Rào cản lớn nhất là các tiêu chuẩn về chất lượng

Theo ông Lê Quốc Doanh - Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, hiện nay tổng giá trị xuất khẩu nông sản của Việt Nam đang đứng thứ 15 trên thế giới, các sản phẩm nông sản đã có mặt tại 180 quốc gia, trong đó có nhiều thị trường khó tính. Mặc dù kim ngạch xuất khẩu nông sản luôn đạt giá trị cao, song theo cần phát huy tốt hơn nữa những lợi thế và tiềm năng. Đặc biệt, cần tăng cường quản lý, kiểm soát chất lượng sản phẩm, đảm bảo việc xuất khẩu an toàn và bền vững.

ông Lê Quốc Doanh - Thứ trưởng Bộ NN&PTNT

Đồng tình với phát biểu của Thứ trưởng, ông Vương Trường Giang, Trưởng phòng An toàn thực phẩm và Môi trường, Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) thông tin, hàng năm Cục Bảo vệ thực vật nhận được nhiều cảnh báo của các nước nhập khẩu; trong đó liên quan đến dư lượng thuốc bảo vệ thực vật của Việt Nam bị vượt quá mức giới hạn cho phép. Chỉ tính riêng thị trường châu Âu, trong năm 2017, có đến 90 trường hợp hàng hóa nông sản, thực phẩm Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này bị cảnh báo hoặc trả hàng về do các vi phạm liên quan đến an toàn thực phẩm. Từ đầu năm đến nay đã có hơn 40 trường hợp bị cảnh báo và từ chối cho phép nhập khẩu. Việt Nam cũng nằm trong nhóm các nước có số trường hợp bị cảnh báo và trả hàng về từ châu Âu nhiều nhất.

Theo các chuyên gia, phần lớn các lô hàng bị trả về do các vi phạm liên quan đến vượt ngưỡng hàm lượng tồn dư tối đa thuốc bảo vệ thực vật trong nông sản, thực phẩm (MRL). Trong đó, MRL (mg/kg) là hàm lượng tối đa của tồn dư thuốc BVTV trong thực phẩm do Ủy ban Tiêu chuẩn thực phẩm Codex quốc tế (CXL) hoặc Cơ quan quản lý tại quốc gia (MRL) quy định.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Jeroen Pasman, Trưởng phòng Kinh doanh xuất khẩu - Công ty The Fruit Republic (quận 7, TP. Hồ Chí Minh) khẳng định, vẫn còn nhiều hàng rào kỹ thuật khác mà Việt Nam còn phải đàm phán, điển hình như chuối chưa xuất khẩu được sang Philippines, dừa chưa sang được Trung Quốc hay nhiều rau quả chưa sang được Nhật Bản… vì các quy chuẩn, hàng rào kỹ thuật. Chính phủ cần tiếp tục đàm phán để gỡ được các hàng rào kỹ thuật đó.

Tập trung cho chất lượng, nâng cao năng lực xuất khẩu nông sản Việt

Theo đại diện của Đối tác phát triển nông nghiệp bền vững Việt Nam (PSAV), tăng trưởng xuất khẩu nông sản Việt Nam hướng tới không chỉ về số lượng mà cần đặc biệt quan tâm đến chất lượng. Đơn cử như mặt hàng gạo, những năm trước đây giá bán gạo thấp vẫn khó cạnh tranh, nhưng hiện nay giá gạo xuất khẩu đã tăng cao nhờ quy trình thực hiện sản xuất gạo an toàn, gạo có chất lượng cao.

PSAV cũng cho rằng, sản xuất nông nghiệp Việt Nam đang cố gắng gia tăng chất lượng và giá trị sản phẩm nông sản, điều này thể hiện ở quá trình tái cơ cấu nâng cao giá trị nông sản. Đặc biệt, việc sử dụng hóa chất, phân bón trong sản xuất nông nghiệp thời gian qua đã gắn với bảo vệ môi trường.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Hồng, nguyên Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho biết, nông sản Việt Nam xuất khẩu đang phải chịu 2 hàng rào kỹ thuật quan trọng nhất là an toàn thực phẩm và kiểm địch động thực vật. Đối với an toàn thực phẩm, hóa chất rất quan trọng trong quá trình sản xuất. Hầu hết các nước đều phải sử dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón nhưng nếu đáp ứng được quy định về mức dư lượng tối đa cho phép thì vẫn đảm bảo xuất khẩu.

"Giải pháp là sản xuất theo hướng thực hành nông nghiệp tốt và theo chuỗi, người sản xuất phải hiểu được các quy định của các nước nhập khẩu nông sản và người tiêu dùng. Tổ chức sản xuất là khâu quan trọng nhất, vì vậy cần tăng cường liên kết với doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ quan quản lý trên cơ sở tổ chức sản xuất theo chuỗi" - ông Nguyễn Xuân Hồng nhận định.

Ông Siang Hee Tan - Giám đốc điều hành CropLife Asia

Bổ sung cho giải pháp trên, ông Siang Hee Tan, Giám đốc điều hành CropLife Asia cho rằng, sản xuất nông nghiệp Việt Nam cần làm tốt hơn nữa quá trình kiểm soát vật tư đầu vào cũng như sản phẩm đầu ra. Việt Nam cần có chiến lược thúc đẩy nông nghiệp an toàn và bền vững, đảm bảo cho người nông dân có thu nhập cao nhất.

“Các giải pháp xuất khẩu an toàn và bền vững phải hướng đến việc mở rộng hơn nữa thị trường xuất khẩu của Việt Nam, không chỉ dừng lại ở 180 quốc gia như hiện nay. Vấn đề là làm sao phải cung cấp sản phẩm nông nghiệp có chất lượng cao hơn và tốt hơn, đáp ứng nhu cầu thị trường và người tiêu dùng tại các nước xuất khẩu”, ông Siang Hee Tan nêu rõ.