đủ 20 năm là 55%. Vậy mức lương hưu hằng tháng ít nhất là: 55% x 700.000 đồng/tháng (tăng theo tỷ số tiêu dùng hằng năm) = 385.000 đồng/tháng; lương hưu được điều chỉnh tăng lương theo mức lương cơ sở hoặc theo quy định Chính phủ theo từng thời kỳ.

Ngoài ra, người hưởng lương hưu được Quỹ BHXH cấp thẻ bảo hiểm y tế, được hưởng 95% chi phí khi đi khám chữa bệnh, trong khi nếu tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện thì chỉ được hưởng 80%. Khi qua đời, thân nhân của họ được mai táng phí bằng 10 tháng lương cơ sở tại thời điểm chết và hưởng tuất một lần. Theo đó, mức trợ cấp tuất một lần đối với thân nhân của người đang hưởng lương hưu chết được tính theo thời gian đã hưởng lương hưu. Nếu chết trong 2 tháng đầu hưởng lương hưu thì tính bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng; nếu chết vào những tháng sau đó, cứ hưởng thêm một tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng lương hưu, mức thấp nhất bằng 3 tháng lương hưu đang hưởng.

Phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện

Mặc dù có nhiều quyền lợi cho người tham gia BHXH tự nguyện, song đối tượng tham gia BHXH này vẫn còn thấp. Theo báo cáo BHXH Việt Nam, tính đến hết tháng 11/2018, số đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là 254.000 người, đạt 76,6% so kế hoạch giao. Trong đó, một số địa phương thực hiện tốt công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, như: Điện Biên là 1.740 người, đạt 97,9% kế hoạch; Quảng Bình là 5.895 người, đạt 89,2% kế hoạch; Cao Bằng là 1.995, đạt 88,0% kế hoạch… Nhưng có hơn 40 địa phương giảm đối tượng so với năm 2017, nguyên nhân chủ yếu là do một số đối tượng tham gia nghỉ hưởng chế độ BHXH hoặc chuyển đối tượng theo quy định; người tham gia chưa hiểu đầy đủ về chính sách; có thu nhập thấp, không ổn định; chưa có thói quen tham gia BHXH khi còn trẻ để hưởng lương hưu khi về già; chưa giao chỉ tiêu cụ thể cho từng đại lý thu…

Để cải thiện tình trạng này, ông Trần Đình Liệu - Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - cho biết, trong thời gian tới, BHXH Việt Nam sẽ có những thay đổi để nâng cao hơn nữa công tác phát triển đối tượng như: thay đổi cơ chế tài chính ưu tiên cho phát triển, mở rộng đối tượng, lấy khách hàng là trung tâm; công tác thi đua, khen thưởng, kỷ luật cũng gắn với kết quả hoạt động trong phát triển đối tượng. Đồng thời, BHXH sẽ đưa ra nhiều gói tỷ lệ hoa hồng cho người phát triển đối tượng, ưu tiên cho phát triển bền vững, tham gia lâu dài. Bên cạnh đó là tăng cường tập huấn, đào tạo đội ngũ cán bộ đại lý…

Từ thực trạng triển khai ở các địa phương, BHXH Việt Nam cũng đề nghị BHXH các tỉnh, thành phố cần tăng cường mở rộng, kiểm tra, giám sát hoạt động của các hệ thống đại lý thu; tập trung đào tạo đội ngũ cộng tác viên ngoài ngành (là thành viên của các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến xã, như: Mặt trận Tổ quốc, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên…); qua đó lựa chọn, xây dựng kế hoạch tổ chức tuyên truyền phù hợp từng nhóm đối tượng; niêm yết công khai tên, địa điểm, số điện thoại đại lý thu, nâng cao chất lượng phục vụ đối tượng tham gia; giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia cho từng đại lý thu; đánh giá và khen thưởng kịp thời.