Tính đến ngày 25-9, vốn hóa của VNM đạt 121.225 tỷ đồng, VCB đạt 117.261 tỷ đồng còn của GAS là 89.984 tỷ đồng. Những con số này nói lên rất nhiều điều, thậm chí còn là chỉ báo cho TTCK. Điều dễ thấy là khi nhóm CP nào đóng vai trò dẫn dắt chủ lực trên TTCK, thường sẽ có một CP “đầu đàn” trở thành quán quân vốn hóa.

Hơn 1 năm trước, với mức giá vào khoảng 11.0, GAS trở thành CP đầu tiên có giá trị vốn hóa xấp xỉ 10 tỷ USD trên TTCK. GAS nói riêng và CP Dầu khí nói chung đã bùng nổ trong quý III-2014 với những đợt sóng cực mạnh. Quý II-2015, với mức giá lên đến khoảng 5.5, VCB đã vượt qua GAS để trở thành CP có vốn hóa lớn nhất thị trường. Đây cũng là giai đoạn CP ngân hàng (NH) thăng hoa với tỷ lệ tăng từ 30-50%. Và đến tuần rồi, khi giá của VCB chỉ còn khoảng 4.4, trong khi VNM vượt mốc 10.0 nên VNM trở thành số 1 về vốn hóa.

Vấn đề của GAS và CP dầu khí cũng như VCB và CP NH là khá rõ ràng. Đây là những nhóm CP mạnh cả về số lượng lẫn chất lượng, nên chỉ cần có sóng tác động mang tính cộng hưởng nội khối cũng như cả thị trường là cực lớn. Nhưng trường hợp của VNM lại có những điểm khác biệt nhất định.

Thứ nhất, số lượng CP ngành sữa trên sàn đếm chưa được bàn tay, HNM (Hanoimilk) có vốn hóa chưa đến 200 tỷ đồng, bằng “số lẻ” của VNM. Còn xét rộng hơn là ngành thực phẩm, tiêu dùng, quân số của ngành này (trong đó có VNM) cũng không thể hùng hậu được như dầu khí hay NH. Điều này gợi ra cảm giác, việc VNM lên ngôi số 1 về vốn hóa dường như là “nỗ lực cá nhân” nhiều hơn là một “tập thể” nhóm CP. Tuy nhiên, nếu phân loại VNM vào nhóm CP dành cho đầu tư giá trị và nắm giữ dài hạn, câu trả lời sẽ rất khác.

Nhìn lại TTCK trong cả tháng 9 vừa qua, một số CP mang tính thị trường bao gồm những CP ảnh hưởng đến chỉ số chứng khoán và đầu cơ đã có diễn biến không quá nổi bật. Điều này cũng dễ hiểu, vì VN Index vừa trải qua một đợt điều chỉnh, sau đó lại phục hồi rồi đi ngang. Tích lũy chờ những thông tin mới, nên những CP thị trường sẽ có xu hướng lặng sóng.

Tuy nhiên, một loạt những CP có nền tảng kinh doanh ổn định, vị thế tốt trong từng ngành lại có diễn biến rất tích cực. Từ mức 9.5 cách đây 1 tháng, BMP (Nhựa Bình Minh) đã tăng lên gần 11.0 vào cuối tuần rồi, cũng trong khoảng thời gian tương tự, DQC (Điện Quang) tăng từ 5.2 lên 6.5; NCT (CTCP Dịch vụ Hàng hóa Nội Bài) từ 11.2 tăng lên 12.5; SKG (Superdong-Kiên Giang) tăng từ 5.8 lên 7.5… Song với BMP hiện là ông lớn trong ngành nhựa, DQC là thương hiệu thiết bị chiếu sáng nổi tiếng, NCT thuộc nhóm có CP có EPS cao hàng đầu thị trường, trong khi SKG có nhiều lợi thế trong kinh doanh.

Mới nhìn qua diễn biến về giá, nhiều người không xem bảng điện có thể mường tượng ra những đợt sóng nhộn nhịp mạnh mẽ của những CP nói trên, nhưng thực tế lại hoàn toàn khác hẳn. BMP, DQC, NCT, SKG... nhìn chung tăng giá khá chán bởi 2 lý do: thanh khoản thấp và vài phiên mới lại nổi sóng.

Điều này không phù hợp với những NĐT thích lướt hoặc ưa mạo hiểm, nhưng lại thích hợp với những NĐT thích giữ CP dài hạn. Trong khi VNM với vị thế và quy mô của mình, luôn có thanh khoản cao, tính bằng hàng trăm ngàn CP mỗi phiên, nhưng cách tăng của CP này cũng không dồn dập mà chia theo từng đợt. Nói đến đây, sẽ thấy một sự tương đồng rất mạnh mẽ giữa VNM và những CP kể trên. Và việc VNM trở thành quán quân vốn hóa cũng có thể xem như chỉ báo cho dòng CP phù hợp cho đầu tư giá trị và dài hạn.

Hiện tại, VNM đã hết room sở hữu nước ngoài, như vậy xem ra cuộc chơi của CP này phụ thuộc nhiều từ NĐT trong nước, khác với GAS hay VCB vẫn còn room cho NĐTNN. Có ý kiến cho rằng, vì khối ngoại không thể giải ngân thêm, nên khi VNM trở thành quán quân về vốn hóa, CP này vẫn không thể tiếp nhận dòng tiền từ các quỹ mô phỏng chỉ số. Vậy nên, nếu khối ngoại muốn mua VNM sẽ phải đi tìm đối tác khác và mua lại.

Dù vậy, khi mà kỳ vọng về việc nới room vẫn đang được duy trì, với một CP tốt như VNM, được nhìn nhận là sẽ thu hút các NĐTNN trong tương lai thì diễn biến của CP này vẫn rất đáng chú ý.

Trong một chừng mực nào đó, VNM dường như “khan hàng” hơn so với GAS hay VCB, vì đây là CP có thị giá thuộc nhóm cao nhất thị trường (tính đến ngày 25-9 là 101.000 đồng/CP). Với mức giá như vậy, sở hữu vài ngàn VNM đã mất vài trăm triệu đồng, và trong thực tế nắm giữ số lượng như vậy là không “đã” đối với nhiều người.

Thanh khoản cũng không quá cao, vì đa phần kể cả NĐT trong và ngoài nước đều muốn giữ CP này dài hạn thay vì lướt ngắn, vậy nên chỉ cần có tin tốt liên quan đến kết quả kinh doanh, chia cổ tức, hay kỳ vọng về mở room, CP này lập tức có thể bật mà không gặp nhiều lực chốt lãi.

Có thể nói việc VNM trở thành quán quân vốn hóa trong giai đoạn thị trường đi ngang hiện nay là một chỉ báo thú vị cho TTCK, cho thấy dòng tiền thông minh vẫn đang ở lại thị trường và có những lựa chọn rất hợp lý để giải ngân.

Qua đó tạo ra sức bật cho những CP tốt thực sự, không chỉ có VNM mà còn một loạt những mã khác. Điều này cũng thể hiện sức hấp dẫn của các CP trên TTCK Việt Nam, đó là chất lượng thực sự của hàng hóa. Và CP tốt, dù có thể ít sóng, nhưng sau một khoảng thời gian vẫn có thể tăng giá ấn tượng, nếu “gặp thời” sẽ còn tăng mạnh hơn nữa.